2026 жылдың 1 наурызынан бастап Өзбекстанда цифрлық таңбалау жүйесі кеңейтіліп енгізіледі — жарамдылық мерзімі өткен тауарлар автоматты түрде сатудан алынады. Бұл 6 қазанда қабылданған Президенттің №296 қаулысында көзделген.
Жаңа тәртіпке сәйкес, егер өнімнің жарамдылық мерзімі өтіп кетсе, оған чек жасау мүмкін болмайды. Демек, мұндай тауарлар сату жүйесінде автоматты түрде бұғатталып, тұтынушыға жеткізілмейді.
«Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» заңға сәйкес, өндірілген күні немесе жарамдылық мерзімі көрсетілмеген, сондай-ақ жарамдылық мерзімі өткен тауарларды қабылдау немесе сату қатаң түрде тыйым салынады. Жаңа электрондық жүйе бұл процесті толық автоматтандырып, адами факторды азайтады.
Мемлекеттік салық комитетінің хабарлауынша, цифрлық таңбалау жүйесі «Asl belgisi» атты автоматтандырылған платформа арқылы жүзеге асырылады. Өндірушілер мен импорттаушылар өнім туралы барлық мәліметтерді — атауы, саны, өндірілген күні, жарамдылық мерзімі және басқа деректерді — «CRPT Turon» ЖШС арқылы жүйеге енгізеді.
Бөлшек саудада өнім 2D сканер арқылы оқылғанда, оның цифрлық коды «Asl belgisi» жүйесіндегі деректермен салыстырылады. Егер өнімнің мерзімі өткен болса, онлайн-касса экранында «Өнімнің жарамдылық мерзімі өткен» деген хабарлама шығады және чек автоматты түрде тоқтатылады.
Салық комитетінің түсіндіруінше, мұндай жағдайда тауар «бұғатталған» деп белгіленеді және дүкен немесе өндіруші оны есептен шығару керек. Бұл үшін міндетті түгендеу жүргізіліп, арнайы акт ресімделеді. Өнімнің құны кәсіпорынның шығындарына енгізіледі.
Мысалы, бұзылған немесе жарамсыз өнімдер «9430-шот» арқылы басқа операциялық шығын ретінде есептен шығарылады. Бұл жүйе барлық процестердің заңды және ашық өтуін қамтамасыз етеді.
Міндетті цифрлық таңбалау енгізілген тауарлар тізіміне мыналар кіреді:
– дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар;
– су және салқын сусындар;
– тұрмыстық техника өнімдері;
– минералды тыңайтқыштар мен өсімдіктерді қорғау химиялық құралдары.
Жаңа жүйе тек тұтынушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз етіп қана қоймай, нарықтағы заңсыз өнім айналымын да азайтады. Сарапшылардың айтуынша, бұл шара тауар сапасын бақылау мен әділ бәсекелестік ортасын қалыптастыруда маңызды қадам болып табылады.
Осылайша, 2026 жылдан бастап әр өнімнің жарамдылық мерзімі тек қағазда емес, цифрлық жүйе арқылы да қатаң бақыланады — бұл саудадағы ашықтық пен жауапкершілікті жаңа деңгейге көтереді.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
