2025-yil 1-noyabr holatiga ko‘ra, O‘zbekistonning xalqaro zaxiralari qariyb 60 milliard AQSh dollariga yetdi, ularning 80 foizdan ortig‘i oltindan iborat. Markaziy bank zaxiralarni diversifikatsiya qilishni boshladi va AQSh g‘aznachilik veksellariga qariyb 1 milliard dollar investitsiya qildi.
Ushbu ma’lumotni Markaziy bank raisining o‘rinbosari Abror Mirzo Olimov 2025-yil 27-noyabr kuni Toshkentda o‘tkazilgan xalqaro davra suhbatida ma’lum qildi. Abror Mirzo Olimov o‘z chiqishida xalqaro zaxiralarni boshqarish falsafasiga e’tibor qaratdi.
Unga ko‘ra, xalqaro zaxiralar uch asosiy vazifani bajaradi. Birinchidan, ular pul-kredit va valyuta siyosatini qo‘llab-quvvatlaydi.
Ikkinchidan, tashqi ta’sirlarga barqarorlikni ta’minlaydi va tashqi shoklarga tayyorgarlik ko‘rishga yordam beradi. Uchinchidan, bozorlarga mamlakatning xalqaro majburiyatlarini bajarish qobiliyatiga ishonchni oshiradi.
O‘zbekiston zaxiralarni boshqarishda uch tamoyilga amal qiladi: xavfsizlik, likvidlik va daromadlilik. Olimovning ta’kidlashicha, aktivlar boshqaruvi daromad keltirishi kerak, lekin xavfsizlik va likvidlik ustuvor bo‘lishi lozim.
2020–2025-yillarda O‘zbekiston xalqaro zaxiralari 29 milliard dollardan 60 milliard dollarga oshgan. Ushbu o‘sishning asosiy sababi zaxiralardagi valyuta ko‘payishi emas, balki oltin narxining keskin oshishi bo‘lgan.
Jismoniy miqdorda O‘zbekistonning oltin zaxiralari 12 million troya unsiyasini tashkil etib, o‘zgarishsiz qolgan, biroq oltin narxi 2020-yildagi 1500 dollardan 2025-yilda 4000 dollarga ko‘tarilgan. Olimovning so‘zlariga ko‘ra, oltinning xalqaro zaxiralardagi roli nafaqat O‘zbekistonda, balki butun dunyoda ortib bormoqda.
2018-yilda markaziy banklarning xalqaro zaxiralarida oltinning ulushi 10 foizni tashkil qilgan bo‘lsa, 2025-yilda bu ko‘rsatkich 27 foizga yetgan. Bu global noaniqlik, iqtisodiy beqarorlik va siyosiy keskinlik kabi omillar bilan izohlanadi.
Bunday vaziyatlarda investorlar o‘z aktivlarini inflyatsiyadan va bozor tebranishlaridan himoya qilish uchun oltinni tanlaydilar. Markaziy bank 2024-yilda ilk bor zaxiralarning bir qismini davlat qimmatli qog‘ozlariga joylashtirishni boshlagan.
Dastlab 35 million dollarlik investitsiya amalga oshirilgan bo‘lsa, keyinchalik bu miqdor 1 milliard dollarga yetkazilgan. AQSh g‘aznachilik veksellariga investitsiya qilish sababini izohlar ekan, Olimov ushbu bozorning yuqori likvidligi, shaffofligi va turli muddatlardagi imkoniyatlari bilan ajralib turishini ta’kidladi.
Olimovning qayd etishicha, O‘zbekiston boshqa turdagi aktivlarga ham investitsiya qilish imkoniyatlarini o‘rganmoqda. Biroq bunga IT tizimlarining to‘liq integratsiyasi zarur.
Jahon banki ko‘magida bu borada dasturiy takliflar ishlab chiqilgan bo‘lib, kelajakda korporativ obligatsiyalar va boshqa xalqaro moliyaviy institutlar qimmatli qog‘ozlariga ham sarmoya kiritilishi mumkin.
Mehmon guruhidagi foydalanuvchilar ushbu nashrga izoh qoldira olmaydi.
