Автомобилдаги Stop-Start тизими фойдали ё зарарли?

Бугунги кунда кўплаб янги автомобиллар Stop-Start тизими билан жиҳозланаётгани кузатиляпти. Бу технология транспорт воситаси тўхтаганда двигателни автоматик равишда ўчиради ва ҳайдовчи тормоздан оёғини олганда уни қайта ёқади. Бу, албатта, ёқилғи тежамкорлиги ва экологик таъсирни камайтириш мақсадида яратилган самарали усуллардан бири ҳисобланади. Аммо савол туғилади: унинг узоқ муддатли таъсири қандай?

Синов ва кузатувларга кўра, ушбу тизим ёқилғи сарфини 6–15% гача камайтириш имконини беради. Аҳоли гавжум шаҳарларда бу рақам 35% гача етиши мумкин. Тизимнинг яна бир афзаллиги — СО₂ чиқиндиларини камайтириши ва шовқин даражасини пасайтириши, бу эса айниқса экологик муаммолари мавжуд бўлган шаҳарлар учун муҳим ҳисобланади.

Шунингдек, Stop-Start тизими жуда тез ишлайди: двигателни қайта ёқиш 400 миллисекунд атрофида вақт олади, бу эса ҳайдовчи учун деярли сезилмайди. Бундай натижаларга эришиш учун мустаҳкамланган аккумуляторлар, махсус стартерлар ва интеллектуал бошқарув блоклари қўлланилади.

Ҳар қандай технологияда бўлгани каби, Stop-Start тизими ҳам мураккаб муҳандислик ечимларини талаб қилади. Ҳар гал двигател қайта-қайта ёниб ўчиши натижасида айрим компонентлар, айниқса турбокомпрессор ва мойлаш тизими зарар кўриши мумкин.

Муҳим нуқта шундаки, турбо тизимлар тўхтаганидан сўнг ҳам ёғ билан тўлиқ таъминланиши лозим. Агар мотор зудлик билан ўчирилса, турбина ёғсиз қолиши ва натижада қизиб кетиши мумкин. Шунинг учун айрим ишлаб чиқарувчилар совутувчи помпаларни қўшимча тарзда ўрнатиш орқали бу муаммони юмшатишга ҳаракат қилишади.

Агар сиз катта шаҳарда тез-тез тирбандликка дуч келсангиз ва двигател ҳар 10–15 сонияда ўчиб-ёнилса, Stop-Start функциясини вақтинча ўчириш тавсия этилади. Бу, айниқса, кичик ҳажмли двигателга эга машиналар учун жуда муҳим, чунки уларда мотор тезда қизиши ёки майда қисмлар тез эскириши мумкин.

Кўплаб автомобил моделларида бу функцияни қўлда ўчириш учун махсус тугма мавжуд — уни вазиятдан келиб чиқиб фойдаланиш мақсадга мувофиқ.

Stop-Start тизими нафақат ёқилғини тежайди, балки атроф-муҳитни ҳимоя қилишда ҳам самарали восита ҳисобланади. Бироқ, бу тизимдан фойдаланишда ишлаб чиқарувчи тавсияларига риоя қилиш, автомобилнинг ҳолати ва фойдаланиш шароитларини ҳисобга олиш лозим.

Автоматлаштиришга тўлиқ ишониш ўрнига, вазиятни онгли баҳолаш ва зарур ҳолларда функцияни вақтинча ўчириш катта харажатларнинг олдини олиши мумкин. Тўғри ёндашув билан Stop-Start нафақат тежамкорлик, балки автомобил умрини ҳам узайтиради.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!