Сут ҳақи… (Воқеа реал ҳаётдан олинган)

Бобомурод ота-онасининг асрандиси эди. Улар бефарзанд экан. Болалар уйига бориб ўн иккига қадам қўйиш арафасида турган Бобомуродга кўзлари тушди-ю, ёпишди-қолишди. Болакайнинг ҳар лаҳзада ота-онага юраги оқарди. Аҳён-аҳёнда қайсидир тенгдоши ёки ўзидан кичикроқ болаларни кимлардир олиб кетаётганини кўрса, маҳзун тортиб қолар, ҳар кеча шу лаҳзалар унинг ҳам бошига тушишини орзулаб уйқуга кетарди…

Афсус, пешонаси ярқирамаган экан. Шу хонадонга келганига олти ойгина бўлганди. Бобомурод энди-энди янги ота-онасига эликиб, меҳр қўя бошлаганди. Уч ой бурун автоҳалокатга учрашди-ю, икковлари ҳам ҳалок бўлишди.

Бобомуроднинг шўрига шўрва тўкилди. Ота-онасининг қариндош-уруғлари оқибатсизлик қилишди. Алдаб-сулдаб қандайдир қоғозларга имзо қўйдириб олишди-ю, Бобомурод кўчада қолди. Лекин у қайтиб болалар уйига боришни, ўртоқлари қаршисида шарманда бўлишни хоҳламади. Қўни-қўшнилар қанча қисталанг қилишмасин, кўнмади. Таваккал кўчага ўзини урди…

Бахтга қарши, кўчада яшаб кетишнинг ўзи бўлмайди. Ранги оқаринқираган, томоқ ости, бўйни кирлаган, сочлари патаклашган болакайни ҳар ким ҳам ўзига яқинлаштиравермайди. Милиционерлар эса тутиб олишса, албатта болалар уйига олиб бориб ташлашларига Бобомуроднинг ақли етарди. Шунинг учун у жуда эҳтиёткорлик билан иш тутди. Ҳар қадам босганда, атрофга аланглашни унутмади, тунларни бировлар назари тушмайдиган хилват жойларда ўтказди.

Фақат қорин тўйдириш осон кечмасди. Ахлатхонлардан қолган-қутган нон, овқатларни ейишга ҳам қўрқарди, ҳам ўзига эп кўрмасди.

— Мен албатта катта одам бўлиб кетаман, — дерди ҳар гал қорни таталаб безовта қилганда Бобомурод ўзига таскин бериб. — Ўқиш-ёзишни биламан, демак, каттакон даргоҳларда ўқийман. Йўқ, жарроҳ бўламан. Янги отам, онамни тирилтира олмадим. Уларни ёнимда олиб қола билмадим. Энди ҳеч бўлмаса хаста одамларнинг дардини оламан. Ҳа, бу қўлимдан келади…

Барибир ҳали вояга етмаган болакайга катта шаҳарда тўлақонли яшаш мушкул кечади. Бобомурод ўйлай-ўйлай, тиланчилик қилиб қорин тўйдиришни маъқул кўрди. Аммо бошқа гадойлар каби бозор, кўчаларда турмади. Хонадонлар эшигини эринмай тақиллатиб, бир бурда нон беришларини сўрайдиган бўлди. Шубҳасиз, кимдир раҳми келиб, нон, қанд-қурс берди, Яна кимлардир болакайнинг киссасига ими-жимида пул солиб қўйди…
* * *
Якшанба куни эди. Бобомурод қайсидир кўп қаватли уй подвалида ётиб қолганди. Негадир уйқу орасида кўп бор алаҳлади. Тушига алламбалолар кириб чиқибди. Эрта тонгда уйғониб кетди-ю, юраги ғаш тортиб, бир муддат ўтириб қолди. Бебош ва мурғак кўнгли қандайдир ёқимсиз ҳодиса рўй беришидан хабар қилгандек бўлаверди.

«Мелисалар тутиб болалар уйига обориб ташлашади шекилли, — ўйлади Бобомурод. — Илгариям шунақа туш кўрганимда мелисага тушиб қолувдим. Жин урсин. Тағин анави Марат билан жиққамуш бўламанми? Қанийди ўша ерга бормасам!..»

Шундай хаёллар билан Бобомурод аста, эҳтиёткорона ташқарига чиқди. Қорни таталаб борарди. Зудлик билан кимнингдир эшигини тақиллатиб бир бурда нон сўрамаса, ҳоли оғирлашишини сезиб турарди. Аммо баъзи болалар каби ўғирлик қилишни хоҳламасди. Топган нонини ҳалоллаб ейишни маъқул кўрарди.

У пиёда, милиционерлар назаридан холи кўчалар бўйлаб анча йўл босди. Бир-биридан ҳашамдор ҳовлиларга яқинлашгач, таққа тўхтаб атрофга аланглади. Теваракда деярли ҳеч ким кўринмасди.
«Ҳов анави яшил дарвозани тақиллатаман, — кўнглидан ўтказди Бобомурод. — Кейин бошқаларига ўтаман. Агар бир-икки кунга етадиган пул топсам, яхши бўларди. Тинч жой топиб маза қилиб ухлардим…»

Бобомурод худди ўша яшил дарвозага яқин борди-да, қўнғироқ тугмачасини қайта-қайта босди. Сўнгра эҳтиёт шарт икки қадам ортга тисланди. Сал ўтиб дарвозанинг кичик эшиги очилди ва қаршисида жуда кўҳлик бир қиз ҳозир бўлди. Қиз ўзидан нари борса уч-тўрт ёш катта эди. Умри деярли кўча кезиб ўтган Бобомурод қизнинг худо берган ҳуснини худди катталар каби аниқ илғай олди. Қалбини ўзига буткул номаълум илиқлик чулғаб, бир неча ўн сония ичида қилиб юрган иши, кирлаган кийими, патаклашган сочлари учун қиздан жуда-жуда уялди. Уят азбаройи зўр келганидан тили калимага келмай бир муддат каловланди.

— Ҳа, болакай, сенга ким керак эди? — мулойимлик билан сўради қиз кулимсираб. — Бировни излаяпсанми?
— Й-йў-ўқ, — деди ер чизиб Бобомурод. — Ҳалиги…
— Гапиравер уялмай, — давом этди қиз у томон яна бир қадам ташлаб. — Нима бўлди?
— Ҳалиги… Оғринмасангиз, бир пиёла сув берсангиз девдим… Очиғи… Чанқаб кетувдим…
— Вой, хўп, — деди қиз. — Шу холосми? Балки қорнинг ҳам очдир? Юр, овқат сузиб бераман!
— Э, йў-ўқ, — деди беихтиёр жонланиб Бобомурод. — Қорним тўқ. Сув берсангиз бўлди, опа!..
— Ҳозир… Сен шу ерда тура тур, мен опчиқаман!..

Қиз ичкарига кириб, кўз очиб юмгунча қўлида бир стакан сут билан чиқиб келди.
— Болажон, сувдан кўра манави сутни ичгин! Яқиндагина олиб келишди. Янги, ёғли сут. Ичақол!..
Бобомурод сут тўла стаканни қўлига оларкан, беихтиёр хўрлиги келди. Бироқ йиғламади. Қийинчиликлар, оғир ўтган йиллар уни кучли бўлишга ўргатганди.

Сутни охиригача симирди-ю, бошини қуйи солганча қизга ташаккур айтиб, ортга қайтди.
* * *
Oрадан йиллар ўтди. Бобомурод ўша куниёқ милиционерлар назарига тушганди. Улар тўппа-тўғри болалар уйига олиб бориб топширишди.

Бобомурод тақдирга тан берди. Мактабни аъло баҳоларга тугатиб, тиббиёт институтига ўқишга кирди. Ҳаш-паш дегунча институтни тамомлаб, шаҳардаги марказий касалхоналардан бирида жарроҳ бўлиб ишлай бошлади. Қатъият яна ғалаба қилди. Ажойиб кунларнинг бирида диссертация ёқлаб, фан доктори унвонига эга бўлди. Ҳеч қанча ўтмай, уни касалхона бош врачи лавозимига тайинлашди. Энди манаман деган казо-казолар ҳам Бобомуродга ҳурмат бажо айлар, ҳамкасблари тез-тез ундан маслаҳат сўрашарди.

Аммо Бобомурод ҳамон ўша бир стакан сут воқеасини, ўзига маъюс жилмайиб турган ёқимтой қизнинг чеҳрасини унута олмасди. Сут ҳақини тўлай олмагани алам қиларди. Бир ҳодиса юз берди-ю…

У одатига кўра касалхонага эртароқ келиб, компьютерни ёқди. Интернет орқали дунё хабарларидан воқиф бўлди. Тиббиётдаги сўнгги янгиликлар билан қизиқди. Орадан бир соатча вақт ўтгач, кабинет эшиги оҳиста тақиллади. Ҳар куни Муҳсин исмли ёш врач йигит албатта кириб салом-алик қиларди. Шуни ўйлаб Бобомурод ўтирган ерида қичқирди:

— Киравер, ука! Эшик очиқ!..
Ичкарига эса катта ҳамшира кирди. Ҳамширанинг юзлари тунд, нимадандир хавотирланаётгани ҳатти-ҳаракати, қур-қур жавдрашидан сезилиб турарди.

— Нима бўлди? — сўради Бобомурод даст ўрнидан туриб. — Тинчликми?
— Ҳозиргина бир аёлни оғир аҳволда олиб келишди, — деди йиғламсираб ҳамшира. — Ўзингиз бир кўрсангиз девдик!
— Шунақами? — Бобомурод асабий лаб тишлаб эшик томон бир қадам ташлади. — Бўпти, қани, юринг! Кўрайлик-чи!..

Улар олдинма-кетин бемор ётқизилган палатага киришди. Бобомурод каравотга яқин борди-ю, тош қотди. Эҳтиёт шарт беморга қайта-қайта ер остидан боқди. Адашиши мумкин эмасди. Бу аёл худди ўша… Бир пайтлар сув ўрнига сут ҳадя қилган қизнинг ўзгинаси эди. Гарчи хаёллари чалкашиб, ўтмиш ёдига тушиб кўнглини қоронғилик қоплаган бўлса-да, ҳамшира ва даволовчи врач қаршисида ўзини тутишга уринди. Сир бой бермай, аёлни обдон текширди. Кейин эса компьютер хулосаси, касаллик тарихига разм солди. Ҳа, тайин эди. Аёлнинг аҳволи ҳақиқатан жуда жиддий. Уни фақат мураккаб жарроҳлик операцияси ёрдамидагина сақлаб қолиш мумкин эди. Бироқ… Операция ҳақи жуда қиммат туради. Беморнинг яқинлари бу пулларни топиб тўлай олишадими?.. Нима қилса экан?.. Ҳа, топди. Айни муддао бўлди. Худди шундай йўл тутса, Яратган ҳам, аёл ҳам рози бўлади. Бобомурод қиёмат қарзидан қутулади…

— Беморни операцияга тайёрланглар, — буюрди у даволовчи врачга. — Шошилиш керак. Бўлинглар тезроқ!..
Бобомурод бир неча кун ичида операция учун талаб қилинадиган маблағни кассага тўлади. Шу орада Россиядан ҳам махсус мутахассис чақиртирди…

Жарроҳлик операциясидан сўнг у бир парча қоғозга мактуб битиб, аёлнинг ёстиғи остига беркитди. Мактубда шундай жумлалар битилганди:
«Опажон, мана, неча йиллар ўтибдики, ўшанда сиз мени сийлаган бир стакан сут таъми оғзимдан кетмади. Ўша куни сутни ютоқиб-ютоқиб ичгандим. Негаки, ундан ҳақиқий она сутининг таъми келарди. Мен бўлсам, она сутига зор бўлиб ўсгандим. Ўша кундан бери сут ҳақини қандай тўлашни билмай азобландим. Аллоҳга шукр, менга имкон берди. Мен қиёмат қарзимни тўлаш бахтига эришдим. Опажон, сиз бу мактубни ўқиб сира аччиқланманг, ўтинаман! Қўрқманг ҳам! Операция пули тўланган. Сиз ҳеч кимдан қарздор эмассиз. Фақат худди ўша берган бир стакан сутингизга рози бўлсангиз бас. Ҳурмат билан: касалхона бош врачи.»

Манба: Hordiq.uz “Замин” янгиликларини “Telegram”да кузатиб боринг