Аксарият одамлар учун оқсилнинг асосий манбаи гўштдир. Кучли бўлиш учун гўшт истеъмол қилиш кераклигини таъкидлашади. Аммо гўшт истеъмол қилиш ҳақиқатан ҳам фойдалими? Доктор Крис Вербург бу саволга ўзининг “Узоқ умр кўриш кодекси” китобида жавоб беради.
Олимларнинг фикри
Умуман олганда, жуда кўп гўшт истеъмол қилиш фойдали эмас. Гўшт ёш билан боғлиқ турли касалликлар хавфини оширади. 2006 йилда ўтказилган тадқиқот шуни кўрсатдики, кўп гўшт истеъмол қиладиган одамларда қон саратони билан касалланиш эҳтимоли икки бараварга ортади. Ҳар куни гўшт истеъмол қиладиган аёлларда ҳафтасига уч мартадан кам гўшт истеъмол қиладиганларга қараганда кўкрак саратони хавфи икки баравар юқори. Ортиқча гўшт эса йўғон ичак саратони хавфини оширади.
Яна бир йирик тадқиқот ўн саккиз йил давомида кузатилган 6000 дан ортиқ одамни қамраб олди. Натижалар шуни кўрсатдики, ҳайвон оқсилларини истеъмол қилган одамлар саратон касаллигига тўрт баравар ва диабетга чалиниш эҳтимоли беш баравар кўп. Шу сабабли олимлар юқори оқсилли диеталарга, шу жумладан, палео диетасига қарши чиқиши ажабланарли эмас.
Қизил гўштнинг қандай салбий таъсири мавжуд?
Гўштни касаллик билан боғлайдиган кўплаб тадқиқотларда ушбу маҳсулот асосий сабаб сифатида кўрсатилади. қизил гўшт – мол ва қўй гўштидир.
Товуқ ёки курка гўштидан фарқли ўлароқ, қизил гўшт кўпинча яллиғланишни рағбатлантирадиган туз, консервант, бўёқ ва ёғлар каби носоғлом моддаларга бой бўлади. Оқ гўшт билан алмаштирилган қизил гўштнинг ҳар бир порцияси ўлим хавфини 14 фоизга оширади.
Шунингдек, эркин ва саноат хўжаликларида боқиладиган ҳайвонларнинг гўшти ҳар хил. Биринчи вариантда касаллик хавфи анча паст бўлади. Аммо ҳар қандай ҳайвон оқсилининг кўплиги қаришни тезлаштирадиган ҳақиқатни ўзгартирмайди. Гўшт ҳам оқсил манбаи фермадан ёки яйловдан келадими, унда ҳайвон оқсили мавжуд. Қизил гўшт, оқ гўшт, балиқ ёки тухум ҳайвон оқсилидир. Тадқиқотлар ҳайвон оқсили ва ҳар хил ёшга боғлиқ касалликлар хавфи ўртасидаги аниқ боғлиқликни кўрсатади.
Оқсилни бошқа қандай маҳсулотлардан олиш мумкин?
Оқсил саломатлик учун қанчалик муҳимлигини ҳамма билади. Мушак массасини қурадиган спортчилар, айниқса, унинг озиқ-овқатдаги миқдори билан қизиқади. Энг кўп оқсил қаерда? Албатта, гўштда! Аммо ортиқча ҳайвон оқсили қаришни тезлаштириши мумкин. Уларни бундай таъсир кўрсатмайдиган ўсимлик оқсилларидан ёнғоқ, дуккаклилар, қўзиқоринлар билан алмаштириш тавсия этилади. Сабзавотли оқсил ёшга боғлиқ касалликлар хавфини оширмайди.
Бунинг сабаби шундаки, ўсимлик оқсиллари камроқ олтингугуртли аминокислоталарни ва ўсишни рағбатлантирувчи метионинни ўз ичига олади. Улар ҳайвон оқсиллари каби қариш сигнализация йўлларини ёки ёшни тезлаштирувчи гормонлар чиқарилишини рағбатлантирмайди. Шунга кўра, вегетарианлар кўпинча узоқ умр кўриши ажабланарли эмас. Баъзи тадқиқотларга кўра, вегетарианлар гўшт истеъмол қиладиган ва ёшга боғлиқ касалликлардан камроқ азият чекадиган одамларга қараганда 4-7 йил кўпроқ яшайди.
Қизил гўштни нима алмаштириши мумкин?
Энг осон йўли қизил гўшт ёки қайта ишланган гўшт маҳсулотларини товуқ, курка ёки ёғли балиқ каби ҳайвонларнинг соғлом оқсил манбалари билан алмаштиришдир. Кўпроқ ёнғоқ, уруғлар, дуккаклилар ва брокколи каби оқсилга бой сабзавотларни истеъмол қилишга ҳаракат қилиш лозим.
Доктор Вербург тавсиясига кўра, асосийси, оқсилларни етарли миқдорда истеъмол қилишдир, чунки оқсил жуда кам бўлса, унда инсон ўзини заиф ва чарчаган ҳис қилади ёки мушак оғриғидан азоб чекади. Вегетарианлар B12 витаминини ҳам қабул қилиши керак, бу жуда муҳим.
“Замин” янгиликларини “Одноклассники”да кузатиб боринг
