AQSH Isroilning kengayishidan «chuqur xavotirda»

Amerika Qo‘shma Shtatlari Isroilning aholi punktlarini kengaytirish rejalaridan «chuqur xavotirda» ekanini aytdi. Shuningdek, Birlashgan Millatlar Tashkilotining xuddi shu aholi punktlarini denonsatsiya qilish taklifi "befoyda" ekani bildirilgan.

Falastinlik huquq himoyachilarining aytishicha, bu mojaro Prezident Jo Baydenning Isroilning o‘ta o‘ng qanot hukumati falastinliklarga nisbatan qilgan qonunbuzarliklariga jiddiy qarshilik ko‘rsatishni istamasligidan darak beradi.

Vashingtondagi Arab Markazi tahlil markazi ijrochi direktori Xalil Jahshan, Isroil siyosatiga qarshi amaliy harakatlarsiz oddiy bayonotlar "ma’nosiz" dedi.

“Isroil buni faqat norozilik ifodasi ekanini biladi. Bu afsus yoki chuqur tashvish bo‘ladimi, du jour diplomatik atamasi qanday bo‘lishidan qat’i nazar, ma’muriyat Isroilni o‘z xatti-harakatlari uchun javobgarlikka tortish uchun hech qanday amaliy ish qilmaydi", dedi Jahshan Al-Jazira nashriga.

AQSH prezidenti Jo Bayden o‘zini sionist deb e’lon qilgan va Isroil tarafdoridir. Ammo dushanba kuni uning ma’muriyati Isroil Falastinning G‘arbiy Sohilida 10 000 ta turar-joy qurish rejasini tanqid qilib, go‘yo Vashington bu harakatdan "chuqur xavotirda" ekanini aytdi.

Bir kun o‘tib, Davlat kotibi Entoni Blinken Fransiya, Germaniya, Italiya va Buyuk Britaniya tashqi ishlar vazirlari bilan birga Isroilning harakatlarini rad etdi. “Biz isroilliklar va falastinliklar o‘rtasidagi ziddiyatni yanada kuchaytiradigan va muzokaralar yo‘li bilan ikki davlat kelishuviga erishish yo‘lidagi sa’y-harakatlarga putur yetkazadigan bu bir tomonlama harakatlarga keskin qarshimiz”, deyiladi diplomatlar qo‘shma bayonotda.

Payshanba kuni Oq uy matbuot kotibi Keyn Jan-Per ham Vashington Isroilning bayonotidan "chuqur xavotirda" ekanini aytdi.

Ammo bir soat yoki undan ko‘proq vaqt o‘tgach, Davlat departamenti matbuot kotibi Vedanta Pateldan Isroilni aholi punktlari faoliyatini to‘xtatishga chaqiruvchi BMT Xavfsizlik kengashi rezolyutsiyasi loyihasi haqida so‘ralganda, u bu chorani qoraladi.

"Ushbu rezolyutsiyani kiritish ikki davlat yechimi bo‘yicha muzokaralarni ilgari surish uchun zarur bo‘lgan shartlarni qo‘llab-quvvatlashga xizmat qilmaydi", dedi Patel jurnalimtlarga , Vashington taklifga veto qo‘yishi yoki qo‘ymasligini aniqlamay turib jurnalistlarga.

Isroil hukmronligi

Bir qator ommaviy axborot vositalari rezolyutsiya loyihasi dushanba kuniyoq 15 a’zolik kengashda ovozga qo‘yilishi mumkinligini xabar qilishdi.

AQSH BMT Xavfsizlik Kengashidagi veto huquqidan Isroilni xalqaro huquqni buzgani uchun tanqiddan himoya qilish uchun o‘nlab marta foydalangan.

"Bayden ma’muriyatining Isroil aholi punktlarini kengaytirishga qarshi e’lon qilgan pozitsiyasining ziddiyatlari, lekin ularni qonuniy javobgarlikka tortishga bo‘lgan har qanday urinishlarni rad etish ularning Isroil ishg‘oli va aparteidni davom ettirishdagi sherikligidan dalolat beradi", dedi AQSH siyosati bo‘yicha mutaxassis Tariq Kenni-Shava.

"Bu oddiy, har bir AQSH ma’muriyati ikki davlat yechimiga xavf solishi mumkin bo‘lgan har qanday narsaga qarshi ekanligini aytdi, biroq hech kim Isroilning noqonuniy ekspansiyasini to‘xtatish uchun hech qanday chora ko‘rmadi", deb qo‘shimcha qildi Kenni-Shava o‘z xabarida.

"Buning sababi, AQSH Isroil hukmronligi status-kvosini saqlab qolishi uchun g‘amxo‘rlik qiladi va bu muammoning asosiy nuqtasi", deya qo‘shimcha qildi u.

Amnesty International kabi yetakchi inson huquqlari tashkilotlari tomonidan aparteid tizimini faollashtirishda ayblangan Isroil har yili AQSHdan kamida 3,8 milliard dollar yordam oladi.

Isroil 1967 yilda G‘arbiy Sohilni, jumladan Sharqiy Quddusni va G‘azo sektorini egallab oldi. O‘shandan beri u falastinliklar o‘z bo‘lajak davlatlarining bir qismi sifatida ko‘radigan yerlarda yuz minglab isroilliklar yashashi uchun turar-joylar qurilmoqda.

Xalqaro huquq ishg‘ol qiluvchi kuchlarning tinch aholini bosib olingan hududlarga o‘tkazishini aqiqlaydi. BMT Isroil aholi punktlari qurilishini “harbiy jinoyat” deb atagandi.

Netanyaxuning ichki siyosatining ko‘plab elementlari, jumladan, uning Falastinga qarshi ritorikasi, Isroil sud tizimini zaiflashtirishga urinishlari va o‘ta millatchilar bilan ittifoq, hatto Isroilning ashaddiy tarafdorlari orasida ham unga bo‘lgan e’tiroz oshishiga sabab bo‘ldi.

Bundan tashqari, ba’zi amerikalik demokratlar Isroil rahbarining sobiq prezident Donald Tramp bilan do‘stona munosabatlaridan xavotirda, boshqalari esa Netanyaxuning Eron yadroviy kelishuvi bo‘yicha Trampdan oldingi prezident Barak Obama obro‘siga putur yetkazish kampaniyasidan xavotirda.

Ammo Bayden Netanyaxuga bo‘lgan muhabbatini ko‘p marta izhor qilgan. Hatto Obama va Netanyaxu o‘rtasidagi raqobat ham Vashingtonning Isroil-Falastin mojarosi bo‘yicha pozitsiyasida jiddiy o‘zgarishlarga olib kelmadi.

Obama prezidentligining so‘nggi yilida Netanyaxu bilan anglashuv memorandumini imzolagan va Isroilga 10 yil davomida AQSHdan 38 milliard dollar yordam bergan. Biroq Obama ma’muriyati 2016 yil dekabr oyida BMT Xavfsizlik Kengashiga Isroil aholi punktlarini qoralovchi rezolyutsiyani qabul qilishiga ruxsat berib, AQSH vetosidan tiyildi.

Jahshan Netanyaxu tufayli AQSHning Isroilni qo‘llab-quvvatlashida yoki Baydenning Isroilning turar-joy siyosatiga amaliy ta’sir ko‘rsatish istagida katta o‘zgarishlarni ko‘rmayapti.

Ash-Shabak vakili Kenni Shava ham buni qo‘llab quvvatladi. "Netanyaxu AQSHning barcha aholisi, hatto Isroil tarafdorlari orasida ham mashhur bo‘lmasligi mumkin, ammo bu hech qachon AQSH ma’muriyatiga ta’sir qilmagan", dedi u.

Bayden ma’muriyati, ehtimol, BMT Xavfsizlik Kengashi taklifiga to‘sqinlik qilishi va Isroilga falastinliklarga nisbatan huquqbuzarliklarni to‘xtatish uchun tinch yo‘l bilan bosim o‘tkazishni maqsad qilgan "Boykot, ajratish va sanksiyalar" (BDS) harakatiga qarshi chiqishi mumkin. “Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring