Кўз нурини қисман ёки бутунлай зарарлайдиган омиллар

Кўзлар бизга берилган энг бебаҳо неъматларидан бири. Дунёни таниш, рангларни ажратиш, яқинларимизнинг чеҳрасини томоша қилиш — буларнинг барчаси кўзларимиз саломатлигига кўпроқ аҳамият беришимизга ундайди. Қуйида кўриш сезгирлиги тушиб кетишига сабаб бўладиган одатлар ва уларга ечимларни келтириб ўтамиз.

^{Фото: Alamy}
Овқатланиш тартиби

Кўзлар саломатлиги учун сабзи ва яшил баргли ўсимликларни истеъмол қилишнинг ўзи етарли эмас. Кўз нури ва овқатланишнинг унга таъсири анча мураккаб жараён. Агар сиз доимий ширинликлар, қайта ишланган маҳсулотлар, қаҳва ва фаст фудлар истеъмол қилсангиз, яқин келажакда кўзлар билан боғлиқ муаммоларга дуч келишингиз мумкин. Чунки А, C, E витаминлари, рух ва омега-3 кабиларнинг етишмаслиги кўз тўр пардани заифлаштиради ва ёруғликка сезгир бўлиб қолади. Ортиқча туз ва шакар ҳам зарарлидир: улар қон айланишини бузади ва глаукомага олиб келади.

Ечим: Менюга исмалоқ, брокколи, денгиз балиқлари, ёнғоқлар ва тухум қўшинг. Камроқ шакар истеъмол қилинг, кўпроқ сув ичинг. Ва ҳа, сабзи яхши, лекин зайтун мойи билан - ёғсиз, А витамини шунчаки сўрилмайди.

Сурункали стресс

^{Фото: Alamy}
“Барча касалликлар асабдан келиб чиқади”, дейди донишмандлар. Чиндан ҳам, уларнинг сўзида жон бор ва бу қоида кўзларга ҳам амал қилади. Узоқ муддатли стресс танадаги ресурсларини “еб боради”, натижада мушаклар янада тораяди. Кўз мушклари бунда диққатни жамлашга қийналади, тўр парда эса яхши қон айланмасликдан азият чекади.

Аммо бу ҳали ҳаммаси эмас. Доимий стресс кўздаги ички босимини оширади, бу вақт ўтиши билан глаукомага олиб келади.

Ечим: дам олишни ўрганинг. Стрессни енгиллаштирадиган ўзингизга мос бирор машғулот топинг, масалан, сайр, китоб, ёга, яқинлар билан суҳбат каби.

Уйқусизлик

Уйқусизликдан нафақат бош мия, балки кўзлар учун ҳам зарарли. Тўғри дамнинг етишмаслиги қуруқ кўзлар синдромига, қизариш ва ҳатто вақтинчалик кўз нурининг камайишига олиб келади.

Кўзлар доимий равишда кўзёш ишлаб чиқаради ва бу ёшлар кўз юзасини намлантириб туриш вазифасини бажаради. Уйқуга тўймаслик кўзлардаги ушбу табиий функцияни бузади. Натижада кўз ёш безлари етарлича суюқлик ишлаб чиқарилмайди ёки кўз ёшлар кўз юзасини намлантиришга улгурмай буғланиб кетади. Баъзиларда буларнинг ҳар иккиси ҳам кузатилади. Бунда кўзлар қуруқ ва қадалаётгандек бўлаверади.

Бундан ташқари, уйқу қон томирларининг нормал ишлаши учун жавобгардир. Уйқу сифатининг бузилиши кўзлар тўр пардасининг қон билан таъминланишини бузади, бу эса кўриш қобилиятининг пасайишига олиб келади.

Ечим: Уйқу вақти ва режимини нормаллаштиринг, кунига камида 7-8 соат ухлашга ҳаракат қилинг, ётишдан бир соат олдин гаджетлардан фойдаланманг, хонада сукунат ва қоронғиликни таъминланг.

Қора экранлар таҳдиди

^{Фото: Alamy}
Компьютерлар, смартфонлар, телевизорлар ҳаётимиздаги доимий ҳамроҳимизга айланган. Аммо экранга узоқ тикилганда кўзлар камроқ юмилади, бу эса қуруқ кўзлар синдромига олиб келади.

Узоқ вақт давомида экран олдида бўлиш кўзларни зўриқтиради. Кўзлар қуруқлашиб, чарчаш, оғриқ ёки ноқулайлик туғдиради. Бундан ташқари, смартфон экранлари ўзидан кўк нур чиқаради, у узоқ муддатда кўз тўр пардасига зарар етказади ҳамда мелатонин гормони ишлаб чиқарилишига тўсқинлик қилиб, уйқуни бузади.

Ечим: Экран ёрқинлигини пасайтиринг, кўк ёруғликка қарши ҳимоя филтри қўйинг ёки ҳимоя кўзойнакларидан фойдаланинг.

Гормонлар

Ҳомиладорлик, менопауза ва қалқонсимон без билан боғлиқ муаммолар кўриш қобилиятини вақтинча ёки доимий равишда камайтириши мумкин. Чунки гормонлар метаболизмга ва қон томирларининг ҳолатига, шу жумладан кўз томирларига таъсир қилади. Қандли диабет (гормонлар билан ҳам боғлиқ) ретинопатия — кўз пардасининг бузилиш хавфини оширади.

Ечим: Организмдаги ўзгаришларни эътиборсиз қолдирманг. Гормонал касалликлар туфайли кўриш қобилияти ёмонлашса, шифокор кўригидан ўтинг.

Дори-дармонларнинг ножўя таъсири

^{Фото: Alamy}
Антигистаминлар, стероидлар, антидепрессантлар, гипертонияга қарши препаратлар — буларнинг барчаси кўзларнинг қуриши, вақтинчалик кўриш қобилиятининг йўқолиши каби ножўя таъсирларга эга.

Ечим: Ҳар қандай дори-дармонларни қабул қилишдан олдин, қўлланиш қоидалари билан танишиб чиқинг ва шифокорингиз билан эҳтимолий хавфларни аввалдан муҳокама қилинг.

Экология ва ифлосланган ҳаво

Катта шаҳарда асосан ҳаво қуруқ бўлади, зарарли ва заҳарли газ ва тутунлар кўп бўлади. Буларнинг бари кўзлар саломатлигида акс этади.

Ечим: ҳатто булутли об-ҳавода ҳам ултрабинафша нурларидан ҳимояловчи кўзойнаклар тақинг. Уйда ҳаво намлагичлардан фойдаланинг.

Контакт линзаларининг гигиенасига эътиборсизлик

Контакт линзалари миллионлаб одамларга яхши кўришга ёрдам берадиган ажойиб ихтиродир. Аммо улардан нотўғри фойдаланса, яхши парвариш қилинмаса акс таъсир қилиши мумкин.

Ечим: Линзаларни тўғри парвариш қилиш қоидаларига амал қилинг. “Замин” янгиликларини “Telegram”да кузатиб боринг