Алюмин идишаги ичимликлар, ким нима дейишидан қатъи назар, қулай. Улар жуда кучли зарбаларда ҳам бузилмайди. Аммо банкларнинг ўзи ҳақида нима дейиш мумкин, соғлиқ нуқтаи назаридан бундай қадоқлаш ҳақиқатан ҳам хавфсизми?
Газланган ичимликлар энг фойдали ҳисобланмайди. Уларда одатда калориялар юқори, таркибидаги шакар ва кислота тишларга зарар етказади, бундан ташқари, уларни севиб ичувчилар кўпинча ошқозон ва умуман овқат ҳазм қилиш тизими билан боғлиқ муаммоларга дуч келишади. Олимлар газланган, ҳатто, шакар ўрнига ўрнини босадиган маҳсулот қўшилган сувдан воз кечишга, унинг ўрнига тоза сув, чой ва бошқа камроқ зарарли ичимликларга ўтишга чақирмоқда.
Маълум бўлишича, газланган ичимлик солинадиган алюминий қути шуcнҳаки оддий идиш эмас. Олимларнинг таъкидлашича, газланган ичимликниалюминий банкадантўғридан-тўғри ичиш тавсия этилмайди.
Бактериялар
2017 йилда ўтказилган тажрибалардан бирида маълум бўлдики, дўконда сотиб олинадиган газланган сувли идишлар юзасида кўплаб бактериялар, жумладан, соғлиқ учун хавфли бўлган бактериялар ҳам бор. Масалан, қутиларнинг юқори қисмида ичимлик тешиги бўлган жойда Э. cоли бактерияси кўп миқдорда топилган. Ушбу микроорганизм диарея ва нафас олиш касалликларини келтириб чиқаради.
Бундан ташқари, яна бир тажриба жараёнида маълум бўлишича, жавонларда турган ва савдо автоматларида сотиладиган қутилар юзасида Э. cоли дан ташқари Enterобаcтер cлоаcаэ, Стенотропҳомонас малтопҳилиа, Псеудомонас лутеола топилган. Улар шартли патоген микроорганизмларга тегишли бўлиб, жиддий касалликнинг сабаби бўлиши мумкин.
Кўпчиликка таниш банкадан газланган ичимлик ичиб, лептоспироз билан касалланган ва кўп ўтмай вафот этг
ан америкалик аёл ҳақидаги воқеа қўрқинчли ҳикоялардан биридир. Хабар қилинишича, инфекциянинг аниқланишига банкада каламуш излари топилгани ва кемирувчининг ўзи лептоспироз ташувчиси бўлганлиги сабаб бўлган. Кемирувчилардан юқтириш ҳақиқатан ҳам мумкинлигига қарамай, ўлим ҳолати тасдиқланмаган эди.
Ичишдан олдин қутиларнинг юқори қисмини артиб олиш ёки махсус чўп орқали ичиш лозим.
Бисфенол А
Ушбу кимёвий бирикма кўплаб пластмасса буюмлар, жумладан, тоза сув идишларида мавжуд. Бироқ у кўпинча алюминий қутиларини ишлаб чиқаришда — қадоқлашнинг бир қисми бўлган ва маҳсулотларни ифлосланишдан ҳимоя қилиш учун ишлатиладиган эпокси қистирмаларининг бир қисми сифатида ишлатилади.
Олимлар бисфенол А “оқиб кетиши” ва ичимликка тушиши мумкинлигини аниқладилар. Бундай ичимликлардан фойдаланиш босимнинг ошишига олиб келади. Кореялик олимлар томонидан олиб борилган бир тадқиқотда тажриба иштирокчилари бир неча кун давомида шиша бутилкалар ва алюминий қутилардан бир хил ичимликни ичишган.
Тез орада иккита нарса аниқ бўлди. Биринчидан, алюмин қутилардан ичганларнинг пешобидаги BPА даражаси 1600 фоизга, иккинчидан, систолик босим 4,5 баллга ошгани қайд этилди. Агар бундай ўсиш соғлом одамларга деярли таъсир қилмаса, юрак ва қон томирлари муаммоли одамлар учун бундай сакраш вазиятнинг ёмонлашишига олиб келадиган жиддий синов бўлиши мумкин.
Ишлаб чиқарувчилар BPА ни ўз ичига олмайдиган хавфсизроқ қутиларни ишлаб чиқаришдан манфаатдор, шунинг учун хавфсизроқ қадоқлаш сони ортиб бормоқда.
Алюминий
Алюминийнинг ўзи саломатлик учун хавфли бўлиши мумкинлиги ҳақидаги даъволар илмий тасдиқланган эмас. Консервадаги алюминий улардаги ичимликка кириб, саратон ва неврологик касалликларга олиб келиши мумкинлиги ҳақидаги маълумотлар ҳақиқат эмас, балки шунчаки ваҳимали ҳикоя бўлиб чиқди.
Олимларда алюминийнинг кўп миқдорда газланган ичимликка тушиши, ундан кейин эса организмга кириб боришига ишониши учун ҳеч қандай асос йўқ. Тахминларга кўра, бу тарзда алюминийнинг 1 фоиздан кўпи организмга кира олмайди ва унинг 99,9 фоизи буйраклар томонидан чиқарилади. Бу оз миқдордаги алюминий организмга сезиларли зарар келтирмаслиги аниқ. Овқат пишириш учун фаол ишлатиладиган озиқ-овқат фолгасини эсланг — у ҳам алюминийдан тайёрланган ва уни пишириш мақсадларида ишлатиш хавфсиз ҳисобланади.
Умуман олганда, бу алюминий қутилардан газланган ичимликни ичмаслик учун етарли сабаб бўла олмайди. Аммо иммунитети заиф бўлганлар ва юрак муаммоларидан азият чекадиганлар, айниқса, эҳтиёт бўлишлари керак.
Ҳамма учун умумий тавсия — ичимликни стаканга қуйишдир ва агар бунинг иложи бўлмаса, махсус чўпдан фойдаланиш ёки микроорганизмлар билан тўла банканинг юқори қисмини яхшилаб артиб олиш зарур.
«Замин» янгиликларини «Вконтакти»да кузатиб боринг
