Prezident Vladimir Putinning taklifiga binoan men Rossiya Federatsiyasiga davlat tashrifi bilan kelaman. Oʻn yil avval Xitoy Xalq Respublikasi raisligiga saylanganimdan keyingi ilk xorijiy tashrifim ham Rossiyaga boʻlgan edi. Oʻtgan davr ichida men Rossiyaga sakkiz marta tashrif buyurdim va har safar ushbu tashriflar katta zavq va natijalar olib keldi, biz Prezident Vladimir Putin bilan birga Xitoy-Rossiya munosabatlari yilnomasida yangi sahifa ochdik.
Xitoy va Rossiya — eng yirik qoʻshnilar, barcha sohalarni qamrab oluvchi hamkorlar va strategik sheriklar, jahonning etakchi davlatlari va BMT Xavfsizlik Kengashining doimiy a'zolaridir. Har ikki davlat ham mustaqil tashqi olib boradi hamda Xitoy va Rossiya munosabatlarini diplomatiyaning asosiy ustuvor yoʻnalishlaridan biri deb hisoblaydi.
Xitoy-Rossiya munosabatlari aniq tarixiy mantiq va kuchli ichki drayver asosida rivojlanmoqda. Soʻnggi oʻn yil davomida ikki tomonlama hamkorlik barcha yoʻnalishlarda jadal rivojlanib, yangi davrga dadil qadamlar bilan kirib kelmoqda.
— Oliy darajali aloqalar muhim rol oʻynaydi va doimiy strategik ahamiyatga ega.
Yuqori va oliy darajadagi almashinuv va aloqalarning mukammal mexanizmlari, koʻp qirrali hamkorlikning keng tuzilmasi ikki tomonlama munosabatlarni rivojlantirishda muhim tizimli va institutsional vositasi boʻlib xizmat qilmoqda.
Oʻtgan yillar davomida Prezident Vladimir Putin bilan men yaqin hamkorlik aloqalarini saqlab qoldik. Ikki tomonlama va xalqaro maydonlarda oʻtkazilgan 40 dan ortiq uchrashuvlar davomida barcha sohalarda amaliy hamkorlikning ustuvor yoʻnalishlari belgilab olindi, biz oʻzaro manfaatli va dolzarb xalqaro va mintaqaviy masalalar boʻyicha pozitsiyalarimizni oʻz vaqtida muvofiqlashtirib, ikki tomonlama munosabatlarni barqaror rivojlantirish uchun zamin yaratmoqdamiz.
– Rossiya va Xitoy oʻzaro siyosiy ishonchni muttasil mustahkamlab, yirik davlatlar oʻrtasidagi munosabatlarning yangi paradigmasini yaratmoqda.
Xitoy va Rossiya abadiy doʻstlik hamda oʻzaro manfaatli hamkorlik kontseptsiyasiga amal qiladi. Ikki tomonlama munosabatlar qoʻshilmaslik, qarama-qarshilik qilmaslik va uchinchi tomonlarga qarshi harakat qilmaslik tamoyillariga asoslanadi.
Ikki davlat milliy voqeliklardan kelib chiqqan holda taraqqiyot yoʻlidan borishda, taraqqiyot va tiklanishda bir-birini qat'iy qoʻllab-quvvatlaydi. Etuk va barqaror ikki tomonlama aloqalar muttasil yangi kuchga toʻplab, oʻzaro hurmat, tinch-totuv yashash va oʻzaro manfaatli hamkorlikka asoslangan davlatlararo munosabatlarning yangi turining namunasi boʻlib xizmat qilmoqda.
— Tomonlar har tomonlama va koʻp vektorli hamkorlik arxitekturasini shakllantirmoqda.
Birgalikdagi sa'y-harakatlar tufayli 2022 yilda tovar ayirboshlash hajmi rekord darajadagi 190 milliard dollarni tashkil etib, oʻn yil avvalgiga nisbatan 116 foizga oʻsdi. Xitoy ketma-ket 13 yil davomida Rossiyaning eng yirik savdo sherigi sifatida oʻzini namoyon qilmoqda. Ikki davlat oʻrtasidagi oʻzaro investitsiyalar hajmi oʻsishda davom etmoqda. Energetika, koinot, aviatsiya va transport aloqasi sohalarida strategik ahamiyatga ega qator hamkorlik loyihalari muvaffaqiyatli amalga oshirilmoqda. Ilmiy-texnologik innovatsiyalar, transchegaraviy elektron tijorat kabi yangi sohalardagi hamkorlik yuqori dinamikani saqlab kelmoqda. Hududlararo hamkorlik jadal sur'atlarda rivojlanmoqda. Bularning barchasi nafaqat oddiy odamlarga real foyda keltirmoqda, balki har ikki davlat taraqqiyotiga ham bitmas-tuganmas turtki bermoqda.
– Tomonlar avloddan-avlodga oʻtib kelayotgan oʻzaro hamjihatlik kontseptsiyasini hayotga tatbiq etib, an'anaviy doʻstlik kundan-kunga mustahkamlanib bormoqda.
Xitoy va Rossiya oʻrtasida yaxshi qoʻshnichilik, doʻstlik va hamkorlik toʻgʻrisidagi shartnomaning 20 yilligi arafasida Prezident Vladimir Putin bilan men zamonaviy voqelikni hisobga olgan holda shartnomani kengaytirish va tegishli mazmun bilan toʻldirishga qaror qildik. Sakkiz yoʻnalish boʻyicha Rossiya-Xitoy hamkorligining tematik yillarining muvaffaqiyatli oʻtkazilishi doʻstlik va hamkorlikni yangi choʻqqilarga olib chiqmoqda. Mamlakatlarimiz xalqlari koronavirusga qarshi kurashda bir-biriga moddiy va ma'naviy yordam koʻrsatgani “muammodagi doʻstlar qanday tanilishini” yana bir isboti boʻldi.
– Tomonlar xalqaro maydonda ham yaqindan hamkorlik qilib, buyuk davlatlar sifatida katta mas'uliyat his qiladi.
Xitoy va Rossiya xalqaro huquq va BMTga asoslangan xalqaro munosabatlar tizimi va jahon tartibini, shuningdek, BMT Nizomining maqsad va tamoyillariga asoslangan xalqaro munosabatlarni — qat'iy qoʻllab-quvvatlaydi va BMT doirasida oʻzaro hamkorlikni muvofiqlashtirilgan hamkorlikni amalga oshiradi. ShHT, BRIKS, G20 va boshqa xalqaro platformalar asosida xalqaro munosabatlarni koʻp qutblilik va demokratlashtirish uchun birgalikda sa'y-harakatlar qiladi.
Tomonlar chinakam koʻp qutblilikni amalga oshirish, umuminsoniy qadriyatlarni rivojlantirish, yangi tipdagi xalqaro munosabatlar — insoniyat taqdiri yagona va mushtarak boʻlgan hamjamiyatni shakllantirish boʻyicha samarali choralar koʻrmoqda.
Xitoy-Rossiya munosabatlari 70 yildan ortiq vaqt mobaynida juda murakkab yoʻlni bosib oʻtdi. Oʻtmishga nazar tashlar ekanmiz, munosabatlarimizning bugungi darajasiga etish oson boʻlmaganini, Xitoy va Rossiya oʻrtasidagi soʻnmas doʻstlikni ehtiyotkorlik bilan saqlash kerakligini chuqur tushunamiz. Tarix va amaliyot shuni koʻrsatadiki, global notinchlik sharoitida biz davlatlararo aloqalarni yoʻlga qoʻyishning toʻgʻri yoʻliga oʻtganimiz tufayli Xitoy-Rossiya munosabatlari mustahkam sinovdan oʻtdi.
Rossiyaga boʻlajak tashrifim doʻstlik, hamkorlik va tinchlikni mustahkamlashga qaratilgan. Men Prezident Vladimir Putin bilan birgalikda Xitoy-Rossiya munosabatlari keng qamrovli sheriklik va strategik hamkorlikning yangi istiqbollarini ochishga qaratilgan yangi rejalar va chora-tadbirlarni belgilashga tayyorman.
Tomonlar milliy rivojlanish maqsadlariga, innovatsion yondashuvga e'tibor qaratgan holda kompleks rejalashtirishga e'tibor qaratishlari, yangi imkoniyatlarni ochishlari va yangi drayverlarni yaratishlari kerak. Xitoy-Rossiya munosabatlarining yuqori darajada rivojlantirishda barqaror sur'atni saqlab qolish uchun oʻzaro ishonchni mustahkamlash va mavjud salohiyatlarni amalga oshirish muhim ahamiyatga ega.
Investitsion va savdo-iqtisodiy hamkorlik hajmi va sifatini parallel ravishda kengaytirish, siyosiy muvofiqlashtirishni kuchaytirish, sarmoyaviy hamkorlikni sifatli rivojlantirish uchun yanada qulay shart-sharoitlar yaratish, oʻzaro savdo koʻlamini, umumiy manfaatlar va hamkorlikni kengaytirish, yangi oʻsish nuqtalarini izlash, an'anaviy savdo va hamkorlikning bir-birini toʻldiradigan yangi shakllarini topish va rivojlantirish, ikki tomonlama hamkorlik va mintaqaviy integratsiyani qoʻllab-quvvatlash uchun "Bir kamar va bir yoʻl" hamda EOII tashabbuslarini bogʻlash boʻyicha birgalikda ishlashni davom ettirish zarur.
Ikki tomonlama madaniy-gumanitar aloqalarni yuqori darajada chuqurlashtirish, jismoniy tarbiya va sport sohalarida Hamkorlik yillari tashkil etish, Mintaqalararo hamkorlik mexanizmlari istiqbollarini ochish, qardosh viloyatlar va shaharlar oʻrtasidagi aloqalarni faollashtirish, kadrlar almashish, turizm sohasidagi hamkorlikni tiklash, yozgi oromgoh, qoʻshma ta'lim muassasasi kabi tadbirlarni oʻtkazish — xalqlar doʻstligi va oʻzaro hamjihatlikni, birinchi navbatda, yoshlar orasida mustahkamlash maqsadiga xizmat qiladi.
Zamonaviy dunyoda chuqur oʻzgarishlar roʻy bermoqda. Tinchlik, taraqqiyot, hamkorlik va birgalikda gʻalaba qozonish — bu toʻxtatib boʻlmaydigan tarixiy oqimdir. Koʻp qutblilik, iqtisodiy globallashuv va xalqaro munosabatlarning demokratlashuvi — qaytarib boʻlmaydigan tendentsiyadir. Bir vaqtning oʻzida, xavfsizlikning an'anaviy va noan'anaviy xatarlari soni ham tez sur'atlar bilan oʻsib bormoqda. Gegemonizm, despotizm va ta'qiblar dunyoga jiddiy zarar etkazadi. Jahon iqtisodiyotini tiklash uchun juda uzoq yoʻlni bosib oʻtish kerak boʻladi. Xalqaro hamjamiyat har qachongidan ham koʻproq xavotir bildirmoqda va inqirozdan chiqish yoʻllarini izlamoqda.
2013 yil mart oyida men MGIMOda soʻzga chiqib, “barcha davlatlarning oʻzaro bogʻliqligi va oʻzaro bogʻliqligi misli koʻrilmagan yuksak darajaga koʻtarilgani haqida gapirgan edim.
Insoniyat yagona global qishloqda yashaydi, yagona taqdirli jamoaga aylanib bormoqda. Keyinchalik men ilgari surgan “Bir kamar, bir yoʻl”, “Global taraqqiyot”, “Global xavfsizlik” va “Global tsivilizatsiyalar" tashabbuslari insoniyat taqdiri umumiy boʻlgan hamjamiyat tushunchasining mazmun-mohiyatini ochib berdi va uning foydali qoʻshimchasiga aylandi. Bu dunyoda va bizning davrimizda sodir boʻlayotgan tarixiy oʻzgarishlarga munosib javobning xitoycha versiyasi boʻlib xizmat qildi.
Oʻn yil davomida tinchlik, taraqqiyot, tenglik, adolat, demokratiya, erkinlik kabi umuminsoniy qadriyatlar insonlar qalbidan chuqur joy oldi. Barqaror tinchlik, umumbashariy xavfsizlik, umumiy farovonlik, ochiqlik va bagʻrikenglik hukm suradigan toza va goʻzal dunyo barpo etish istagi tobora koʻproq mamlakatlarni birlashtirmoqda. Jahon hamjamiyatiga yaxshi ma'lumki, dunyoda hech bir davlat boshqalardan ustun emas. Hukumatning universal modeli yoʻq, hal qiluvchi soʻz yagona davlatga tegishli boʻlgan dunyo tartibi yoʻq. Er yuzidagi ixtiloflar va toʻntarishlarsiz birdamlik va tinchlik butun insoniyatning umumiy manfaatlariga javob beradi.
Oʻtgan yil boshidan beri Ukraina inqirozining butunlay keskinlashuvi kuzatilmoqda. Boʻlayotgan voqealarning mohiyatidan kelib chiqib, Xitoy har doim ob'ektiv va xolis pozitsiyani egallab, yarashuv va tinchlik muzokaralariga koʻmaklashish uchun faol sa'y-harakatlarni amalga oshirmoqda. Men aytgan bir qator fikrlar Ukrainani tartibga solishda Xitoyning asosiy printsipi boʻlib xizmat qiladi. Bu, xususan, Birlashgan Millatlar Tashkiloti Nizomining maqsad va tamoyillariga rioya qilish, barcha davlatlarning xavfsizlik sohasidagi asosli tashvishlarini hurmat qilish, Ukraina inqirozini tinchlik yoʻli bilan hal qilishga qaratilgan barcha sa'y-harakatlarni qoʻllab-quvvatlash va global ishlab chiqarish va ta'minot zanjirlarining xavfsizligini va barqarorligini ta'minlash zarurligi haqidadir.
Xitoyning yaqinda e'lon qilingan Ukraina inqirozini siyosiy yoʻl bilan hal qilish boʻyicha pozitsiyasi barcha tomonlarning asosli tashvishlarini inobatga olgan holda, Ukraina inqirozini bartaraf etish boʻyicha jahon hamjamiyatining qarashlar birligini maksimal darajada aks ettiradi. Hujjat inqiroz oqibatlarini bartaraf etish va siyosiy tartibga solishga koʻmaklashishda konstruktiv omil boʻlib xizmat qiladi. Murakkab masalalar oddiy echimga ega emas.
Ishonchimiz komilki, agar hamma umumiy, keng qamrovli, birgalikda va barqaror xavfsizlik kontseptsiyasiga amal qilsa, Ukraina inqirozidan oqilona chiqish, dunyoda mustahkam tinchlik va umumbashariy xavfsizlikka teng, ehtiyotkor va pragmatik tarzda yoʻl topiladi.
Global muammolarni hal qilishdan avval, oʻz ishlarimizni hal qilishimiz lozim. Xitoy Kommunistik partiyasi Xitoy xalqini birlashtirib, unga rahbarlik qilib, ulkan aholini qamrab olishi, umumbashariy farovonlikka erishishi, moddiy va moddiy boyliklarni muvofiqlashtirilgan rivojlanish va ma'naviy madaniyat, inson va tabiatning uygʻun yashashi, tinch taraqqiyot yoʻlidan borishi bilan ajralib turadigan xitoycha modernizatsiya orqali Xitoy xalqini buyuk tiklanishiga har tomonlama intiladi.
Xitoyning bu oʻziga xos xususiyatlari koʻp yillik amaliyot va xalqaro tajribani chuqur umumlashtirish asosida shakllangan. Biz Xitoyni modernizatsiyalanishini qat'iyat bilan targʻib qilamiz, yuqori sifatli rivojlanishni amalga oshirishga harakat qilamiz va tashqi ochiqlikni doimiy ravishda kengaytiramiz. Ishonchim komilki, bu dunyoning barcha mamlakatlari, jumladan, Rossiya uchun ham yangi imkoniyatlar yaratadi.
Yil bahordan boshlanadi, muvaffaqiyat esa ishdan. Xitoy va Rossiya taraqqiyot va tiklanish yoʻlidagi yoʻldoshlar sifatida insoniyat tsivilizatsiyasi taraqqiyotiga katta hissa qoʻshadi, deyishga barcha asoslar bor.
- Global muammolarni hal qilishdan oldin, oʻz uyimizdagi ishlarni hal qilishimiz kerak.
Xitoy Kommunistik partiyasi Xitoy xalqini birlashtirib, unga rahbarlik qilib, uni Buyuk uygʻonishi sari etaklamoqda. Buni XKP Xitoy modernizatsiyasi orqali amalga oshirishni rejalashtirgan.
Xitoy modernizatsiyasi — bu ulkan aholi sonini qamrab oluvchi, umummilliy farovonlikni maqsad qiluvchi, moddiy va ma'naviy muvofiqlik hamda inson va tabiatning oʻzaro uygʻun yashashini ta'minlovchi tinch rivojlanish yoʻlidir.
Xitoyning ushbu oʻziga xos xususiyatlari koʻp yillik amaliyot va xalqaro tajribani chuqur oʻrganish umumlashtirish asosida shakllangan. Biz Xitoyning modernizatsiya qilish ishini qat'iyat bilan targʻib qilamiz, yuqori sifatli rivojlanishni amalga oshirishga harakat qilamiz va tashqi ochiqlikni doimiy ravishda kengaytirib boramiz. Ishonchim komilki, bu dunyoning barcha mamlakatlari, jumladan, Rossiya uchun ham yangi imkoniyatlar yaratadi.
Yil bahordan boshlanadi, muvaffaqiyat esa — ishdan. Xitoy va Rossiya rivojlanish yoʻlidan borayotgan hamrohlar sifatida insoniyat tsivilizatsiyasi taraqqiyotiga katta hissa qoʻshadi, deyishga barcha asoslar bor.
Ctrl
Enter
Xato topdIngizmi
Iborani ajratib Ctrl+Enter tugmasini bosingMavzuga oid yangiliklar
