Жер температурасының көтерілуі адамзат күтпеген бағытта - жаһандық жылынуға емес, жаңа суық кезеңге әкелуі мүмкін екенін көрсетіп отыр. Германияның Бремен қаласында орналасқан MARUM теңіз және қоршаған орта ғылымдары орталығының зерттеушілері осындай қорытындыға келді.
Мамандардың пікірінше, планета климатындағы тепе-теңдік тек тау жыныстарының біртіндеп ыдырауы арқылы карбонатты ұстап тұру және температураны тұрақтандырумен шектелмейді. Жердегі биологиялық процестер, әсіресе су шөптері, фосфор айналымы және мұхиттың оттегі жүйесі де жаһандық температураға айтарлықтай әсер етеді.
Әдетте жаңбыр суы ауадағы көмірқышқыл газын сіңіріп, тау жыныстарын ерітеді. Бұл үдерісте бөлінген заттар мұхитқа барып, маржан мен ұлу қабыршақтары түрінде жүздеген миллион жылдар бойы түбінде сақталады. Сол арқылы Жер табиғи "термостат" рөлін атқарады. Бірақ ғалымдардың айтуынша, тарихта мұндай табиғи механизм жұмыс істемей қалған кездер болған - сонда бүкіл планета мұзбен жабылған.
Жаңа зерттеулер көрсеткендей, бұл процеске балдырлар мен фосфор айналымы қатты әсер етті. Ауаның жылынуымен суға көбірек фосфор кіреді, бұл су шөптерінің тез көбеюіне себеп болады. Олар фотосинтез арқылы ауадағы карбонатты сіңіріп, өлгеннен кейін көміртекті мұхит түбіне алып кетеді. Сонымен қатар, судағы оттегінің мөлшері азайып, циклдік процесте фосфордың жиналуы артады.
Нәтижесінде мұхиттарда көміртектің көп мөлшері сақталады, бұл Жердің салқындауына әкеледі. Зерттеушілер Хюльсе мен Энди Риджуэллдің моделі осындай "кері циклдердің" ежелгі дәуірлерде күрт мұз дәуірлеріне себеп болғанын көрсетті.
Қазіргі атмосферадағы оттегі деңгейі жоғары болғандықтан, мұндай сценарий қайталанса да, соншалықты суық болмайды деп болжануда. Бірақ ғалымдар ұзақ мерзімді көзқарас тұрғысынан бұл үдеріс адамзат үшін жаңа климаттық тепе-теңдік кезеңін бастауы мүмкін екенін айтуда.
Естеріңізге сала кетейік, БҰҰ мәліметтері бойынша, климаттың өзгеруіне байланысты жер бетінде жыл сайын 10 миллион гектардан астам орман алқабы жойылуда. Бұл үдеріс, ғалымдардың сөзімен айтқанда, "Жердің тынысын алатын көздер" үшін үлкен қауіп төндіреді.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
