Шовқин, депрессия, стресс: шаҳарда яшаш соғлиқ учун қанчалик хавфли?

Тадқиқотларга кўра, шаҳарда яшайдиганлар соғлиғини хавф остига қўяди. Чунки шаҳар ташқарисида яшовчи одамлар депрессия, психоз ва бошқа касалликларни камроқ бошдан кечиради.

Стресс

Гавжум жамоат транспорти, йўллардаги тирбандлик, дам олишга вақт йўқлиги. Шаҳар ҳаётининг бу элементлари стрессга сабаб бўлади. Агар бу доимий равишда давом этса, одам уйқу бузилиши, безовталик ва депрессиядан азият чекиши мумкин.

Ифлосланган ҳаво

Ҳаводаги майда заррачалар саломатлик учун зарарли. Заррачаларнинг сурункали таъсири нафас олиш касалликларини келтириб чиқаради. Масалан, астма ёки сурункали обструктив ўпка касаллиги. Ўпка саратони ривожланиш хавфи ҳам ортади.

Бундан ташқари, ифлосланган ҳаво юрак-қон томир касалликларини қўзғатади — юқори қон босими ёки юрак хуружига олиб келиши мумкин.

Пассив турмуш тарзи

Шаҳар аҳолиси кам ҳаракат қилади, бу эса семириш сабабларидан бири бўлиши мумкин. Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, шаҳар ташқарисида яшовчи ва кўпроқ ҳаракат қиладиган одамлар касалликка камроқ чалинади.

Ўтирган ҳолдаги турмуш тарзи биринчи навбатда сурункали бел оғриғига сабаб бўлади. Бунинг сабаби шундаки, заифлашган бел ва тос мушаклари умуртқа поғонасини ушлаб туролмайди.

Шунингдек, организмда қон айланиши секинлашади. Ушбу жараён туфайли кислород, озуқа моддалари органлар ва тўқималарга етиб боролмайди. Натижада одам чарчаганини ҳис қилади, бош оғриғидан азият чекади ва диққатини жамлай олмайди.

Шовқин

Шаҳарда яшовчи одамлар машиналарнинг баланд овозлари, сиреналар ва аудио рекламаларни эшитавериб, сезги органлари заифлашади. Бу эса эшитиш қобилиятини йўқотиш, доимий чарчоқ ва ҳатто юқори қон босимига олиб келади.

Сурункали шовқин деменция хавфини ошириши мумкин. Бу асосан кекса одамларга таъсир қилади.

Шаҳар шароитида қандай қилиб соғлиқни сақлаш мумкин?

Бир нечта оддий қоидалар мавжуд, уларга риоя қилган ҳолда шаҳарнинг салбий таъсирини бир оз енгиллаштириш мумкин.

Стрессга қарши кураш

Стресс даражасини бир оз камайтиришга ёрдам берадиган бир нечта қоидалар мавжуд:

- Янгиликларни кўриш ёки ўқишда танаффус қилинг, ижтимоий тармоқлардан фойдаланишни кунига бир неча марта чекланг.
- Медитация ёки тинчлантирувчи нафас олиш техникасини синаб кўринг.
- Спиртли ичимликлар, тамаки ёки психофаол моддаларни истеъмол қилишдан сақланинг.
- Кун давомида дам олиш учун вақт топинг, масалан, севимли машғулотингиз билан шуғулланинг.

Кўпроқ ҳаракат қилинг

ЖССТ ҳафтасига камида 150-300 дақиқа ўртача интенсивликдаги жисмоний фаолиятни ёки 75-150 дақиқа кучли интенсивликдаги фаолиятни тавсия қилади.

Ўртача интенсивликдаги машқлар тез юриш, сузиш, велосипед ҳайдаш ёки теннисни ўз ичига олади. Юқори интенсивлик эса югуриш, баскетбол ёки футбол ўйнаш ва тез сузишни англатади.

Лифт ўрнига зинадан чиқинг, машинангизни узоқдаги тўхташ жойига қўйинг ва автобус бекатигача пиёда юринг. Иложи бўлса, кўпроқ сайр қилинг.

Рационингизни кузатиб боринг

Рационингизда трансёғлар, шакарга бой бўлган фастфуд ва бошқа озиқ-овқатларни чиқариб ташламанг, лекин камайтиринг. Сабзавотларга, оқсилларга, соғлом ёғларга эътибор беринг. Овқатланиш вақтини ўтказиб юборманг ёки оч қолманг, чунки бу кейинчалик ортиқча овқатланишга олиб келиши мумкин.

Етарли миқдорда суюқлик ичишни унутманг — аёллар учун тахминан 2,7 литр, эркаклар учун 3,7 литр. Бунга нафақат сув, балки қаҳва, чой, сметана ва ҳатто шўрвалар ҳам киради.

Уйқуни нормаллаштиринг

Етарли уйқу ҳар бир киши учун фарқланади, лекин бу минимум 7 соатни ташкил қилади. Муддатидан ташқари уйқу сифати ҳам муҳим. Бунинг учун:
- ётоқхонангиз салқин ва тинч бўлсин;
- ётишдан олдин тўйимли овқатлар, кофеин ва спиртли ичимликлардан сақланинг. Бундан ташқари, чекманг;
- ухлашдан бир соат олдин гаджетларни олиб қўйинг.

Ҳаво сифатига эътибор беринг

Уйдаги зарарли майда зарраларни камайтириш учун ҳаво тозалагич сотиб олиш мумкин. Бундан ташқари, дам олиш кунлари тоза ҳаводан нафас олиш учун шаҳар ташқарисига саёҳат қилиш ёки паркларга ташриф буюриш керак.

Жимлик яратинг

Ўзингизни ҳеч бўлмаганда уйда шовқиндан ҳимоя қилиш учун махсус ойна ўрнатишингиз ёки уйда бўлганингизда деразаларни очмаслигингиз мумкин. “Замин” янгиликларини “Одноклассники”да кузатиб боринг