Уй шароитида дори-дармонларсиз иммунитетни мустаҳкамлашнинг 9 усули

^{Фото: Marie Claire}
Иммунитет тизими организмни вирус ва бактериялардан ҳимоя қилади. Агар у бўлмаса, инсон доимо касалликка чалинади. Иммунитет тизимига турмуш тарзи, ёмон одатлар ва гигиена каби кўплаб омиллар таъсир қилади. Иммунитет ҳолатини доимий равишда кузатиб бориш керак. Албатта, бугунги кунда жуда кўп витамин ва қўшимчалар мавжуд, аммо улардан шифокор ҳузурига ташриф буюрмасдан ва қон таҳлилини ўтказмасдан туриб фойдаланиб бўлмайди. Шунинг учун иммунитетни мустаҳкамлашни шифокор билан маслаҳатлашувни талаб қилмайдиган ва ҳамма учун тасдиқланган усуллардан бошлашни таклиф қиламиз.

Уйқу сифати
Соғлом организмга кунига тахминан 7-10 соат уйқу керак. Агар одам мунтазам равишда ухламаса, у ҳолда иммунитет тизимининг самарадорлиги пасаяди. Шунинг учун кўп одамлар уйқуларини кузатишни бошлаганларида тезроқ тузалади. Яхши уйқунинг энг муҳим элементларидан бири бу мелатониндир. Бу уйқуни тартибга солишда асосий рол ўйнайдиган гормон. Гормон барча муҳим жараёнларнинг ўзига хос регулятори ва стабилизаторидир, у организмнинг ягона ритмда ишлашига ёрдам беради. Шунингдек, кундалик биоритмлар учун жавобгардир. Уйқу соғлом бўлиши учун маълум бир вақтда ухлаш керак, шу билан бирга, ёруғлик ва бегона товушлар безовта қилмаслиги керак. Шунинг учун уйқу вақтида ниқоб ва қулоқчинлардан фойдаланиш тавсия этилади.

Тоза сув
Кўпчилик қандай сув ичишга аҳамият бермайди. Бироқ бу омил саломатликка жиддий таъсир қилиши мумкин. Масалан, минерал шифобахш сув, агар керак бўлса, шифокор томонидан тавсия этилиши керак, чунки у турли тузларни ўз ичига олади. Бундай сувни ўз-ўзидан кўп миқдорда ичиш юрак ва жигар билан боғлиқ муаммоларни келтириб чиқариши мумкин. Шунингдек, жўмрак сувини ҳам ичиб бўлмайди, чунки сув канали қанчалик яхши тозаланмасин, у қувурлар орқали ўтади, ундан барча бактерияларни олади.

Бундан ташқари, тозалаш техникалари, ҳатто жуда замонавийлари ҳам, антибиотиклар ва гормонлар каби баъзи муҳим бирикмалардан сувни тўлиқ фильтрлай олмайди. Дори-дармонларни тез-тез қабул қилиш, ҳатто кичик дозаларда ҳам инсон иммунитетининг пасайишига олиб келиши мумкин. Энг яхши ечим лабораторияда сувни текшириш ва таҳлил пайтида аниқланган камчиликлар асосида танланган махсус фильтрни ўрнатиш бўлади. Сув фильтри организмни зарарли моддалардан ҳимоя ва иммунитет тизимини ҳимоя қилишнинг ажойиб усули ҳисобланади.

Спорт
Олимлар узоқ вақт давомида ҳаракатсиз турмуш тарзи иммунитет тизимига зарар етказишини исботлади. Фаол жисмоний ҳаракат билан иммунитет тизими доимо мукаммал ишлайди. Буни ҳар куни қилиш шарт эмас. Ҳафтада бир неча соатни спортга бағишлаш учун етарли. Агар умуман вақт бўлмаса, унда ҳеч бўлмаганда кўпроқ юриш, лифтдан камроқ фойдаланиш ва ҳар куни оддий машқларни бажариш керак. Интернетда 5-10 дақиқага мўлжалланган жуда кўп «дангаса» машғулотлар мавжуд бўлиб, улар кўп вақт талаб қилмайди ва тананинг соғлом бўлишига ёрдам беради.

Спиртли ичимликлар ва чекишни рад этиш
Спиртли ичимликларни ҳаддан ташқари кўп истеъмол қилиш юқумли касалликларнинг ривожланиш хавфини ошириши мумкин. Бундан ташқари, этанол иммунитет тизимининг ҳужайраларини йўқ қилади, унинг ишини сезиларли даражада бузади. Албатта, улардан бирданига воз кечиш қийин. Бироқ меъёрга риоя қилиш керак.

Вазият чекиш билан ўхшаш. Бу ёмон одатни бутунлай тарк этиш керак. Тамаки тутуни нафақат иммунитет тизимига, балки барча органларга ҳам зарар етказади. Сигареталар юрак-қон томир касалликларининг ривожланишини қўзғатади ва ҳужайраларга етказиб бериш учун организмга кирадиган кислород миқдорини камайтиради. Бу нафақат оддий сигаретларга, балки никотинни ўз ичига олган бошқа маҳсулотларга ҳам тегишли.

Соғлом овқатланиш
Олимлар иммунитет учун фойдали бўлган жуда кўп миқдордаги маҳсулот мавжудлигини исботлади. Кўпроқ оқсилли маҳсулотлар, жумладан, гўшт, тухум, ловия ва бошқаларни истеъмол қилиш тавсия этилади. Бироқ ёғли овқатлардан воз кечиш керак. Турли хил мева ва сабзавотлар иммунитет тизимига ёрдам беради, айниқса, сабзи, исмалоқ, қовун, апельсин, грейпфрут ва саримсоқ ҳам. Бу маҳсулотларнинг барчаси иммунитет тизимига ҳам, бутун организмга ҳам ижобий таъсир кўрсатади.

Қуёш нури
Бугунги кунда кўпчилик кунининг асосий қисмини чироқ нурида ўтказаётганини сезмайди. Аммо айнан қуёш нурларининг етишмаслиги ҳам иммунитет тизимининг фаолиятини жиддий равишда бузиши мумкин. Қуёш нури нафақат иммунитет тизимини сақлаб қолади, балки стресс, депрессия ва ҳиссий беқарорликка қарши курашда ҳам ёрдам беради.

Бундан ташқари, қуёш остида организмда D витамини ишлаб чиқарилади Шунинг учун қоронғи хонадан халос бўлиб, имкон қадар тез-тез кўчага чиқиш тавсия этилади. Қишда витаминлар сотиб олиш ёки иссиқ мамлакатларга саёҳат қилиш мумкин.

Гигиена қоидалари
Оддий кундалик гигиенани унутган одамлар ҳам кўпинча иммунитет тизими билан боғлиқ муаммоларга дуч келади. Шунинг учун қўлни мунтазам ювиш, душ ва ҳаммом қабул қилиш, кунига икки марта тишларни ювишни унутмаслик тавсия этилади. Гигиена ҳар доим энг фойдали одат бўлиб қолади. Унга риоя қилмасдан, организм тезда соғлиғини йўқотади ва турли вирус ва бактериялар ҳужум қилишни бошлайди.

Стрессли вазиятлар
Тинч ухлашга халақит берадиган яна бир «муаммо» стрессдир. Стресс ҳар доим организм ва умумий жисмоний ҳолатга таъсир қилади. Барча касалликлар асабдан, деган ибора бежиз эмас. Ҳиссий барқарорлик бўлмаса, организм иммунитет тизимининг ҳужайраларини тез ва осон йўқ қиладиган гормон бўлган кортизолни ортиқча ишлаб чиқаришни бошлайди. Шунинг учун уй ва ишда муаммоли вазиятлардан қочишга ҳаракат қилиш керак.

Экология
Уйни тоза тутиш лозим. Чунки уйда касалликни пайдо қиладиган чанг ва кир жуда тез тўпланади. Буларнинг барчаси, албатта, иммунитет тизимига таъсир қилади. Бундан ташқари, бугунги кунда хоналарда ҳавони тозалашга ёрдам берадиган кўплаб техник қурилмалар мавжуд. Улардан фойдаланиш ҳам иммунитет тизимини мустаҳкамлашга ҳисса қўшади. “Замин” янгиликларини “Одноклассники”да кузатиб боринг