17:47 / 12.02.2023

Halolligi tufayli tarixda qolgan inson – misrlik kurashchi nega olimpiada oltin medalini boy bergan edi?

1984 yilda Los-Anjelesda oʻtkazilgan olimpiadaning dzyudo musobaqasi finalida misrlik va yaponiyalik kurashchi oʻzaro bellashadi. Yaponiyalik dyuzdochi bahsga yarim finalda oʻng oyogʻidan olgan jarohati bilan chiqadi. Misrlik kurashchi raqibining jarohat olgan oyogʻidan chalib, bahsni yutishi va oltin medalga ega chiqishi mumkin edi. Ammo u bunday qilmaydi. Ochkolar hisobida yutqazib, kumush medalni oladi va halol kurashgani uchun butun dunyoga mashhur boʻladi.

Banner

Sport tinchlik elchisi va halollik garovi deyilsa ham anchadan buyon u tinchlik elchisi ham, halollik garovi ham boʻlmay qoldi. Aksariyat hollarda turli sportchilar raqiblari ustidan gʻalaba qozonish uchun har qanday gʻirromlikdan qaytishmayapti.

Ammo ular orasida gʻirrom gʻalabani oʻzi uchun harom deb biladigan sportchilar ham etarlicha bor va bundaylar har doim qadrlanib kelinadi. Misrlik dyuzdo yakkakurashi ustasi Muhammad Ali Rashvan ana shunday sportchilardan biri boʻlgan.

1984 yilda oʻtkazilgan yozgi olimpiada oʻyinlarida Rashvan dyuzdo musobaqalarida olimpiada oltin medallarini yutishga juda yaqin kelgandi.

Finalgacha barcha raqiblarini enggan Rashvan asosiy bahsda raqibining jarohat olgan oyogʻiga bir-ikki marta zarba bersa kifoya – oltin medal naqd edi.

Biroq Rashvan gʻirromlik bilan gʻalaba qozonishni xohlamaydi. U halollik bilan kurashadi va raqibiga ochkolar boʻyicha yutqazadi. Ana shu ishi ortidan u dunyoga mashhur boʻladi.

^{Foto: elwatannews.com}

Muhammad Ali Rashvan

Muhammad Ali Rashvan 1956 yilda Misrning Iskandariya shahrida tugʻiladi. U yoshligidan sportning dyuzdo turi bilan jiddiy shugʻullanadi va musobaqalarda qatnasha boshlaydi.

Rashvan 16 yoshida Ispaniya va Chexoslovakiyada oʻtkazilgan xalqaro musobaqalarda ishtirok etadi. Keyinchalik u ulgʻayib oʻta ogʻir vazn toifasida musobaqalarda qatnasha boshlaydi.

1980-yillar boshida Rashvan dunyoning eng kuchli dyuzdochilaridan biri edi. U 1982 hamda 1983 yillarda oʻtkazilgan Afrika chempionatida ogʻir vazn toifasida chempion boʻladi.

1984 yilda AQShning Los-Anjeles shahrida oʻtkazilgan yozgi olimpiada oʻyinlarida Rashvan muvaffaqiyatli ishtirok etadi. U finalgacha barcha raqiblarini engadi. Biroq hal qiluvchi bahsda yaponiyalik raqibidan engilib, kumush medal oladi.

U 1985 va 1987 yillarda dyuzdo boʻyicha oʻtkazilgan jahon chempionatida kumush medal sohibi boʻladi.

^{Foto: elwatannews.com}
Dyuzdo boʻyicha oʻta ogʻir vazn toifasi Los-Anjeles olimpiadasidan soʻng musobaqalardan olib tashlanadi. Bu vazn toifasidagilar ogʻirligini kamaytirib, ogʻir vaznga oʻtishga majbur boʻladi.

1988 yilda Seulda oʻtkazilgan olimpiada oʻyinlarida ham Rashvan ogʻir muvaffaqiyatli qatnashadi finalda yaponiyalik boshqa bir kurashchidan engilib, kumush medal oladi.

1992 yilda Rashvan katta sport bilan xayrlashadi va hakamlik qila boshlaydi. Bugun u Misr dyuzdo federatsiyasi a'zosi va dyuzdo boʻyicha xalqaro hakam hisoblanadi.

Rashvanni mashhur qilgan musobaqa

Sport olamida eng nufuzli sovrin bu – olimpiada oltin medali hisoblanadi. Rashvanning maqsadi ham olimpiada oltin medallarini qoʻlga kiritish edi.

U oʻz faoliyati davomida koʻplab musobaqalarda gʻolib chiqadi yoki sovrinli oʻrinlarni qoʻlga kiritadi. Biroq ular orasida olimpiada oltin medali yoʻq.

Bir marta u olimpiada chempioni boʻlishga juda yaqin keladi. Biroq yakunda finalda engilib, kumush medal bilan kifoyalanadi. Oʻshanda Rashvan oltin medalni ham qoʻlga kiritishi mumkin edi. Ammo u buni xohlamaydi.

1984 yilda navbatdagi yozgi olimpiada oʻyinlari AQShning Los-Anjeles shahrida boʻlib oʻtadi. Bu olimpiada bir qator sotsialistik lagerga kiruvchi davlatlar sportchilari Moskva-80 olimpiadasiga qilingan boykotga javoban qatnashmaydi.

Olimpiadaning dyuzdo boʻyicha musobaqalarida jami 8 komplekt medallar uchun bahslar boʻlib oʻtadi. Yakuniy hisobda dyuzdo vatani hisoblanadigan Yaponiya sportchilari 4 ta, Janubiy Koreya va GFR sportchilari ikkitadan oltin medallarni qoʻlga kiritadi.

Oʻshanda eng ogʻir vazda finalgacha barcha raqiblarini enggan Rashvanda olimpiada oltin medalini qoʻlga kiritish uchun yaxshi imkoniyat yuzaga keladi. Bu uchun u finalda yaponiyalik Yasuxiro Yamasita ustidan gʻalaba qozonsa etarli edi.

^{Foto: theolympians.co}
Finaldan oldingi vaziyat ham Rashvanning foydasiga boʻlgan va raqibi yarimfinalda oʻng oyogʻidan jarohat olgandi. Shu sababli koʻpchilik Rashvanning osongina gʻalaba qozonishini taxmin qilgandi. Biroq unday boʻlmaydi.

Yamasita bahsni ehtiyotkorlik bilan boshlaydi. Rashvan esa raqibining jarohat olgan oyogʻidan chalsa, gʻalaba naqd edi. Ammo misrlik sportchi bahs tugaguncha raqibining oʻng oyogʻiga biron marta ham zarba bermaydi.

Rashvanning murabbiylari, shuningdek sport arenasida bahsni kuzatayotgan muxlislari tinimsiz ravishda «Oʻng oyogʻiga tep, oʻng oyogʻiga tep», deb baqirishadi. Ammo Rashvan barchani ajablantirib, bu ishni qilmaydi.

Oqibatda, oʻrtaga olimpiada oltin medali tikilgan muhim bellashuvda yaponiyalik sportchi ochkolar hisobiga gʻalaba qozonadi. Rashvan engiladi va kumush medal bilan kifoyalanadi.

^{Foto: theolympians.co}
Bahs tugagandan soʻng jurnalistlar Rashvanni oʻrab olib, undan nega imkoniyatdan foydalanmagani va oltin medalni qoʻldan chiqargani haqida soʻrashadi. U shunday deb javob beradi:

«Mening dinim yarador boʻlganlarni urishni, jarohatlangan va ogʻrib turgan joyga zarba berishni taqiqlaydi. Agar men uning jarohat olgan oyogʻiga tepganimda nogiron boʻlib qolishi ham mumkin edi. Men oʻrtaga orzum boʻlgan olimpiada oltin medali tikilganda ham zinhor bunday ishni qilmayman. Bundan tashqari, agar murabbiylarim va muxlislarim aytganiday men raqibimning jarohat olgan oyogʻiga zarba berib gʻalaba qozonganimda bir umr vijdonim oldida qiynalib oʻtardim».

Muhammad Rashvanning ushbu gaplari dunyoning koʻplab mamlakatlariga koʻrsatiladi va u mashhur boʻlib ketadi.

Kurashchining bu mardona ishi va halolligi dunyo boʻylab ovoza boʻlar ekan, dunyodagi koʻplab insonlar Islom dinini qabul qilishadi.

Oʻsha yili xalqaro Fairplay sovrini qoʻmitasi Rashvanni yil sportchisi deb e'lon qiladi.

Keyinchalik, Muhammad Rashvan Yaponiyaga borganida uni yuksak darajali mehmon sifatida kutib olishadi. Halollikni nihoyatda qadrlaydigan yaponlar uning mardligiga tan berishadi.

^{Foto: arabnews.jp}
2013 yilda Rashvan xalqaro dyuzdo federatsiyasining Shuhrat zaliga kiritiladi. Shuhrat zali roʻyxatiga Rashvandan boshqa yana 29 nafar kurashchi kiritilgan.

2019 yilda Yaponiya hukumati Muhammad Rashvanni kunchiqar yurtining yuksak darajadagi ordeni bilan taqdirlaydi. Ordenni Yaponiyaning Misrdagi elchixonasida tantanali tarzda topshirishadi.

^{Foto: arabnews.jp}
Rashvanning Yaponiya oliy mukofotini olganini eshitgan eski raqibi Yaxusiro Yamasita qoʻngʻiroq qilib uni tabriklaydi va shunday deydi:
«Rashvan – sen dyuzdo olamidagi eng hurmatga sazovor insonsan».