Foto: «Noviy ochag»
Migren haqiqatan ham insultga olib kelishi mumkinmi? U oddiy bosh og‘rig‘idan qanday farq qiladi? Uni butunlay davolasa bo‘ladimi? Ob-havoning ta’sirida og‘riqning qo‘zg‘alishi rostmi? «Noviy ochag» nashri quyida ushbu savollarga javob berdi.
Migrenni oddiy bosh og‘rig‘idan qanday ajratish mumkin?
Bosh og‘rig‘ining ko‘plab shakllari mavjud va ularning barchasi ikkita asosiy toifaga bo‘linadi: birlamchi bosh og‘rig‘i (nevrologik kasallik o‘zini bosh og‘rig‘i sifatida namoyon qiladi) va boshqa kasalliklardan (infeksiya, o‘sma, jarohat, qon tomirlarining shikastlanishi va boshqalar) ikkilamchi bosh og‘rig‘i. Migren asosiy bosh og‘rig‘idir. Qoida tariqasida, bu bir necha soat davom etadigan kuchli og‘riq, ko‘ngil aynishi, yorug‘lik va tovushlarga toqat qilmaslik bilan tavsiflanadi.
Nima uchun migren paydo bo‘ladi?
Bu miyadagi biokimyoviy va elektr hodisalari kaskadidir. Ya’ni migrenda qon tomirlari va miyaning tuzilishi normal holatda bo‘ladi. Xususan, CGRP (kalsitonin geni bilan bog‘liq peptid) migren paytida miyada ortiqcha miqdorda ajralib chiqadigan oqsildir va bu bosh og‘rig‘iga sabab bo‘ladi.
Bu irsiyatga bog‘liqmi?
Albatta, migren 60 foiz genetik, 40 foiz tashqi omillarga bog‘liq. Stress, tashvish, depressiya migren, uyqu buzilishining eng kuchli provokatorlari hisoblanadi. Ayollarda gormonal o‘zgarishlar sabab bo‘ladi. Meteorologik qaramlik — bu bahsli masala, chunki ko‘pchilikda migren ob-havoning o‘zgarishi bilan qo‘zg‘alishini inkor etib bo‘lmaydi. Boshqa tomondan, atmosfera bosimining o‘zgarishi hech qanday ta’sir o‘tkazmaydi. Shuning uchun bu masala o‘rganilmoqda. Turli xil tarkibga ega bo‘lgan kislorodli havo massalarining harakati migren xurujini keltirib chiqaradi, ammo bosimning o‘zi emas, degan gipoteza mavjud.
Spirtli ichimliklar migrenga olib kelishi mumkinmi?
Bu yerda ikkita variant mavjud. Agar spirtli ichimliklarni iste’mol qilinsa, toksik reaksiya sifatida bosh og‘rig‘iga duch keladi. Spirtli ichimliklar migrenni qo‘zg‘atuvchi omil bo‘lishi ham mumkin va bosh og‘rig‘ining kam uchraydigan turi — klaster bosh og‘rig‘i.
Migren qanday davolanadi?
Ikki xil yondashuv mavjud — tabaqalashtirilgan va bosqichma-bosqich
Agar bemorda yengil yoki o‘rtacha bosh og‘rig‘i bo‘lsa, unda birinchi yondashuvga ko‘ra oddiy yoki kombinatsiyalangan analgetiklarni qo‘llash mumkin. Agar xurujlar og‘ir bo‘lsa, unda triptanlar yoki analgetik va triptanning kombinatsiyasidan foydalanish mumkin. Ammo hech qanday holatda dori-darmonlarni haftada ikki kundan ortiq qabul qilish kerak emas, aks holda og‘riq qoldiruvchi vositalarga qaramlikni rivojlanish xavfi mavjud.
Dori-darmonlarni haftasiga ikki martadan ko‘proq qabul qilishda rezistentlik paydo bo‘ladimi?
Ha, dorilar ta’sir qilishni to‘xtatadi, bosh og‘rig‘i deyarli har kuni kuzatiladi. Uni maqbul darajada ushlab turish uchun dorilar qabul qilinaveradi. Bu dahshatli holat, chunki uni davolash qiyinlashadi va bu bemorning hayotiga xavf soladi.
Xurujning oldini olish usullari bormi?
Qon bosimini pasaytirish, depressiya, epilepsiyani davolash uchun ba’zi dorilar migren xurujining chastotasini kamaytirishi ilmiy jihatdan isbotlangan. Bu epilepsiya yoki bosim bilan hech qanday aloqasi yo‘q, lekin bu dorilar hali ham shunday ta’sirga ega. Shuningdek, migrenga nisbatan aniqroq ta’sir ko‘rsatadigan yangi dorilar mavjud. Ular migren og‘rig‘iga olib keladigan CGRP (kalsitonin geniga bog‘liq peptid) oqsilini to‘xtatadi.
Qattiq xuruj insultga olib kelishi haqiqatmi?
Yo‘q. Migren yoqimsiz og‘riqdir, ammo insult rivojlanish ehtimoli juda kam. Darhol e’tibor berish kerak bo‘lgan yagona bosh og‘rig‘i — bu to‘satdan kuzatiladigan bosh og‘rig‘i. Bir necha soniya ichida u o‘zining maksimal intensivligiga yetadi. Bu og‘riqlar qon tomir falokatning namoyon bo‘lishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin, shuning uchun bunday vaqtda shoshilinch yordam so‘rash kerak.
Agar og‘riq boshlangan bo‘lsa, nima qilish kerak?
Birinchidan dori in’eksiya sifatida yoki suyuqlik shaklida olinishi kerak, shunda u tezroq ta’sir qiladi. Va biroz uxlab olishga harakat qilish lozim, bu ham yordam berishi mumkin.
Migrenni butunlay davolash mumkinmi?
Yomon xabar shundaki, migren irsiy kasallikdir. Agar u bilan tug‘ilgan bo‘lsa, davolab bo‘lmaydi. Ammo og‘riqni juda kamdan-kam hollarda his qilish mumkin ular hayot sifatiga ta’sir qilmaydi.
Og‘riqning oldini olish mumkinmi?
Bemor odatda qaysi alomatlar uchun tabletka qabul qilish vaqti kelganini biladi. Yorug‘likka qarash, ko‘ngil aynishi — migren hujumi yaqinlashayotganini aytadigan turli xil alomatlar mavjud. Bunday vaziyatda tezda harakat qilish kerak, chunki preparat qanchalik tez qabul qilinsa, u shuncha samarali bo‘ladi. Aytgancha, bo‘yin og‘rig‘i ham yaqinlashib kelayotgan xurujning alomati bo‘lishi mumkin. Ko‘pchilik buni osteoxondroz deb taxmin qiladi va keraksiz tekshiruvlarga vaqt sarflaydi. “Zamin” yangiliklarini “Youtube”da kuzatib boring
Ctrl
Enter
Xato topdIngizmi?
Iborani ajratib Ctrl+Enter tugmasini bosingMavzuga oid yangiliklar
Xalqaro jinoyat sudi Isroil bosh vaziri Netanyaxuni hibsga olishga order berdi
Ramzan Qodirov G‘arb davlatlariga hujum qilishga chaqirdi: “Haqiqiy urush qandayligini his qilishsin”
Diniy qo‘mita Umra ziyoratini tashkil qilish uchun 12 ta turfirmaga litsenziya berdi
Xonanda Ruxshona uylanmagan yigitga turmushga chiqqani haqida so‘zlab berdi
22 noyabr kuni Cobalt avtomobiliga shartnoma ochilishi e’lon qilindi
“Hizbulloh” bir sutkada Isroilga qarshi 20 ga yaqin harbiy amaliyot o‘tkazdi
Qozog‘iston Ukraina atrofidagi vaziyat tufayli harbiy va fuqarolik obyektlari xavfsizligini kuchaytirdi
Xalqaro jinoyat sudining orderi Isroilni nega qo‘rqityapti?
