Ғаламның тағы бір тылсым бұрышы адам көзіне жақындады. Халықаралық ғалымдар тобы жаңа түрдегі озық технологияны жасап, оны іс жүзінде сынап көрді, деп хабарлады The Astrophysical Journal Letters. Осы инновациялық әдіс арқылы жер бетіндегі телескоптар тарихта алғаш рет жұлдыз дискісінің дәл және айқын бейнесін тіркей алды.
Ашылудың орталығында "фотон фонары" деп аталатын бірегей құрылғы тұр. Ол жұлдыздардан келетін сәулелердің толқындық шебін бөліп, әрқайсысын жеке арналарға бөліп шығарады. Бұл процесс дәстүрлі түсірілімде жоғалып кететін ең ұсақ бөлшектерді сақтауға мүмкіндік береді. Нәтижесінде алынған мәліметтер біріктірілгенде, ғалымдар жақын орналасқан жұлдыздың айналасындағы дискінің бұрын-соңды болмаған дәл бейнесін қалпына келтіруге қол жеткізді.
Әдетте мұндай көрініске қол жеткізу үшін астрономдар бірнеше телескоптан алынған мәліметтерді біріктіреді. Бірақ бұл жолы команда барлық нәтижені тек бір телескоп арқылы - Гавайиде орналасқан 8 метрлік Subaru арқылы алды. Париж обсерваториясы мен Гавайи университетінің ынтымақтастығында әзірленген FIRST-PL құрылғысы дәл осы телескопқа орнатылды.
Фотон фонарын Сидней университеті мен Орталық Флорида университетінің ғалымдары жасаған. Ол жұлдыз сәулелерін көптеген арналарға бөледі, бұл музыканың аккордын ноталарға бөлу сияқты. Жарық әрбір "нотада" түстерге айналады және дәстүрлі камералар тіркей алмайтын сәулелік тербелістер анықталады.
Зерттеудің тең авторы Ю Чжон Кимнің айтуынша, жаңа әдіс алдыңғы технологияларға қарағанда бес есе жоғары дәлдікті қамтамасыз еткен. Бұл нәтиже оптикалық талшық ішінде қозғалатын жарық толқындарының пішінін мұқият талдау арқылы қол жеткізілді.
Ғалымдар шамамен 162 жарық жылы қашықтықта орналасқан "Beta Canis Minoris" жұлдызын бақылады. Оның айналасында сутегіден тұратын және жаңа планетаның пайда болу ықтималдығын көрсететін диск бар. Жаңа технологияның көмегімен бұл диск алғаш рет симметриялы емес екені анықталды - бір бөлігі екіншісінен жарығырақ және тығыз.
Физика және астрономия профессоры Майкл Фицджеральд атап өткендей, фотон фонары бақылау астрономиясында жаңа кезеңді бастады. Ғалымдар тіпті жарықтың табиғи шекарасы саналатын дифракциялық шектен де жоғары дәлдікке қол жеткізгенін мәлімдеді.
Зерттеушілердің пікірінше, бұл әдіс болашақта планета дискілерін, экзопланеталарды және белсенді галактикалардың ядроларын мүлдем жаңа деңгейде зерттеуге мүмкіндік береді. Бұл ғаламның құрылысын ғана емес, әлі ашылмаған ғарыштық қасиеттерді түсіну жолындағы үлкен қадам болмақ.
Айта кетейік, бұған дейін Австралияда ғылымға белгісіз астероид іздері табылғаны хабарланған болатын. Зерттеушілер сол кезде табиғи шыны - тектиттердің құрамын талдау арқылы метеор соққысынан пайда болған жаңа ғарыштық материалды анықтауға қол жеткізді.
Ғалымдар: "Фотон фонары" ғаламды ғана емес, адамның оны түсіну қабілетін де жаңа деңгейге көтереді.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
