АҚШ-та туғаннан азаматтық мәселесі тағы бір мәрте ұлттық саяси талқылаулардың орталығына шықты. Ақ үй Дональд Трамп әкімшілігі қол қойған және үлкен дауларға себеп болған бұйрықты заңды күшінде қалдыру үшін 2025 жылдың 26 қыркүйегінде АҚШ Жоғарғы сотына жүгінді. CNN мәліметінше, бұл өтініш соңғы бір жыл ішінде осы мәселе бойынша Жоғарғы сотқа екінші рет жүгіну болып табылады.
Аталған бұйрық 2025 жылдың 20 қаңтарында қол қойылған, оған сәйкес АҚШ аумағында уақытша келген немесе заңсыз мигранттардан туған сәбилерге автоматты түрде азаматтық құқық беру қатты тыйым салынды. Әкімшілік бұл тәжірибені Конституцияның 14-түзетімін дұрыс түсінбеу деп бағалап, ел үшін “теріс салдарға” алып келіп отырғанын атап көрсетуде.
Қазіргі уақытта төменгі соттар бірнеше рет осы саясатты жүзеге асыруды тоқтатқан. Әсіресе, биылғы жылдың шілде айында Сан-Франциско апелляциялық соты федералдық судьяның шешімін қолдап, бұйрықтың бүкіл ел бойынша тоқтатылуына жол ашқан еді. Сонымен қатар, Нью-Гэмпшир судьясы да ACLU берген шағымды қанағаттандырып, жаңа туған балаларға бұйрық қолданылуының алдын алды.
Ақ үй болса бұл саясат ақыр соңында Жоғарғы сот тарапынан мақұлданады деп үміттенуде. Алайда мәселені қарау үшін қажетті төрт судья дауысының қамтамасыз етілуі әзірге белгісіз болып отыр.
Құқыққорғау ұйымдары мен заңгерлер аталмыш бұйрықты конституцияға қайшы деп бағалауда. ACLU өкілі Коди Вофси оны “заңды негізі жоқ заңсыз шешім” деп атады.
Осы мәселе бойынша 1898 жылы қабылданған Жоғарғы соттың шешімі де еске алынып отыр. Ол кезде сот Вонг Ким Арк ісінде АҚШ-та туған қытайлық босқындардың балаларын азаматтық құқықпен мойындаған еді. Бұл шешім қазіргі таңда да маңызды құқықтық прецедент ретінде қарастырылады.
Осылайша, туғаннан азаматтық мәселесі АҚШ-та саяси және құқықтық алаңда ең даулы тақырыптардың бірі болып қалуда. Мәселенің шешілуі елдегі миллиондаған адамдардың тағдырына әсер етуі мүмкін.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
