Yil yakuniga yaqinlashar ekan, dunyodagi eng mashhur kriptovalyuta — Bitcoin yana bir bor investorlarni jiddiy o‘yga soldi. Oktyabr oyi boshida 126 ming dollardan oshib, tarixiy maksimumni yangilagan raqamli aktiv dekabr oyiga kelib 84–85 ming dollar atrofigacha pasaydi. Bu esa kriptobozordagi kayfiyatni keskin o‘zgartirdi va «bu faqat tuzatishmi yoki katta qulashning boshlanishimi?» degan savolni kun tartibiga olib chiqdi.
Rekord o‘sish ortidan sovuq dush
Bitcoin yuqori xatarli aktiv ekani yana bir bor tasdiqlandi. Qisqa vaqt ichidagi keskin o‘sishdan keyin shunchaki shiddatli pasayish kuzatildi. Mutaxassislar bu holatni qisman texnik korreksiya, ya’ni tabiiy bozor tuzatishi bilan izohlamoqda. Chunki yil boshidan hisoblaganda, kriptovalyuta umumiy hisobda unchalik katta yo‘qotishga uchramadi.
Biroq muammo faqat texnik omillar bilan cheklanmadi. So‘nggi oylarda Bitcoin’ning global likvidlikka bog‘liqligi yanada yaqqol namoyon bo‘ldi. Ya’ni dunyo moliya tizimida «arzon pul» ko‘p bo‘lgan paytda kriptoaktivlar o‘sadi, pul qisqarganda esa bosim ostida qoladi. Avgust oyidan keyin esa aynan shu likvidlik qisqara boshladi.
Qat’iy pul siyosati va investorlar xavotiri
AQSHdagi pul-kredit siyosati ham bozorga jiddiy ta’sir o‘tkazdi. AQSH Federal zaxira tizimi foiz stavkalarini yuqori darajada ushlab turishi ortidan xatarli aktivlarga qiziqish pasaydi. Bu holat Donald Tramp tomonidan ham bir necha bor tanqid qilindi — u regulyatorni iqtisodiyotni sekinlashtirayotgani uchun aybladi. FZT rahbari Jerom Pauel esa inflyatsiya xavfini asosiy ustuvor deb hisoblamoqda.
Noyabr oyi o‘rtasida investorlar ommaviy ravishda xatarli aktivlardan chiqib, oltin, ishonchli davlat obligatsiyalari kabi «tinch bandargoh»larga o‘ta boshladi. Bu Bitcoin uchun navbatdagi zarba bo‘ldi.
Yirik o‘yinchilar ham kutuv rejimida
Bozordagi beqarorlik hatto eng yirik korporativ investorlarni ham ehtiyotkorlikka undamoqda. Masalan, Bitcoin’ning eng katta korporativ egalari qatorida turgan Strategy Inc so‘nggi haftalarda kriptovalyuta xaridini to‘xtatib, naqd pul zaxiralarini oshirishni afzal ko‘rdi. Bu esa bozor ishtirokchilari tomonidan «yanada arzon narxlar kutilyaptimi?» degan savol bilan qabul qilindi.
Ayni paytda ayrim kompaniyalar va xususiy investorlar katta yo‘qotishlarga duch kelmoqda. Britaniya kompaniyalarininggina yillik zarari o‘nlab million funt sterlingga yetgani qayd etilmoqda. Coinglass ma’lumotlariga ko‘ra, joriy yil Bitcoin uchun so‘nggi yetti yildagi eng omadsiz davrlardan biri bo‘lishi mumkin.
Oldinda nima kutyapti?
Tahlilchilar fikri ikkiga bo‘lingan. Ayrim ekspertlar talab susayishi va bozorda «ayiq» trendi kuchayishini aytib, yaqin oylarda Bitcoin 70 ming, hatto 56 ming dollargacha tushishini istisno qilmayapti. Boshqalar esa aksincha, foiz stavkalari pasayishi va ETF orqali institutsional sarmoyalar oqimi davom etsa, narx yana 120–170 ming dollar oralig‘iga qaytishi mumkin, deb hisoblaydi.
2026 yil umidlari
Mutaxassislar fikricha, 2026 yilda vaziyat o‘zgarishi ehtimoli bor. FZT rahbariyatidagi o‘zgarishlar, foiz stavkalarining pasayishi va AQSHdagi siyosiy jarayonlar iqtisodiy rag‘batlantirishni kuchaytirishi mumkin. Bu esa Bitcoin va boshqa xatarli aktivlar uchun navbatdagi qo‘llab-quvvatlovchi omilga aylanishi ehtimoldan xoli emas.
Xulosa shuki, Bitcoin yana bir bor o‘zining noaniq va yuqori xatarli tabiatini namoyon qildi. Qisqa muddatli tebranishlar davom etadi, ammo uzoq istiqbolda kriptovalyuta taqdiri hanuz global moliyaviy siyosat va investorlar ishonchiga bog‘liq bo‘lib qolmoqda.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
Mehmon guruhidagi foydalanuvchilar ushbu nashrga izoh qoldira olmaydi.
