Климаттың өзгеруі адамзат алдында тұрған ең маңызды қауіптердің біріне айналды. Жаһандық жылыну, су деңгейінің көтерілуі және шөлейттену процестері әлемдегі миллиондаған адамдардың болашағына қауіп төндіруде. Бір кездері гүлденген көптеген қалалар қазір жойылудың алдында тұр.
Африкада құмға көмілген мұра қалалары
Мавританияда орналасқан және ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұра тізіміне енген ежелгі Оуалата қаласы бүгінде құм басып бара жатқан аумақтардың біріне айналды. Бұрын ислам білім беру орталығы ретінде танымал болған бұл қалада қатты жаңбырлар мен желдер инфрақұрылымды қиратты. Бүгінде тұрғындардың 60 пайызға жуығы үйлерін тастап кеткен. Шөл дала жылына шамамен 48 км-ге ұлғайып, жақын маңдағы Чингуэти сияқты басқа да тарихи қалаларды жойып жіберу қаупін тудырады.
Азия мен Америкада су астында қалу қаупі артып келеді
Мамандардың айтуынша, ХХІ ғасырдың соңына қарай су деңгейі 30 сантиметрге дейін көтерілуі мүмкін. Бұл әлемдегі бірқатар ірі қалалардың тағдырына айтарлықтай әсер етеді. Мысалы, Джакарта, Нью-Йорк, Майами, Александрия және Лагос сияқты мегаполистер су астында қалу қаупімен бетпе-бет келеді. Әсіресе Лагос қаласы үшін болжамдар алаңдатарлық - ғалымдар 2080 жылға қарай оның 80 пайызы сумен жабылатынын болжап отыр.
Еуропада мұздықтар еріп, ауылдар жойылуда
Швейцарияның Блаттен ауылы 2025 жылы мұздықтардың еруі салдарынан үлкен зардап шекті. Ал Арктика аймағында мәңгі тоң - мұздаған топырақтың еруі салдарынан ғимараттар зардап шегуде. Ресейдің Ноябрьск және Надим қалаларындағы тұрғын үйлер мен инфрақұрылымның 70 пайызға жуығы тұрақтылығын жоғалтуы мүмкін екені айтылады.
Америкадағы өрттер қалаларды жойып жатыр
АҚШ-тың Калифорния, Техас және Оклахома штаттарында жыл сайын күшейіп келе жатқан өрттер жүздеген елді мекендерді жойып жатыр. Ауа температурасының көтерілуі, құрғақшылық пен қатты жел осы аймақтардағы табиғи апаттарды одан әрі ушықтыруда.
БҰҰ-ның соңғы есебінде айтылғандай, егер бұл үрдістер тоқтамаса, 2030 жылға қарай жылына кем дегенде 560 табиғи апат тіркелуі мүмкін. Бұл қалалардың ғана емес, бүкіл өркениеттің болашағына үлкен қауіп төндіреді.
Ғалымдар мен экологтар адамзатты қазір әрекет етуге шақырады: өйткені жоғалған уақыт табиғатқа емес, адам өміріне қымбатқа түсуі мүмкін.
Климаттың өзгеруі адамзат алдында тұрған ең маңызды қауіптердің біріне айналды. Жаһандық жылыну, су деңгейінің көтерілуі және шөлейттену процестері әлемдегі миллиондаған адамдардың болашағына қауіп төндіруде. Бір кездері гүлденген көптеген қалалар қазір жойылудың алдында тұр.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
