Бош айланишидан қандай қутулиш мумкин?

^{Фото: Marie Claire}
Бош айланиши жуда кўп ноқулайлик туғдиради ва унинг олдини олиш қийинроқ. Ўзни қандай тутиш ва бош айланиши кузатилганда нима қилиш кераклигини тушуниш учун ушбу аломатнинг сабабларини аниқлаш лозим, деб ёзади Marie Claire.

Нима учун бош айланиши пайдо бўлади?

Бош айланишининг энг кенг тарқалган сабаблари механикдир, аммо улар қуйидагиларни ўз ичига олиши мумкин:

• ички қулоқнинг яллиғланиш касалликлари, масалан, отит ёки лабиринтит;
  
• заҳарланиш;
  
• Меньере касаллиги — ўрта қулоқдаги суюқлик миқдори ортиши билан боғлиқ;
  
• бош суягининг шикастланиши мия чайқалиши, кўкаришлар;
  
• қандли диабет, гипертония, ичиш ва чекиш билан боғлиқ мия томирларининг шикастланиши;
  
• глюкоза даражасининг кескин пасайиши ва бошқа метаболик касалликлар билан кечадиган эндокрин касалликлар. Қонда шакар даражасининг пасайиши ҳам очлик ёки анорексия билан боғлиқ бўлиши мумкин;
  
• ички ўсмалар;
  
• кўпинча аёлларда ҳайз кўриш билан қўзғаладиган анемия.

Бош айланишининг бир нечта сабаблари бўлиши мумкин, аммо муаммони бир марта ва бутунлай ҳал қилиш учун биринчи навбатда невролог билан боғланиш керак. Агар юқоридаги барча сабаблар бўлмаса ва бош айланиши вақти-вақти билан кузатилса, муаммо «механикада» бўлиши мумкин.

Бош айланишининг механик сабаблари

Инсон организмининг мувозанатини сақлаш мураккаб тизимни таъминлайди, унда асосий рол ички қулоқ ва кичик мия томонидан тақсимланади. Уларнинг ишининг самарадорлиги умуртқа артерия шохлари орқали яхши артериал қон таъминотига боғлиқ.

Туғуруқ пайтида кўп ҳолларда чақалоқнинг бош суягининг сиқилиши содир бўлади, бунинг натижасида бош суягининг суяклари силжийди. Бу бир қатор нохуш оқибатлар ва аломатларга олиб келади. Шуни таъкидлаш керакки, бундай силжишлар шунчалик аҳамиятсизки, уларни дарҳол пайқаб бўлмайди. Аммо ҳатто миллиметрга силжиганида ҳам суяклар ҳаракатчанлигини йўқотади ва қон оқимини бузади.

Бош суяги асосининг суяклари силжиганда, энг аввало, мувозанат органларини озиқлантирувчи умуртқали артериялар сиқилади. Артерия тораяди, бу қоннинг мияга етиб боришини қийинлаштиради. Натижада, ички қулоқ ва кичик миянинг функциялари азобланади. Шу сабабли, кўплаб болалар транспортда юришга қийналади. Кўпинча бу боланинг индивидуал хусусиятларига боғлиқ, аммо аслида ҳаракат касаллиги жиддий аломатдир.

Бироқ кўпчилик болаларда улғайиши билан ҳаракат касаллиги йўқолади, деб эътироз билдириш мумкин, аммо бу бир нарсани кўрсатади: тана мослашуви. Бола травма оқибатлари билан яшашни ўрганади, аммо травманинг ўзи асосий сабаб, у йўқолмайди ва у ўзини бошқа шаклда масалан, бош айланиши шаклида намоён қилади.

Катталарда бош айланиши

Бош айланиши, кўз остининг қорайиши, ҳушидан кетиш тана ҳолатини кескин ўзгартиргандан сўнг одам ётган ёки ётоқ ҳолатидан турганда пайдо бўлиши мумкин. Баъзида бош эгилганда ҳам. Буларнинг барчаси мия қон оқимининг бузилиши оқибатидир.

Бу туғуруқ ва орттирилган травма ёки иккаласининг комбинацияси натижасида юзага келиши мумкин. Қоида тариқасида, бу орттирилган шикастланиши бўлиб, умуртқа артериялар ва бошнинг бошқа томирларининг ишига салбий таъсир қилади. Шундай қилиб, тез-тез бош айланиши, одамнинг мияда қон айланиши бузилганлигининг аниқ белгисидир.

Бош айланишидан қандай қутулиш мумкин?

Энди бош айланишининг сабабини билгандан сўнг уни ҳал қилиш вақти келди. Идеал ҳолда жароҳатларнинг оқибатларидан халос бўлиб, бош суягининг суяклари ҳолатини тиклаш, яъни остеопат билан боғланиш керак. Албатта, бунда болаларга ёрдам бериш осон, чунки уларнинг танаси ҳали тўлиқ шаклланишга улгурмаган. Бироқ катталар бу аломатга тоқат қилмасликлари керак. Мия қон томирларининг бузилиши одатда хотира бузилиши билан бирга келади ва баъзида Альцгеймер касаллигидан олдин содир бўлади, чунки яхши хотира ва ақлий равшанлик биринчи навбатда қон айланишига боғлиқ. “Замин” янгиликларини “Одноклассники”да кузатиб боринг