Namangan viloyatida sodir bo‘lgan yo‘l-transport hodisasi yana bir bor haydovchilar uchun intizom va ehtiyot choralari qay darajada muhim ekanini eslatdi. 23 iyul kuni soat 18:00lar atrofida Chust—Qoraqo‘rg‘on yo‘lida harakatlanib ketayotgan HOVO rusumli yuk avtomashinasi haydovchisi boshqaruvni yo‘qotib, Chust tumani Yangichak mahallasi markazida joylashgan do‘konga borib urildi, deb xabar berdi viloyat YHXB matbuot xizmati.
Hodisa oqibatida baqararlik bilan aytish mumkinki, insonlar orasida qurbonlar qayd etilmadi. Biroq yuk mashinasi ham, do‘konning o‘zi ham jiddiy zarar ko‘rdi. Kuzatuvchilarga ko‘ra, to‘satdan nazoratdan chiqib ketgan yuk mashinasining og‘ir vazni va inersiyasi zarar ko‘lamini oshirgan. Ammo hodisa vaqtida do‘kon ichida va atrofida odamlar kam bo‘lgani, ehtimol, qayg‘uli oqibatlarning oldini olgan eng asosiy omillardan biri bo‘ldi.
Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, haydovchi harakat xavfsizligini ta’minlamay, vaziyatni yetarlicha baholamagan. Bu so‘nggi yillarda tezlikka ruhsat etilgan chegaralarni mensimaslik, charchoq holatida rulga o‘tirish, yo‘lning texnik holatini inobatga olmaslik kabi omillar qanchalik jiddiy xavf tug‘dirishi mumkinligini yana bir bor ko‘rsatdi. Ayni paytda, aniq sabablar tergovga qadar tekshiruv jarayonida aniqlab beriladi. Tekshiruv ishlari Chust tumani IIB tomonidan olib borilayotgani ma’lum qilindi.
Yo‘l-transport hodisasining ssenariysi oddiy ko‘rinsa-da, u har bir haydovchi va piyoda uchun qimmatbaho saboqdir. Ruhsat etilgan tezlikdan oshmaslik, yo‘l holatiga qarab masofani to‘g‘ri tanlash, charchoq yoki uyqusiz holda rulga o‘tirmaslik, transport vositasining texnik holatini muntazam tekshirib borish — bularning barchasi shunchaki tavsiya emas, balki hayotni asraydigan qat’iy qoidalardir.
Hodisa joyiga tezkor xizmatlar yetib kelib, vaziyat nazoratga olingan. Do‘kon egalari bilan suhbatlashilgan, moddiy zarar hajmi baholanmoqda. Sug‘urta mexanizmlari ishga tushishi, zararni qoplash tartiblari va aybdorning javobgarligi masalalari qonun doirasida hal etiladi. Bunda tergov natijalari hal qiluvchi ahamiyat kasb etadi.
Haydovchilarga yana bir bor murojaat qilinadi: yuk avtomobillarini boshqarish oddiy yengil mashina emas — tormoz masofasi uzunroq, og‘irlik markazi yuqori, kuchlanish darajasi katta. Bir lahzaga bo‘lsa-da, e’tiborni yo‘qotish yoki qoidaga beparvo qarash katta inersiyaga ega texnikani nazoratdan chiqarib qo‘yishi mumkin. Bu esa, o‘z navbatida, faqat moddiy zarar emas, balki inson hayotiga xavf soluvchi holatlarga olib keladi.
Yo‘l infratuzilmasi mas’ullariga ham vazifalar ko‘p. Qo‘shimcha yoritish o‘rnatish, xavfli burilishlar va aholi gavjum nuqtalarda tezlik cheklovlarini qayta ko‘rib chiqish, yo‘l belgilarini yangilab borish, kameralar sonini ko‘paytirish va profilaktik reydlarni muntazam o‘tkazish — bularning barchasi profilaktikaning eng samarali usullaridan sanaladi. Chunki profilaktika har doim oqibatni bartaraf etishdan arzonroq va samaraliroq.
YHXB eslatadi: yo‘ldagi har bir harakat — mas’uliyat. Og‘ir texnika haydovchilari esa bu mas’uliyatni ikki karra his qilishlari shart. Tezlikka berilish, uzoq masofada charchoqni inkor etish, “menga hech nima bo‘lmaydi” degan o‘ziga ishonish — yo‘l qoidalari tillarida bu xavfning eng kuchli triggerlari sifatida qayd etiladi. Har bir safarni boshlashdan oldin tormoz tizimi, rul boshqaruvi, shinalar holati va yoritgichlar ishlashini tekshirish — odat emas, hayot qonuni bo‘lishi kerak.
Yana bir jihat: aholi punktlarida, ayniqsa, mahalla markazlaridagi savdo nuqtalari, bozorlar, masjidlar va maktablar yaqinida tezlikni keskin pasaytirish, piyodalarni himoya qiladigan yo‘l infratuzilma elementlariga hurmat bilan qarash talab etiladi. Chunki bunday joylardagi har bir metr bir necha inson taqdiriga tengdir.
Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, Chust—Qoraqo‘rg‘on yo‘lidagi mazkur hodisa omad va tasodif tufayli inson talafotlarisiz yakunlandi. Lekin bu omadga suyanish mumkin degani emas. Har bir haydovchi o‘zining, yo‘lovchilarining va atrofdagilarning hayoti uchun javobgar ekanini unutmasligi kerak. YHXBning iltimosi ham, talabiga aylangan tavsiyasi ham bitta: belgilangan qoidalarga qat’iy rioya qiling, yo‘l — sinov emas, mas’uliyat maydoni. Tergovga qadar tekshiruv natijalari e’lon qilingach, hodisaning aniq sabablari ma’lum bo‘ladi. Shungacha esa, har birimiz o‘rgatuvchi signal sifatida bu voqeani eslab qo‘yishimiz kerak — qoidaga rioya qilish hayotni saqlaydi.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
