Avval boshdanoq sizni ogohlantiramiz: “allergiya keltirib chiqarmaydigan” va “allergiyani davolovchi” mahsulotning o‘zi yo‘q. Biror narsa iste’mol qilganda bir zumda burun oqishi, ko‘z yoshlanishi va terining qizarishi yuz berishi hamisha kutilgan holatdir.
Ammo ayurveda va naturopatiyada ba’zi mahsulotlar antigistaminlarning analoglari hisoblanadi. Ya’ni allergenning tanaga kirib borishiga javoban ajralib chiqib, burun oqishi va yo‘tal kabi noxush alomatlarni keltirib chiqaradigan gistaminning faolligini bostiradigan dorilar.
Ushbu oziq-ovqatlarning ko‘pchiligining samaradorligi faqat oz sonli tadqiqotlar bilan tasdiqlangan. Shu bois faktlarga asoslangan tibbiyot nuqtai nazaridan ular dori vositalarining o‘rnini bosa olmaydi.
Gistaminni o‘z ichiga olgan mahsulotlarga quyidagilar kiradi:
- Dudlangan, tuzlangan va muzlatilgan baliq, ayniqsa, skumbriya, seld, tunes;
- Pishloq — parmezan, kamember, emmental, gouda kabi turlari;
- Kolbasa;
- Konservalar;
- Tuzlangan karam;
- Shampan va boshqa vinolar;
- Sitrus mevalari;
- Yong‘oqlar;
- Ismaloq;
- Pomidor;
- Qulupnay;
- Qora va ko‘k choy.
Ushbu ro‘yxatni eslab qoling, bizga keyinroq kerak bo‘ladi.
Allergiyani qaysi oziq-ovqatlar yengillashtiradi?
C vitaminiga boy oziq-ovqatlar
Olimlarning ta’kidlashicha, allergik reaksiyalarning rivojlanishida oksidlovchi stress asosiy rol o‘ynashi mumkin. C vitamini tan olingan kuchli antioksidantdir. Bu shuni anglatadiki, u erkin radikallar miqdorini samarali ravishda kamaytiradi va shu tariqa allergiyadan xalos qiladi. Allergiya bilan og‘rigan bemorlarga askorbin kislotaga boy ovqatlarga tayanish tavsiya etiladi:
- Qizil bulg‘or qalampiri;
- Brokkoli;
- Gulkaram;
- Sitrus mevalari: limon, apelsin, greyfrut.
- Kivi;
- Qulupnay;
- Qora smorodina;
- Ismaloq;
- Pomidor va pomidor sharbati.
Kartoshka va gulkaram shubha uyg‘otmasa ham, apelsin va qulupnay allergiya kuchayishi paytida juda shubhali ko‘rinadi. Ularning o‘zlari hujayralarning gistamin chiqarishiga olib keladi va “psevdo-allergiya” chaqirishi mumkin. Bu holda C vitaminining ta’siri kuchliroq bo‘lishi esa fakt emas.
Masalan, kichik bir tadqiqot shuni ko‘rsatdiki, C vitaminining yuqori dozalarini tomir ichiga yuborish allergiya alomatlarini sezilarli darajada kamaytiradi. 100 gramm qulupnayda 60 mg vitamin mavjud. Shu tariqa bir xil miqdorni olish uchun taxminan 12,5 kg gistaminga boy rezavorlar iste’mol qilish kerak. Biroq qulupnayning bu miqdori ham yetarli bo‘lmaydi, chunki tomir ichiga yuborish bilan preparatning ko‘p miqdori organlarga kiradi.
Boshqa bir tadqiqot shuni ko‘rsatdiki, kuniga 2 gramm askorbin kislotasi qabul qilish 10 kishida qondagi gistamin darajasini 38 foizga kamaytiradi. Bu atigi 3 kilogramm qulupnayga teng. Lekin bu ham qandaydir real holat emas.
Uchinchi guruh olimlari 60 nafar allergiyaga chalingan odamning burniga askorbin kislotasi sepdi. Ma’lum bo‘lishicha, bunday infuziyalardan so‘ng tadqiqot ishtirokchilarining 74 foizida simptomlar kamaygan.
Kversetinga boy mahsulotlar
Bu modda ko‘plab o‘simlik mahsulotlarida mavjud bo‘lgan antioksidantdir. C vitamini singari u ham oksidlovchi stress bilan kurashadi va shu bilan allergiya alomatlarini yengillashtiradi.
Sichqonlarda o‘tkazilgan tadqiqotlarning birida kversetin qo‘shilishi allergik astmaning nafas olish belgilarini kamaytirishga yordam berishi aniqlandi. Ammo C vitamini misolida bo‘lgani kabi bu moddaning odamlar uchun dorilarning samarali analogi sifatida ko‘rib chiqish uchun hali ham yetarli ilmiy ishlar mavjud emas.
Kversetin quyidagi oziq-ovqatlarda mavjud:
- Qizil olma;
- Malina;
- Smorodina;
- Klyukva;
- Chernika;
- Qulupnay;
- Gilos va olcha;
- Qora va ko‘k choy;
- Brokkoli;
- Uzum;
- Qizil piyoz;
- Qizil vino;
- Pomidor;
- Sariq va yashil bulg‘or qalampiri.
Shuningdek, bu allergiyaning kuchayishi paytida noto‘g‘ri ovqatlanishdir. Axir ro‘yxatdagi mahsulotlarning ko‘pi gistamin chiqarishi ma’lum.
Tarkibida omega-3 yog‘ kislotalari bo‘lgan mahsulotlar
Yallig‘lanishga qarshi ta’siri tufayli omega-3 yog‘ kislotalari allergik astma alomatlarini kamaytirishi mumkin. Bu ta’sir kamida bir nechta tadqiqotlarda kuzatilgan. Biroq ular ham omega-3 ni antiallergik dori sifatida tasniflash uchun yetarli emas.
Omega-3 yog‘ kislotalarining manbalariga quyidagilar kiradi:
- Yog‘li va o‘rtacha yog‘li dengiz baliqlari: losos, skumbriya, tunes, sardinya;
- Dengiz mahsulotlari — midiya, qisqichbaqalar;
- Qizil va qora ikra;
- Yong‘oq va urug‘lar, ayniqsa, yong‘oq, chia va zig‘ir urug‘lari omega-3 ga boy;
- O‘simlik moylari: zig‘ir, soya, kanola;
- Baliq yog‘lari;
- Ismaloq;
- Sut mahsulotlari va bolalarning qo‘shimcha kashalari kabi omega-3 bilan maxsus boyitilgan ovqatlar.
Va yana ro‘yxatda allergiyani yengillashtirmaydigan, aksincha, kuchaytiradigan mahsulotlar bor. Shu bois omega-3 allergiyaga yordam bersa ham, uni yong‘oq va ikradan emas, balki qo‘shimchalardan olish yaxshiroqdir.
Qaysi oziq-ovqatlar haqiqatan ham allergiyani yengillashtiradi?
Allergiyani uning kuchayishga olib keladigan allergenlarni va organizmda gistamin ishlab chiqarishga sabab bo‘ladigan oziq-ovqatlarni diyetadan chiqarib tashlash orqali kamaytirish mumkin. Bunday ovqatlanish bartaraf etish deb ataladi.
Allergiya vaqtida parhez natijalarini ko‘rsatishi uchun vaqt kerak. Simptomlar yaxshilanmaguncha odatda 4-8 hafta o‘tadi. Ushbu davrda shifokorlar oziq-ovqat kundaligini saqlashni va unda bemor tanovul qiladigan barcha narsalarni qayd etishni tavsiya qiladilar.
“Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring
