Соңғы жылдары әлем бойынша көптеген қалалар тұрғындарын қатты алаңдатып жатқан мәселелердің бірі — кеміргіштердің санының күрт өсуі. АҚШ, Ұлыбритания, Канада, Голландия және басқа дамыған елдердің қалаларында бұл жағдай барған сайын көбірек байқалуда, деп хабарлайды жергілікті және халықаралық басылымдар.
Мамандар осындай қауіпті тенденцияның себептерін әртүрлі түсіндіруде. Олардың қатарында қалалық қоқыстарды уақытында жинаудағы қиындықтар, ескірген канализация жүйелері, тез тамақтану мәдениетінің өсуі, сондай-ақ жаһандық климат өзгерісі мен қыс мезгінің жұмсақ өтуі сияқты факторлар бар делінеді.
Ұлыбританияда зиянкестерге қарсы күрес ассоциациясы (BPCA) берген мәліметтерге қарағанда, соңғы бес жылда мүше компаниялардан кеміргіштерді жоюға қатысты өтініштер айтарлықтай көбейген. Мысалы, Англияның оңтүстігінде қызмет атқаратын Cleankill компаниясы соңғы екі жылдың ішінде мұндай өтініштердің 20 пайызға өскенін атап өткен.
Жағдай АҚШ пен Канадада да күрт өршіген. Science Advances журналында жарияланған ғылыми зерттеуде соңғы 20 жыл ішінде бірнеше қалаларда кеміргіштердің белсенділігінің артуы тіркелген. Атап айтқанда, Вашингтонда 400 пайызға, Сан-Францискода 300 пайызға, Нью-Йоркте 160 пайызға, Торонто қаласында 180 пайызға өскені анықталған.
Ғалымдар атап өткендей, кеміргіштер табиғатынан өте өнімді жануарлар болып есептеледі. Бір аналық жыл бойы алты ұрпақ қалдырып, әрқайсында он екіге дейін күшіктенуі мүмкін. Егер олар бақылаусыз қалса, тек екі кеміргіш бір жылда мыңнан астам ұрпақ қалдыруы ықтимал.
Сондай-ақ, кеміргіштердің “неофобиясы” — яғни жаңа нәрселерден абайлап қорқулары оларды жою үрдісін одан әрі қиындатады. Уатты алғашында аз мөлшерде байқап көріп, кейін абайлап тұтынулары оларды әдеттегі тәсілдермен жою мүмкіндігін төмендетеді. Бұдан басқа, кейбір кеміргіштерде кей химиялық заттарға қарсы иммунитет қалыптастыратын генетикалық мутациялар да байқалып жатқаны белгілі болған.
Сондықтан зиянкестерге қарсы күрес қызметтері ұзақ уақыт әсер ететін заманауи препараттарды пайдалануға көшіп, жаңа стратегияларды жасап жатыр. Алайда сарапшылар мұндай шаралардың тиімділігі де шектелгенін атап өтуде.
Мамандардың ескертуінше, кеміргіштер тек қалалық инфрақұрылымға зиян келтірумен шектелмей, адамдардың денсаулығына да үлкен қауіп төндіреді. Олар лептоспироз, хантавирус сияқты ауыр ауруларды таратуы және түрлі инфекцияның көзі болуы мүмкін.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
