2023 yil hisobidan regulyator o‘tkazgan ilk anjumanda anomal sovuqning narxlarga ta’siri, geosiyosiy vaziyat tufayli erishilmagan inflyatsiya maqsadi, oltindan daromadlar, Uzsard va Humo bankomatlarining integratsiyasi va Markaziy bankning kriptoaktivlarga munosabati kabi qiziq masalalar haqida so‘z bordi. Kun.uz anjumanda aytilgan muhim gaplarni bir maqolaga jamladi.
Tugayotgan haftada Markaziy bank boshqaruvi yillik asosiy stavkani 15 foiz darajasida o‘zgarishiz qoldirish to‘g‘risida qaror qabulqildi. Regulyator nega bu qarorga kelgani, inflyatsion xatarlar va kutilmalar hamda rejalar haqida matbuot anjumanida ma’lumot berildi.
Asosiy ma’lumotlar:
- 2023 yil yakunida iqtisodiyotning 4,5–5 foizga o‘sishi va yillik inflyatsiya 8,5–9,5 foiz doirasida shakllanishi prognoz qilinmoqda;
- I chorakda YAIM o‘sishining ma’lum darajada sekinlashish ehtimoli yuqori;
- Uzcard va Humo bankomatlari may oyigacha integratsiya qilinishi mumkin. Keyin Humo bankomatlaridan Uzcard kartalari orqali, Uzcard bankomatlaridan Humo kartalari orqali naqd pul yechish mumkin bo‘ladi;
- 2022 yil yakuni bo‘yicha YAIM o‘sishi Markaziy bankning oktabr oyidagi prognozlariga mos bo‘lib, 5,7 foizni tashkil etdi;
- 2022 yilda pul o‘tkazmalari 2 barobarga o‘sdi. Buning ikki sababi keltirilmoqda: Rossiyadagi dollar va rubl o‘rtasidagi keskin farq tufayli eksportyorlar pul o‘tkazmalaridan foydalangan. Yana bir sabab – Qozog‘iston va Qirg‘izistonda naqd dollarga qo‘yilgan cheklov ortidan qo‘shni davlat fuqarolari O‘zbekistonga pul o‘tkazmalari orqali dollar olgan;
- Markaziy bank 2024 yilda 5 foizlik inflyatsiyaga erishmoqchi.
Matbuot anjumani davomida Markaziy bank raisi Mamarizo Nurmurodov jurnalistlarning savollariga javob berdi.
- Markaziy bank 2022 yilda 8-9 foizlik inflyatsiyaga erisha olmadi, 2023 yilda erisha oladimi?
- 2022 yilda 8-9 foizlik inflyatsiyani kutgan edik va butun xatti-harakatimiz shunga qaratilgandi. Lekin geosiyosiy o‘zgarishlar nafaqat O‘zbekistonda, balki butun dunyoda inflyatsiya yuqori darajada shakllanishiga olib keldi. Yevropada, rivojlangan davlatlarda 2 xonali inflyatsiya kuzatildi. Rivojlangan davlatlarda 10 foizdan yuqori darajada shakllandi. Bunaqa sharoitda biz ochildik, o‘zimizda narxni past ushlab turamiz, inflyatsiyani pasaytiramiz, degan xatti-harakat qilishimiz noto‘g‘ri. Faqat monetar instrumentlarimiz bilan inflyatsiya o‘sishiga ma’lum jihatdan ta’sir ko‘rsatishimiz mumkin.
Raqamlarga qarasak, yil yakuni bo‘yicha [inflyatsiya] Qozog‘iztonda 19,6 foizga yaqin shakllandi. Boshqa qo‘shni davlatlar – Qirg‘iziston, Tojikistonda ham ma’lum jihatdan yuqori bo‘ldi. Ushbu sharoitda xohlaymizmi, yo‘qmi inflyatsiya bir davlatdan ikkinchi davlatga oqib o‘tadi. Shu sababli biz bu yil 8-9 foizlik inflyatsiya darajasiga erisha olmadik.
2023 yildagi 8,5-9,5 foizga erishish uchun ham qattiq pul-kredit siyosatini olib borish kerak bo‘ladi, chunki geosiyosiy xatarlar hali ham saqlanib qolmoqda. Jahon iqtisodiyoti global o‘sishning pasayish prognozi ham bizga ta’sir qiladi. Narxlarni ushlab turish mumkinmi degan masala juda nozik – bu iqtisodiy o‘sishni to‘xtatib qo‘yadi. Maqsadimiz – iqtisodiy barqarorlikni saqlab qolgan holda maksimal darajada monetar va nomonetar omillar ta’sirini kamaytirib borish va inflyatsiyani pasaytirishga erishish. 2024 yilda 5 foizlik inflyatsiyaga erishmoqchimiz.
– Anomal sovuq kelgusida narxlar oshishiga ta’sir qiladimi?
– Anomal sovuq uzoq ta’sir qiladigan omil emas. Bizdagi o‘rganishlar yanvar oyidagi narxlarning o‘sishi keyingi oylardan barqarorlashishini ko‘rsatyapti. Markaziy bank o‘zining instrumentlari orqali narxlarga ta’sir qila oladimi, degan masalaga kelsak, bizda anomal sovuq tufayli bevosita narxlarning o‘zgarishiga ta’sir qiladigan dastaklarimiz yo‘q.
– Markaziy bank oltin quymalaridan foyda oladimi?
– Markaziy bankda turgan oltin quymalardan biz daromad olmaymiz. Ayrim operatsiyalarimiz bor: oltinni chetga olib, depozitga qo‘yib daromad olishimiz mumkin. U operatsiyalarni ma’lum davrda amalga oshiramiz. Agar biz oltin narxi ko‘tarilishini kutayotgan bo‘lsak, sotish uchun mo‘ljallangan oltinimizni chetga olib sotishimiz mumkin. Asosiy oltin bo‘yicha daromadlarimizni narx o‘zgarishi hisobidan olamiz. Masalan, biz oltinni har oyda o‘rtacha shakllangan narx bo‘yicha sotib olamiz. Sotib olgan narximizdan yuqori narxda sotishimiz bizga qo‘shimcha daromad beradi. 2022 yilni yakunlaganimiz yo‘q. Oltinni sotish va sotib olishdan 2021 yilda Markaziy bank 300 million dollar ekvivalentida daromad oldi.
- Markaziy bankning kriptoaktivlarga munosabati qanday?
- Markaziy bank kriptoaktivlar masalasiga butun dunyo kabi juda konservativ yondashadi. Biz kriptovalyutani qimmat aktiv deb hisoblamaymiz va unga munosabatimiz salbiy.
- Mir kartalarini qabul qilish qachon tiklanadi?
- Mir kartalari tiklanishi yoki tiklanmasligi tijorat banklarining ma’lum xatarlari bilan bog‘liq. Xabaringiz bor, biz buni o‘rganyapmiz. Qozog‘iston Amerika sanksiyalariga tushmaslik uchun to‘xtatib turibdi. Bu masalani tijorat banklari tashlab qo‘ygani yo‘q. Qozog‘istonda ruxsat berildi degan ma’noda xabar eshitdik. Banklar imkon qadar sharoit yaratib berishga harakat qilishyapti. Rossiyadan keladigan turistlar va vaqtincha yashaydigan fuqarolarga sharoit yaratib berishga harakat qilyapmiz.
Ma’lumot uchun, 23 sentyabrdan boshlab Uzcard yagona respublika protsessing markazi texnik sabablarga ko‘ra Rossiyaning Mir to‘lov tizimi kartalarini O‘zbekistonda, shu jumladan, kobeyjing kartalarini xorijda qabul qilishni to‘xtatdi.
AQSH Moliya vazirligi Mir to‘lov tizimi bilan ishlagani uchun sanksiyalar qo‘llashga tayyorligini e’lon qilganidan so‘ng, Turkiya, Vetnam, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, O‘zbekiston va Tojikiston kabi ko‘plab mamlakatlarda Rossiya kartalaridan foydalanish bilan bog‘liq muammolar yuzaga kelgan edi.
– Markaziy bank 2024 yilda 5 foizlik inflyatsiyaga erishmoqchi. Ammo tahlilchilar bu imkonsizligini aytmoqda.
– Butun faoliyatimiz 2024 yilning ikkinchi yarmiga borib 5 foizlik inflyatsiyaga erishishga qaratilgan. 2021 yilda 8-9 foizlik inflyatsiya darajasiga erisha olmaganimizni ham aytdim. Fors-major holatlari, geosiyosiy vaziyatlar bo‘lishi mumkin, ammo bizning asosiy strategiyamiz va o‘rta muddatdagi maqsadimiz – 2024 yilda 5 foizlik inflyatsiyaga erishish. Oldindan “ha, aniq shu bo‘ladi” deyish qiyin, chunki bugungi tahlil ertaga to‘g‘ri kelmayapti. “Zamin” yangiliklarini “Odnoklassniki”da kuzatib boring
Ctrl
Enter
Xato topdIngizmi?
Iborani ajratib Ctrl+Enter tugmasini bosingMavzuga oid yangiliklar
Rossiyada amerikalik askar o‘g‘rilikda ayblanib qo‘lga olindi
Prezident Mirziyoyev Moskva paradidagi ishtirokidan so‘ng Toshkentga qaytdi
G‘azo aholisi HAMASning tinchlikka erishish yo‘lidagi qarorini nishonlash uchun ko‘chalarga chiqdi
Osvensimda minglab yahudiylar «Tiriklar marshi» aksiyasini o‘tkazdi
OAV: Markaziy Osiyo davlatlari dronlar bilan qurollanmoqda
Sentyabr oyiga qadar o‘quv jarayonlariga yangi tizim joriy etiladi
Sirdaryodagi maktabda o‘quvchilar klip tomosha qildi, sinf rahbari va direktor ishdan olindi
AQSH elchisi «oddiy, ammo inqilobiy g‘oya» haqida gapirdi
