Сўнгги вақтларда ижтимоий тармоқларда Ўзбекистонда болалар орасида кўз саратони билан касалланиш ҳолатлари кўпайгани ҳақидаги хабарлар кенг тарқалмоқда. Ушбу муаммо гаджетлардан ҳаддан ташқари фойдаланиш билан боғлиқлиги айтилмоқда. Аммо бу маълумотлар қанчалик ҳақиқат? Гаджетлар инсон саломатлигига, хусусан, кўзга қандай таъсир кўрсатади? Мутахассислар бу борада аниқ фикр билдиришди.
Онкологик касалликлар ва кўз саратони ҳақида ҳақиқат
Республика кўз касалликлари клиник шифохонаси бош шифокори, тиббиёт фанлари бўйича фалсафа доктори Отабек Икрамовнинг таъкидлашича, онкологик касалликлар ҳозирги кунда долзарб муаммолардан бирига айланиб бормоқда. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотларига кўра, онкология ташхиси қўйилган ҳар уч бемордан бири бир йил ичида ҳаётдан кўз юммоқда. Бу эса касалликка жиддий эътибор қаратиш кераклигини англатади.
Сўнгги ўн йилликда ўсма касалликлари сезиларли даражада кўпайиб, бу жараён кўрув аъзоларида ҳам кузатилмоқда. Кўз саратони умумий онкологик касалликларнинг бир фоизини ташкил этади. Дунё бўйича ҳар 100 минг кишига тўртта шундай касаллик ҳолати тўғри келади. Бу эса масалага жиддий ёндашиш кераклигини кўрсатади.
Кўз саратони ва гаджетлар ўртасида боғлиқлик борми?
Кўпчилик гаджетлар кўз саратонини келтириб чиқаради деган фикрга эга. Аммо бу тасдиқланган маълумот эмас. Германиянинг Эссен университети мутахассислари 2020 йилда COVID-19 пандемияси муносабати билан ўтказган илмий тадқиқотларида мобиль телефонлар ва бошқа гаджетлар инсон кўзини нурлантириб, онкологик касалликларга олиб келмаслигини исботлашди.
Кўз саратонига асосий сабаблар нима?
Олимлар ва мутахассислар кўз саратонига таъсир этувчи асосий омилларни қуйидагича санаб ўтишди:
- Ирсий омиллар – агар оилада онкологик касалликлар қайд этилган бўлса, кўз саратонига мойиллик юқори бўлиши мумкин.
- Экологик факторлар – атроф-муҳитнинг ифлосланиши ва зарарли кимёвий моддалар инсон саломатлигига салбий таъсир кўрсатади.
- Айрим вирусли инфекциялар – баъзи вируслар организми заиф одамларда ўсма ҳосил бўлишига сабаб бўлиши мумкин.
Гаджетлар саломатликка қандай таъсир қилади?
Гарчи гаджетлар кўз саратонига сабаб бўлмаса-да, уларнинг кўзга таъсири борлиги ҳақиқат. Офтальмологларнинг таъкидлашича, узоқ муддат экранга қараш натижасида "қуруқ кўз" синдроми юзага келади. Бу эса кўзнинг доимий чарчаши, қизариши ва кўриш қобилияти пасайишига сабаб бўлиши мумкин.
Болалар ва катталар учун офтальмологлар томонидан тавсия этиладиган профилактика чоралари:
- Болаларнинг гаджетлардан фойдаланишини кунига 2 соатдан оширмаслик.
- Компьютерда ишлайдиганлар учун кўзни намлантирувчи махсус препаратлардан фойдаланиш.
- Ҳар 20 дақиқада экрандан кўзни олиб, узоққа қараш ва кўз мушакларини дам олдириш.
- Кўз саломатлигини назорат қилиш учун офтальмологга мунтазам бориб туриш.
Ҳозирги рақамли технологиялар даврида гаджетлар ҳаётимизнинг ажралмас қисмига айланган. Улардан фойдаланишни бутунлай чеклаш мумкин эмас, аммо саломатликни сақлаш учун меъёрга амал қилиш лозим.
Германия олимларининг тадқиқотлари шуни кўрсатадики, гаджетлар кўз саратонини келтириб чиқармайди. Бироқ, улар узоқ муддат фойдаланилганда кўз соғлиғига зарар етказиши мумкин. Шу сабабли, онкологик касалликлардан қочиш учун нафақат гаджетлардан меъёрда фойдаланиш, балки умумий саломатликка ҳам эътибор бериш зарур.
Соғлиқни сақлаш борасидаги энг яхши ёндашув – меъёрга риоя қилиш ва мунтазам тиббий кўрикдан ўтишдир.
Ctrl
Enter
Хато топдИнгизми
Иборани ажратиб Ctrl+Enter тугмасини босингМавзуга оид янгиликлар
