© РИА Новости
Ўз вақтида Зеленский “ғалаба режаси”ни тузиб, у билан Вашингтонга Байденни кўриш учун борган, аммо уйига жўнатилган.
Ушбу режанинг пунктларидан бири — иқтисодий, ҳарбий ва сиёсий ёрдам эвазига иттифоқчиларга (биринчи навбатда АҚШ) Украинанинг табиий ресурсларидан фойдаланиш имкониятини бериш. Афтидан, режа ўшандан бери яхши тузланди ва Трампга MAGA байроғи билан нонуштага узатилгани, унга ёқди, деб ёзмоқда РИА Новости колумнисти Кирилл Стрельников.
Америка президенти 3 февраль куни Қўшма Штатлар Украинадан қимматли ресурслар олишдан манфаатдор эканини эълон қилди, чунки “АҚШ Киевга миллиардлаб доллар беряпти” ва Остап Бендер таъбири билан айтганда, “статус-кво” (асл ҳолатига қайтиш) имкон қадар тезроқ тикланиши керак: “Биз Украина билан шартнома тузмоқчимиз, унда улар ноёб тупроқ металлари ва бошқа товарлар эвазига уларга берган нарсамизни олишади”.
Трамп 7 февраль куни Вашингтонда ушбу масалани муҳокама қилиш учун келаси ҳафта Зеленский билан учрашишни режалаштираётганини маълум қилди.
Зеленский ва компания ўз бахтларини яширишмаяпти: афтидан, Трамп сахий порага сотилди ва энди АҚШ аввало Украинага боши билан шўнғийди ва ўзининг янги активларини Россиядан, шу жумладан ҳарбий куч билан ҳимоя қилади. Украина қутқарилди, бинго!
Зеленский идорасининг бош маслаҳатчиси Подоляк хурсандчилик билан Украина АҚШ ва Россия ўртасида тўғридан-тўғри ҳарбий можаро қўзғатмоқчи эканлигини ва бу ҳолда Киевнинг аҳволи анча яхши бўлишини тан олди. Бошқача қилиб айтганда, тинчлик музокаралари — ахлат қутисида, янги куч билан курашамиз: Америка биз билан. Умуман олганда, бу бузуқ бўлиши мумкин бўлса-да, воқеаларнинг бу бурилишида мантиқ бор.
Трамп "яхши битимлар"ни ўнтадан биттага яхши кўради, бунинг натижасида у ҳамма нарсани текинга олади, кейин эса ҳамма унинг эвазига ундан қарздор бўлади. Зеленский билан гипотетик келишув айнан шундай кўринади.
Биринчидан, Трамп ўзини Америка жамоатчилигига барча даврларнинг энг яхши тадбиркори сифатида кўрсатиши мумкин: турли ҳисоб-китобларга кўра, махсус ҳарбий операция бошланганда Украинадаги қимматбаҳо ресурсларнинг қиймати ўндан йигирма олти триллион долларгача бўлган. Украинага ёрдам учун сарфланган икки юз миллиард доллар билан солиштирганда — бу шунчаки эльдорадо. Дастлабки реакцияга қараганда, АҚШдаги расмийлар ҳам, жамоатчилик ҳам ҳаяжонда.
Иккинчидан, Трамп сайловолди кампаниясидаги асосий ваъдаларидан бирини бажара олади — "Америка солиқ тўловчининг пулларини АҚШ манфаатлари йўқ бўлган Украинадаги можарога сарфлашни бас қилиш". Одамлар, қаранг: Байден даврида биз Украинага пул сарфладик, энди эса ундан миллион баравар кўп даромад топдик!
Учинчидан, Трамп Хитойга катта тарсаки бериш имкониятига эга бўлади. Ҳозирги вақтда АҚШ ўзининг ноёб тупроқ металларига бўлган талабини Хитойдан етказиб бериш ҳисобига деярли тўлиқ қондирмоқда, яъни миллий хавфсизликка таҳдид соладиган танқидий қарамликдир (2023 йилда Қўшма Штатлар 400 тоннага яқин ноёб тупроқ металларини импорт қилди, шундан 396 тоннаси Хитойдан).
Галлий ва германийга илгари жорий қилинган экспорт чекловларидан ташқари, Хитой Трампнинг 10 фоизлик божларига жавобан 10 февралдан бошлаб теллур, волфрам, молибден, индий ва висмутга экспорт чекловларини жорий қилади.
Зеленскийнинг Трамп билан келишувига қизиқувчиларнинг таъкидлашича, Украина “муҳим хомашё”нинг жаҳон захираларининг беш фоизи, жумладан, барча 17 та ноёб ер металлари захирасига эга. Бундан ташқари, мамлакат, Европанинг энг йирик литий (электр транспорт воситалари) ва титан (самолёт) конларига эга ва галлий (ярим ўтказгичлар ва светодиодлар) бўйича дунёда бешинчи ўринда туради. Шунингдек, Американинг юқори технологияли ва мудофаа саноати учун муҳим бўлган уран, графит ва бошқа нарсалар мавжуд.
Шу билан бирга, Америка президенти асосий демократик мамлакатнинг ҳақиқий тадбиркори сифатида Зеленскийдан украиналикларнинг ҳаёти билан тўланган битим учун кафолатлар талаб қилди. Трамп Россияга қарши Украина унинг чуқурлигини сўнгги атомигача қуритиш учун етарлича вақт мавжуд бўлишига олдиндан ишонч ҳосил қилмоқчи. Айнан шунинг учун Зеленский 18 ёшли ўсмирларни сафарбар қилиш бошланганини эълон қилди, бу "юқори маошли ихтиёрий йиллик шартномалар" билан қопланган.
Ёш украинликлар Россия қўшинлари томонидан йўқ қилиниши сабабли шартнома имтиёзларидан ҳеч қачон фойдалана олмаслигини билиб, уларга ҳаддан ташқари катта маош, текин таълим ва уй учун “бепул” кредит ваъда қилинган. Аммо “кўнгиллилар” шартномани имзолагандан кейин (кўп ҳолларда беихтиёр), ортга қайтиш бўлмайди. Шундай қилиб, аслида Украина бутунлай Трамп назорати остидаги қандайдир янги Америка давлатига айланиши мумкин.
Бироқ, жарликлар ҳисобга олинмаган қоғоздаги ҳар қандай чиройли битимлар ғалабадан хиёнатга айланишнинг барқарор хусусиятига эга.
Биринчидан, Украинанинг сафарбарлик салоҳиятининг чексизлиги — бу иллюзия. Украина ҳарбий органининг ваҳшийликларига қарамай, ҳозирда Украина Қуролли Кучларида фақат қоғозда мавжуд бўлган ўнлаб бригадалар мавжуд. Ўқитилмаган талабаларнинг армияга етарлича қуролсиз кириб келиши — Украина бўйлаб ўнлаб ва юзлаб янги қабристонлардир.
Иккинчидан, яқинда Германиянинг "Spiegel" нашри хабар берганидек, ғарб экспертларининг таъкидлашича, қолган Украинанинг чуқурлигида Трамп ўзлаштирмоқчи бўлган ноёб тупроқ металлари йўқ ёки улар анча кам.
Учинчидан, сўнгги маълумотларга кўра (ҳатто Украинада ҳам тасдиқланган), муҳим ресурс конларининг 70% дан ортиғи ҳозирда Россия томонидан озод қилинган ҳудудда ва Днепропетровск вилоятида жойлашган. Аммо асосийси —Трамп ва Зеленскийнинг нима ҳақида келишиб олиши бизга умуман аҳамиятсиз.
Катта эҳтимол билан, Трамп бонус сифатида Украинани тозалаб, Зеленскийнинг терисини шилиб олади ва кейин Россия билан келишувлар фойдасига барча мажбуриятлардан осонгина воз кечади. Аммо Трампнинг уйғонган иштаҳаси учун аввалдан эълон қилинган шартларимиз рад этилса — нима қилишимиз кераклигини биламиз., дейди мақола муаллифи Кирилл Стрельников.
Ctrl
Enter
Хато топдИнгизми
Иборани ажратиб Ctrl+Enter тугмасини босингМавзуга оид янгиликлар
