Google — bu nafaqat qidiruv tizimi, balki Gmail, Google Maps, YouTube, Google Drive va boshqa koʻplab xizmatlarni taklif etuvchi dunyodagi eng yirik texnologik kompaniyalardan biri. Ammo, Google siz haqingizda ma'lumotlarni qanday yigʻishi va nima uchun bu kerakligini koʻpchilik tushunmaydi. Ushbu maqolada Google siz haqingizda qanday ma'lumotlarni yigʻishi, qanday usullardan foydalanishi va ularning foydalanish maqsadlari haqida gaplashamiz.
Google foydalanuvchilarni qanday kuzatadi?
Google ma'lumotlarni yigʻish uchun koʻplab usullardan foydalanadi. Bu erda asosiylarini koʻrib chiqamiz:
Google hisobi Agar siz Google hisobi orqali Gmail, YouTube yoki Android qurilmalaridagi xizmatlardan foydalansangiz, barcha faoliyatingiz qayd etiladi. Google qanday dasturlar oʻrnatganingiz, qanday videolar koʻrganingiz va qanday qidiruv soʻrovlarini kiritganingizni biladi.
Cookies va trekerlar Cookies — bu qurilmangizda saqlanuvchi kichik fayllar boʻlib, ular Google’ga turli veb-saytlardagi harakatlaringizni kuzatish imkonini beradi. Masalan, internet-doʻkonni koʻrgan boʻlsangiz, Google sizga shu doʻkon tovarlari haqida reklama koʻrsatishi mumkin.
GPS va geolokatsiya Agar siz Android qurilmalaridan yoki Google Maps’dan foydalansangiz, kompaniya sizning geolokatsiya ma'lumotlaringizni oladi. Bu sizning yashash joyingiz, ish joyingiz va xatto qaysi yoʻnalishlarni afzal koʻrishingizni aniqlash imkonini beradi.
Qidiruv va koʻrish tarixi Barcha qidiruv soʻrovlari va koʻrilgan veb-saytlar qayd etiladi. Hatto siz Google hisobiga kirmagan boʻlsangiz ham, ma'lumotlar anonim shaklda yigʻiladi.
Ovozli buyruqlar Agar siz Google Assistant yoki aqlli qurilmalar (masalan, Google Nest) dan foydalansangiz, ovozli buyruqlaringiz qayd etiladi. Google bu yozuvlar xizmatni yaxshilash uchun foydalaniladi, deb da'vo qiladi.
Qurilma ma'lumotlari Android smartfonlari Google’ga dasturlardan qanday foydalanishingiz, qurilma texnik xususiyatlari, batareya zaryadi darajasi va boshqa ma'lumotlarni etkazib beradi.
Google qanday ma'lumotlarni yigʻadi?
Google juda koʻp ma'lumotlarni yigʻadi, ular quyidagilarni oʻz ichiga oladi:
- Shaxsiy ma'lumotlar: ism, elektron pochta manzili, telefon raqami, tugʻilgan sana.
- Lokatsiya: harakat tarixi, uy va ish manzillari, sevimli joylar.
- Qidiruv soʻrovlari: qidiruv satriga kiritganingiz.
- Dasturlar faoliyati: qaysi dasturlarni oʻrnatganingiz va qancha vaqt foydalanganingiz.
- YouTube faoliyati: koʻrilgan videolar, layklar, izohlar.
- Elektron pochta ma'lumotlari: Gmail’dagi xatlaringizdan, masalan, xaridlar va bronlashlar haqida ma'lumot.
- Reklama: qanday reklamaga bosganingiz va qiziqishlaringiz.
Google bu ma'lumotlarni nima uchun yigʻadi?
Google yigʻilgan ma'lumotlar foydalanuvchi tajribasini yaxshilashga yordam beradi, deb hisoblaydi. Bu erda asosiy maqsadlar keltirilgan:
Shaxsiylashtirish
- Shaxsiylashtirilgan qidiruv: natijalarni muvofiqlashtirish.
- YouTube, Google Maps va boshqa xizmatlarda tavsiyalar.
Reklama Google’ning asosiy daromad manbai reklama hisoblanadi. Yigʻilgan ma'lumotlar moslashtirilgan reklama koʻrsatish imkonini beradi. Masalan, agar siz Parijdagi mehmonxonalarni qidirgan boʻlsangiz, Google sizga turistik agentliklarning reklamasini koʻrsatishi mumkin.
Xizmatlarni yaxshilash
- Ma'lumotlar tahlili orqali dasturlar va xizmatlarni optimallashtirish.
- Ovozli buyruqlar Google Assistant’ning sifatini yaxshilash uchun foydalaniladi.
Tadqiqot va rivojlanish Yigʻilgan ma'lumotlar foydalanuvchilarning harakatlarini tahlil qilish va yangi mahsulotlar yaratish uchun foydalaniladi.
Xavflar va tanqidlar
Google ma'lumotlarni yigʻish orqali qator tanqidlarga uchraydi:
Shaxsiylik masalasi Koʻplab foydalanuvchilar ma'lumotlari ularning roziligisiz foydalanilishi yoki uchinchi tomonlarga uzatilishi mumkinligidan xavotirda.
Monopoliya Koʻp ma'lumot yigʻish Google’ni onlayn reklama va analitika sohasida deyarli monopolistga aylantirdi.
Ma'lumotlar oqishi xavfi Hatto katta kompaniyalar ham kiberhujumlardan himoyalangan emas. Ma'lumotlar oqib ketishi foydalanuvchilar uchun jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkin.
Manipulyatsiya Shaxsiylashtirilgan reklama va natijalar foydalanuvchilarning fikrlarini shakllantirishi va tanlovlariga ta'sir qilishi mumkin.
Ma'lumotlaringizni qanday himoya qilish mumkin?
Agar siz Google’ning ma'lumotlarni yigʻishini cheklashni xohlasangiz, quyidagi tavsiyalardan foydalaning:
Maxfiylik sozlamalari
- Google My Account boʻlimiga oʻtib, maxfiylik parametrlarini sozlang.
- Lokatsiya tarixi va reklama shaxsiylashtirishni oʻchiring.
Inkognito rejimi Brauzerning inkognito rejimidan foydalaning, bu kuzatuvlarni minimallashtiradi.
Geolokatsiyani cheklash GPS’ni faqat zarur boʻlgan hollarda yoqing.
Alternativalardan foydalaning
- Qidiruv tizimlari: DuckDuckGo yoki StartPage.
- Xaritalar: OpenStreetMap.
Tarixni tozalash Qidiruv va koʻrish tarixini muntazam oʻchiring.
Xulosa
Google qoʻllab-quvvatlaydigan xizmatlar juda qulay va foydali, ammo ulardan foydalanish ortida koʻplab ma'lumotlarni yigʻish jarayoni yotadi. Qanday ma'lumotlar yigʻilishini va ular qanday maqsadlarda qoʻllanilishini tushunish muhim. Siz maxfiylik parametrlarini sozlash orqali ma'lumotlarni yigʻishni cheklashingiz yoki alternativ xizmatlardan foydalanishingiz mumkin. Maxfiylik — bu har bir foydalanuvchining shaxsiy javobgarligi, va har bir kishi bunga ongli ravishda yondashishi kerak.
“Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring
