"Тош, қоғоз, қайчи" кўпинча оддий тасодиф ўйини деб ҳисобланса-да, австралиялик когнитив олим деярли ҳар сафар ғалаба қозонишнинг йўли борлигини таъкидлайди. Ғарбий Сидней университети доктори Денис Мерелнинг сўзларига кўра, ғалаба қозонишнинг калити олдинги раундни бутунлай унутишдир.
"The Conversation" учун мақолада тадқиқотчи олдинги ҳаракатларни таҳлил қилишга уриниш фақат ҳақиқий тасодифийликка тўсқинлик қилишини тушунтиради. Тажрибалар шуни кўрсатдики, ўтмишдаги танловларни - ўзларининг ва рақибларининг танловларини эътиборсиз қолдирган иштирокчилар кўпроқ ғалаба қозонишган.
Тадқиқот учун Мерел ва унинг ҳамкасблари ўйиннинг компьютер версиясини ўйнаш учун 62 кишини жалб қилишди. Жами 15 000 раунд ўйналди, уларнинг мия фаолияти электроэнцефалография (ЭЭГ) ёрдамида кузатилди. Маълумотлар шуни кўрсатдики, мия ўтмишдаги ҳаракатларга жавоб беради, бу эса ўйинчиларни олдиндан айтиб бўладиган қилади. "Биз ўйинчининг тош, қоғоз ёки қайчи ҳақидаги қарорини улар танлов қилишдан олдин ҳам олдиндан айтиб беришимиз мумкин", деб таъкидлади Мерел.
Олимнинг фикрига кўра, энг яхши стратегия иложи борича тасодифий ва олдиндан айтиб бўлмайдиган тарзда ҳаракат қилишдир. Ўйинчилар ўтган раундларни таҳлил қилишдан ва рақибларининг ҳаракатларини башорат қилишга уринишдан қочишлари керак. Ҳатто озгина тарафкашлик, масалан, тошни тез-тез танлаш мойиллиги ҳам уларнинг ғалаба қозониш имкониятларини камайтиради.
Тажрибалар шуни кўрсатдики, одамлар танловларни такрорлашдан қочишади ва муайян бўлакларнинг қийматини ошириб юборишади. Иштирокчиларнинг ярмидан кўпи тошни афзал кўришди, қайчини камроқ танлашди. Буларнинг барчаси ҳақиқий тасодифийликка тўсқинлик қилади ва ўйинчиларни башорат қилишга моил қилади.
Эслатиб ўтамиз, "тош, қоғоз, қайчи" ўйини бой тарихга эга. Унинг биринчи эслатмалари тахминан 1600 йилларда Хитойда учрайди ва тош, қоғоз ва қайчи билан замонавий версияси XX асрда Европа ва Қўшма Штатларда пайдо бўлган.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
