G‘azoda 60 kunlik yarashuv: Yaqin Sharqda yana umid paydo bo‘ldimi?

Yaqin Sharqdagi tarixiy tortishuvlar va nizolar fonida G‘azo sektorida yangi yarashuv sinovi boshlanishi kutilmoqda, deb xabar berdi rbc.ru. Isroil hukumati amerikalik rasmiylar bilan o‘tkazilgan muzokaralardan so‘ng, G‘azoda 60 kunlik o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha shartlarga rozilik bildirdi. Mazkur kelishuvning muvaffaqiyatli amalga oshishi uchun Vashington asosiy vositachilik vazifasini o‘z zimmasiga olgan, yakuniy shartlar esa Qatar va Misr tomonidan aniqlashtiriladi.

AQSH prezidenti Donald Tramp bu yarashuvning asosiy kafili sifatida chiqib, ijtimoiy tarmoqda shunday izoh qoldirdi: “HAMAS uchun bundan yaxshiroq imkoniyat yo‘q — faqat yomonroq bo‘lishi mumkin”. Trampning ta’kidlashicha, AQSH bu muddat davomida barcha taraflar bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri ish olib boradi va real natijaga erishishga intiladi.

Muzokaralarning markazida Isroilning strategik rejalashtirish vaziri Ron Dermerning Vashingtonga safari va u yerda Trampning Yaqin Sharq bo‘yicha maxsus elchisi, davlat kotibi va vitse-prezident bilan bo‘lgan uzoq muloqotlari turibdi. The Times of Israel manbasi bu uchrashuvlarni o‘ta samarali va kelajak uchun muhim deb atadi.

Yangilangan yarashuv formulasi jamoatchilikda va xalqaro media maydonida keng muhokama qilinmoqda. Al Arabiya va Al Jazeera ma’lumotiga ko‘ra, kelishuv bosqichma-bosqich amalga oshadi: dastlab garovdagi isroilliklarni ozod qilish va halok bo‘lganlarning jasadlarini falastinlik mahbuslarga almashtirish, shundan so‘ng esa Isroil o‘z harbiy operatsiyalarini vaqtincha to‘xtatib, qo‘shinlarni G‘azo janubiga ko‘chiradi. Yarashuvning birinchi kunidanoq uzoq muddatli tinchlik muzokaralari start oladi.

Bu muzokaralar va muddatli yarashuv borasida tomonlar orasida hamon ko‘plab savollar ochiqligicha qolmoqda. May oyi oxirida Isroil bosh vaziri Beyamin Netanyahu AQSH taklifini qabul qilishga tayyorligini bildirgan, HAMAS esa qarorni hali muhokama qilmoqda. Eng katta muammo — 60 kunlik o‘t ochishni to‘xtatish muddati tugagach, voqealar qanday rivojlanishi noaniq bo‘lib qolmoqda. Shuning uchun bu yarashuv ko‘proq vaqtinchalik “nafas olish”ga o‘xshab turibdi.

Yaqin Sharqda yana bir bor barqaror tinchlik va yangi bosqichga umid paydo bo‘lgan bir paytda, xalqaro hamjamiyatning diqqati G‘azoda kechayotgan jarayonlarga qaratilgan. Muzokaralar natijasi, taraflarning siyosiy irodasi va, eng muhimi, xalqlar manfaati uchun qabul qilinadigan qarorlar kelajakda mintaqaning taqdiriga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!