Bugungi kunda mashina haydash ko‘pchilik uchun kundalik odatga aylangan. Biroq rulda o‘tirganingizda tanangizga qanday yuklama tushayotganini va sog‘lig‘ingizga qanday salbiy ta’sir bo‘lishi mumkinligini doim ham o‘ylab ko‘rmaymiz.
1. Rulda noto‘g‘ri o‘tirish
Haydovchilikda tajribasi kam odam odatda rulni mahkam ushlab, oldinga engashgan holda o‘tiradi. Lekin bu holat bel va umurtqa uchun xavflidir.
To‘g‘ri o‘tirish uchun:
orqa qism butunlay o‘rindiqqa suyanishi kerak,
tizzalar taxminan 120 darajada bukilgan bo‘lishi lozim,
qo‘llar rulda soat 9:15 holatida joylashgan bo‘lishi kerak.
Bunday holat umurtqaga tushadigan yuklamani teng taqsimlaydi, osteoxondroz va boshqa harakat tizimi kasalliklari xavfini kamaytiradi.
2. Uzoq tanaffussiz haydash
Ba’zi haydovchilar 500–600 km yo‘lni bir to‘xtovsiz bosib o‘tishdan faxrlanadi. Lekin bu sog‘liq uchun xavfli.
Uzoq muddat harakatsiz o‘tirish:
oyoqlarda qon yig‘ilishga olib keladi,
varikoz, tromboz xavfini oshiradi,
umumiy charchoqni kuchaytiradi.
Shifokorlar har 1,5–2 soatda tanaffus qilishni tavsiya etadi. Mashinadan tushib, cho‘zilish, biroz yurish, mashq qilish qonni aylantiradi va charchoqni kamaytiradi.
3. Noto‘g‘ri nafas olish
Stressli haydash holatida odamlar yuzaki nafas oladi. Bu:
giperventilatsiyaga olib keladi (haddan tashqari tez va chuqur nafas),
bosh aylanishi va vahima xurujlariga sabab bo‘ladi.
Shu sabab:
vaqti-vaqti bilan chuqur nafas olib, sekin chiqarishga harakat qiling,
4-7-8 texnikasidan foydalaning: 4 soniyada nafas oling, 7 soniya tuting, 8 soniyada chiqaring.
Bu usul stressni kamaytiradi, yurak urishini tinchlantiradi va e’tiborni yaxshilaydi.
4. Suv ichishni unutish
Uzoq safarlarda suv ichishni unutish odatiy hol. Lekin:
atigi 1% suv yo‘qotish — fikrlash qobiliyatini 5% ga kamaytiradi,
2% suv yetishmovchiligi — e’tiborsizlik, xotira pasayishi va bosh og‘rig‘iga olib keladi.
Shifokorlar har 2 soatlik haydashda kamida 250 ml suv ichishni maslahat beradi. Oddiy ichimlik suvi — sizning eng yaxshi yo‘ldoshingiz.
5. Tabiiy ehtiyojni cheklash
Ko‘pchilik haydovchilar uzoq yo‘lda to‘xtamaslik uchun hojatga chiqish istagini bosib yuradi. Bu esa:
siydik yo‘llari infektsiyalari,
sistit,
buyrakda tosh to‘planishiga olib kelishi mumkin.
Tanangizga quloq tuting. Safarni rejalashtirishda hojatxona to‘xtash punktlarini hisobga oling, maxsus mobil ilovalardan foydalaning — ko‘plab navigatorlar bunday imkoniyatni taklif etadi.
Rulda bo‘lganingizda faqat yo‘l emas, tanangizga ham e’tibor bering. Oddiy ehtiyot choralari sog‘lig‘ingizni saqlab qoladi va haydovchilikni yanada yoqimli qiladi.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!