Zilzila qurbonlari soni 11 mingdan oshdi, omon qolganlarni topishga umid kamaymoqda

^{Foto: WHITE HELMETS}
Turkiya va Suriyadagi vayronkor zilzilalardan keyingi uchinchi kunga kelib xarobalar ostida qolib ketgan odamlarni qutqarish imkoniyatlari kamayib bormoqda. Ayni vaqtga kelib ikki mamlakatda zilzila qurbonlari soni 11 mingdan oshib ketdi.

Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdoʻgʻan 8 fevral kuni zilziladan eng koʻp jabrlangan hududlardan biri boʻlmish Qahramonmarash viloyatiga keldi.

U tashrifi davomida mamlakatda 6 fevral kuni roʻy bergan zilzila qurbonlari soni boʻyicha soʻnggi ma'lumotlarni ochiqladi. Unga koʻra, hozirgacha 8574 kishi halok boʻlgani va 49 133 kishi jarohatlangani tasdiqlangan. 6444 ta bino qulagan.

Turkiya prezidenti tabiiy ofatdan jabrlangan 10 viloyatda bir yil ichida yangi uylar qurib berilishini va'da qildi. Erdoʻgʻan hukumat Antalya, Alanya va Mersindagi mehmonxonalar bilan boshpanasini yoʻqotgan fuqarolarni joylashtirish boʻyicha kelishuvga erishganini qoʻshimcha qildi.

Prezident barcha jabrlanuvchilarga 10 ming lira (530 dollar) miqdorida yordam puli toʻlanishini ma'lum qilgan.

Suriya davlat nashrlarining soʻnggi ma'lumotlariga koʻra, kamida 2500 dan ortiq kishi halok boʻlgan, 5 mingdan ortiq kishi jarohatlangan.

Bu yakuniy raqamlar emas va oʻsishda davom etadi, chunki xarobalar ostida hali ham odamlar qolmoqda. Qishning sovuq kunlarida esa ularni er ostidan tirik holda chiqarib olish imkoniyatlari yanada pasayadi.

Halokat oʻchoqlarida qariyb 100 ming qutqaruvchi, jumladan koʻngillilar va boshqa mamlakatlardan kelgan minglab mutaxassislar ishlamoqda.

6 fevral kuni ertalab soat 4 dan oshganda 7,8 magnitudali birinchi zilzila Turkiya janubi-sharqidagi Gʻoziantep shahriga yaqin hududda sodir boʻldi. Kunning ikkinchi yarmida esa 7,5 magnitudali ikkinchi zilzila roʻy berdi. Birinchi zilzila vaqtida jiddiy shikastlangan minglab binolar, jumladan, shifoxonalar, maktablar va turar joylar ikkinchi er silkinishi chogʻida qulab tushdi, son-sanoqsiz odam boshpanasiz qoldi.

«Hozirda bu vaqt bilan poyga. Har daqiqa, har soat omon qolganlarni topish imkoniyati kamayib bormoqda», deya ma'lum qildi Jenevada Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti (JSST) bosh direktori Tedros Adxanom Gebreyesus.

JSST vakili Adelxayd Marshangning soʻzlariga koʻra, Turkiya va Suriyadagi zilzila oqibatida 23 million kishi jabr koʻrgan boʻlishi mumkin. Birlashgan millatlar tashkilotining Bolalar jamgʻarmasi (YuNISEF) vakili Jeyms Elder vayronalar ostida minglab bolalar halok boʻlgani borasida xavotir bildirdi.

Xorijiy davlat rahbarlari halokatli tabiiy ofat munosabati bilan hamdardlik bildirdi va har tomonlama yordam taklif etdi. BMT zilzila qurbonlariga yordam berish uchun 25 million dollar ajratilishini e'lon qildi.

Suriyadagi vaziyat koʻp yillik fuqarolik urushi tufayli yanada ogʻir: koʻplab binolar harbiy harakatlar chogʻida shikastlangandi va zilzila tufayli qulab tushdi; koʻplab hududlarga qutqaruvchilar va gumanitar yordam etib borishi qiyin.

Turkiya janubida ham Suriyadan kelgan koʻplab qochqinlar yashaydi, ularning aksari shoshilinch tarzda qurilgan yoki eskirib ketgan binolarda yashaydi. «Bir falokat ortidan boshqasi keldi. Turkiyaning bu qismida, Gʻoziantep kabi joylarda millionlab suriyalik qochqinlar bor va ular koʻpincha u qadar mustahkam boʻlmagan uylarda istiqomat qilishadi. Bu esa halokat retsepti», deydi «Chegarasiz shifokorlar»ning britaniyalik ijrochi direktori Natali Roberts BBC uchun intervyusida.

Tabiiy ofat oqibatlarini bartaraf etish sohasida ekspert boʻlgan professor Lyusi Isthoup esa jabrlanuvchilarga yordam berishni istaganlarga buyumlar emas, pul yuborishni maslahat bergan.

«Bunday vaziyatda eng muhimi va foydalisi – bu puldir. Qoʻlidan kelgancha yordam berishga harakat qilayotgan nohukumat tashkilotlari, xayriya tashkilotlari va davlat tashkilotlari bor. Ularga nafaqat hozir, balki kelgusi yillarda ham kerak boʻladigan narsa – bu puldir», deydi u. U Turkiya yoki Suriyadan uzoq hududlarda, masalan, issiq kiyimlar yigʻish katta ehtimol bilan foydasiz ekanini ta'kidlagan.

BMTning gumanitar yordam boʻyicha sobiq koordinatori Yan Egeland BBC bilan intervyuda Suriyadan vaziyatga kelib chiqqan holda pullarni mojaro taraflaridan biriga – Asad rejimiga ham, muxolifatga ham bermaslikni tavsiya qilgan.

«Barcha yordamlar nohukumat tashkilotlar orqali – BMT agentliklari, Qizil Xoch yoki Qizil yarimoy tizimlari orqali yuborilishi kerak», degan u. “Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring