Россия Украинага кенг миқёсда босқин бошлашидан аввал президент Владимир Путин белгилаб берган мақсадларнинг бирортасига эриша олмади. Бу ҳақда РФ Давлат думаси қўмита раиси ўринбосари, «Единая Россия» партияси аъзоси Константин Затулин федерал телеканал эфирида айтган.
Депутат Россия Украинани нацистлардан халос қилиш, қуролсизлантириш, нейтрал статусга қайтариш, шунингдек, ўзини ўзи мустақил деб эълон қилган «ДХР» ва «ЛХР» аҳолисини «ҳимоя» қилишга киришганини расман эълон қилган эди, деб эслатган.
«Бу пунктларнинг қай бири бўйича натижага эришдик?! Бирортасига ҳам. Боз устига, мақсадлардан айримлари маънога эга бўлмай қолди. Масалан, Украинанинг нейтраллиги. Бу талабни илгари суриш ортиқ қандай маънога эга? Энди ҳеч қандай маънога эга эмас. Агар Украина мавжуд бўлиб қолаверса, у ҳеч қачон нейтрал бўлмайди», — деган Затулин.
РФ Давлат думаси депутати, МДҲ, Евросиё интеграцияси ва ватандошлар билан алоқалар ишлари бўйича қўмитаси раиси ўринбосари Константин Затулин токи Ғарб Украинани ҳозиргидек қўллаб турар экан, Россия ҳеч қачон Украинани нимадир қилиш учун эгаллай олмаслигини таъкидлаган.
«Бўлаётган ишлар оқибатида Украина Зеленский ёки унинг ворислари раҳбарлиги остида қоладими ёки йўқ, деган савол ўртага чиқади. Қолади, чунки уларга кўрсатилаётган ёрдам туфайли буни енгиб ўтиш учун кучимиз етмайди», — деган Затулин.
Унинг фикрича, гарчи Россия раҳбарияти ушбу мавзу бўйича сўз очмаган бўлса-да, пайдо бўлган вазиятни жуда яхши англаб турганини «билдириб» қўймоқда.
Умуман, Украинани маҳв этиш учун бир ярим йилча аввал бошланган уруш Россия ҳудудига кўчиши Россия раҳбариятининг режасида умуман бўлмагани турган гап. Биргина 2023 йилнинг май ойига келиб, Россия ҳудудларининг ўққа тутилиши бир неча каррага ошиб кетди. 8 та шаҳарга ҳар куни ҳужум уюштирилмоқда, ўлганлар ва ярадор бўлганлар сони 300 га яқинлашиб қолди.
2023 йил январида Россия президенти Владимир Путин Украинага бостириб кириш мақсадларини тушунтира туриб, «инсонларни ва энг аввало Россияни ҳимоя қилиш», деган эди.
ФХХ маълумотларига кўра, Россия ҳудудларига 2 минг мартадан ортиқ ҳужум уюштирилган. 1 июн куни Белгород областидаги 40 минг кишилик Шебекино шаҳри рекорд даражада ўққа тутилди. Ўтган йилнинг феврал ойидан буён Россия ҳудудида 52 киши ўққа учиб ҳалок бўлган, 242 киши яраланган, деб ёзади «Новая-Европа». Уларнинг тенг ярми Белгород области фуқаролари.
Май ойида РФ президенти матбуот котиби Дмитрий Песков «махсус ҳарбий амалиёт» Россия ҳудудлари ўққа тутилмаслиги учун давом эттирилишини айтган эди. Лекин кундан кунга ҳаводан ҳужумлар сони ортиб бормоқда.
Май ойида губернаторлар ўз ҳудудлари 281 марта ўққа тутилганини маълум қилишди. Бу апрел ойидагига нисбатан тўрт баробар кўп. Ҳар куни ўртача 8 та аҳоли яшаш пункти ўққа тутилмоқда. Аллақачон 2 мингдан ортиқ фуқаролик ва саноат объектлари нишонга айланди, уларнинг орасида нефт базалари, Москвадаги кўп қаватли уйлар, ҳаттоки Кремл қуббаси ҳам бор.
Шебекино — Украина чегарасидан 6 км масофада жойлашган кичикроқ шаҳарча. Ўтган йил октябр ойида Украина қуролли кучлари муваффақиятли қарши ҳужуми билан Харкив области шимолини озод этганидан сўнг шебекиноликлар ва ўнга яқин қишлоқлар аҳолиси доимий артиллерия ўқлари остида яшашмоқда.
22 майдан вазият янада мураккаблашди — област ҳудудига Украинадан диверсантлар бостириб киришди ва чегараолди қишлоқларида жанглар бошланиб кетди.
Украина мудофаа вазирлиги Бош разведка бошқармаси Белгород области ҳудудига «Рус кўнгиллилари корпуси» ва «Россияга озодлик» легиони жангчилари кирганини тасдиқлади. Шу куни кечқурун Белгород области губернатори Вячеслав Гладков аксилтеррор операция режимини жорий этди, орадан бир кун ўтиб, РФ мудофаа вазирлиги чегарани бузиб ўтган гуруҳ тор-мор қилингани ҳақида ҳисобот берди.
Чегара бузиб ўтилгач, чегараолди қишлоқларини ўққа тутиш янада кучайди. Белгород областида ҳар куни камида 15 та аҳоли яшаш пункти бомбалар остида қолмоқда. Уларнинг барчасида ҳам эвакуация эълон қилинмаган. Аҳолиси эвакуация қилинган Шебекинода уйлар ва дўконларни мародёрлар таламоқда.
31 май куни Шебекинодан болаларни олиб чиқа бошлашди, эртаси куни шаҳарча уруш бошланганидан буён энг кучли ёпирилма ўқ ёмғирига дучор бўлди — 16 киши ярадор бўлиб, шифохонага ётқизилди. Ундан ташқари, 1 июн куни «Рус кўнгиллилари корпуси» аъзолари Россия билан чегарада эканликлари, «жуда яқин фурсатларда Шебекино кўриниш бериши»ни айтиб, видео тарқатишди.
Губернатор Гладковнинг айтишича, уруш бошланганидан буён Белгород областига камида бешта қўпорувчилар гуруҳи бостириб кирган. «Яқин ҳафталар ичида чегараолди ҳудудларига янги рейдлар уюштирилиши мумкин, — дея вазиятни шарҳлайди ҳарбий эксперт Юрий Фёдоров. — Украиналиклар ўзлари истаган мақсад — аҳолининг норозилиги ва чегаралар заиф эканини кўрсатиш учун Россия ичкарисига бир неча километр бостириб кирса бас».
Чегараолди ҳудудларидан ташқари, чегарадан минг километр наридаги объектлар ҳам нишонга айланмоқда. Сўнгги ой ичида дронлар икки бор Москвагача учиб келишди. Шунингдек, Воронеж, Калуга, Псков, Твер ва Смоленск областларига ҳам ҳаводан ҳужум уюштирилди.
27 май куни пилотсиз парвоз қурилмалари Твер ва Псков областларида нефтни қайта ишлаш станцияларига, 31 май куни Краснодар ўлкасидаги иккита НҚЗга, 2 июн куни Смоленск обласидаги «Транснефт» станциясига ҳужум қилди. Аввалроқ дронлар Туапсе ва Белгороддаги нефт базаларигача учиб келолган эди, лекин шу пайтгача Украина чегарасидан бу қадар узоқликдаги саноат нишонларини ура олмаган эди.
Уруш бошланганидан буён пилотсиз парвоз қурилмалари билан 16 марта нефт базаларига ҳужум уюштирилган, уларнинг аксар қисми шу йилнинг баҳорида рўй берди.
30 май куни пилотсиз парвоз қурилмалари Москва шаҳри ва Москва остонасини нишонга олишди. Турли манбаларга кўра 8 тадан 25 тагача дрон учиб келган. Мудофаа вазирлигининг «ёпирилиш» муваффақиятли бартараф этилгани ҳақидаги баёнотига қарамасдан, учта дрон кўп қаватли уйларга бориб урилган.
Баҳоларга кўра, уруш бошланганидан буён 2204 та фуқаролик, инфратузилма ва саноат объектларига зарба берилган. Уларнинг чорак қисми сўнгги ойда рўй берган.
Биргина Белгород областида 3544 та турар жойларга зарар етказилган. Уларнинг 418 таси тиклаб бўлмас даражада шикастланган. Белгородликларни вайрон бўлган уйлардан кўчириш учун 9,4 миллиард рубл маблағ зарур бўлади.
«Пойтахт Москвага ҳужумдан фарқли ўлароқ, нефт омборлари ҳарбий аҳамиятга эга бўлгани учун нишонга айланмоқда. Москванинг ўққа тутилиши психологик эффект келтириб чиқариш учун амалга оширилмоқда. Бу Россиянинг омма онгига берилган зарба, — дейди ҳарбий эксперт Юрий Фёдоров. — Боз устига, кўп қаватли уйларга келиб урилган дронларнинг асл нишонлари номенклатура умргузаронлик қилишни яхши кўрадиган пойтахтнинг чекка ҳудудлари бўлган».
«Москва ҳаво ҳужумидан мудофаа қилиш тизими штатли равишда, қониқарли ишлади. Гарчи, ҳали ишлаш керак бўлган жиҳатлар мавжуд бўлса ҳам», — деди Путин. Песков эса, ўз навбатида, пойтахтнинг ҳимояланганлиги масаласини шарҳлашни рад этиб, ҲҲМ тизими «яхши ишлагани»ни қайд этган.
Бироқ, Россия ҲҲМ тизимлари ҳужумларнинг фақат 20 фоизини бартараф эта олаётгани ҳисоблаб чиқилган. «Россия ҲҲМ тизими токи дронларни энг яхши ҳимояланган бўлиши талаб этилаётган объектларгача ўтказиб юбораётган экан, демак етарли тарзда ёмон ишламоқда», — дейди ҳарбий эксперт Юрий Фёдоров.
Бир ой муқаддам дронлар Кремлгача учиб келганида РФ президентининг матбуот хизмати ушбу ҳужумни режалаштирилган теракт ва Путинга суиқасд деб баҳолаган эди. «Россия томони жавоб чораларини қачон, қаерда, қай тарзда қайтариш ҳуқуқини ўзида сақлаб қолади», — дейилган матбуот хизмати хабарида.
Москвага дронлар яна ёпирилгач, Путиннинг ўзи жавоб чоралари ҳақида гапирди: «Улар бизни акс таъсирга провокация қилмоқда. Биз бу нарса билан нима қилишни ўйлаб кўрамиз».
Москва жавоб қайтариши мумкин бўлган ягона чора — Украина шаҳарларига ракета зарбаларини ёғдириш, деб ҳисоблайди Фёдоров: «Россия ўзи ўрганиб қолганидек ҳаракат қилади — бомбардимон қилиш, ракета зарбалари бериш. Ҳозирча Кремлда бундан ортиғини ўйлаб топишолмайди».
Россия ва Украина уруши “Замин” янгиликларини “Инстаграм”да кузатиб боринг
