Foto: “Noviy ochag”
Puls tezligi odatda odam yoshiga va ularning holatiga qarab o‘zgarishi mumkin — tinchlanishdan kuchaygan stressgacha. Bundan tashqari, yurak tezligi bir qator kasalliklar bilan xarakterlanadi. Yuqori pulsning sababini aniq aniqlash uchun klinik va laboratoriya tekshiruvlarini tayinlaydigan mutaxassis tomonidan tekshiruv zarur.
Me’yoriy yurak urishi
Bolalarda yurak urishi bir daqiqada 130 tagacha yetadi, kattalarda esa daqiqasiga 60 dan 100 gacha o‘zgarishi mumkin. Daqiqasiga 100 martadan ortiq ursa, taxikardiya (yurakning tez urishi) tashxisi qo‘yiladi.
Yurak urishi tezligining yuqori ekanligini ko‘rsatadigan belgilar:
- Havo yetishmasligi.
- Bosh aylanishi.
- Yurak sohasida bosim.
- Qo‘l va oyoqlarda zaiflik.
Ushbu alomatlar yurakning tananing turli a’zolari va to‘qimalariga qon quyish funksiyasini bajarishda qiyinchiliklarga duch kelgani sababli kislorod yetishmasligidan kelib chiqadi. Bunday buzilishlar kislorodning yetarli darajada ta’minlanmasligi va taxikardiyaga olib keladi.
Nima uchun yuqori yurak urishi bo‘lishi mumkin?
Yurakning tez urishi jismoniy mashqlar va sportning tabiiy natijasi bo‘lishi ham mumkin. Ammo jismoniy kuch sarflamasdan taxikardiya bilan bog‘liq alomatlarni boshdan kechirayotgan bo‘lsangiz, ehtimol sizda taxikardiyaga olib keladigan yurak kasalligi bor.
Taxikardiya quyidagi organlarning muammolari yoki kasalliklari tufayli yuzaga kelishi mumkin:
- qalqonsimon bez;
- gipertenziya (yuqori qon bosimi), ishemik kasallik, miokardit buyraklar;
- taxikardiya anemiya, suvsizlanish yoki qonda qand miqdorining kamligi ham bog‘liq bo‘lishi mumkin;
- ko‘pincha taxikardiya qon bosimining keskin pasayishi bilan namoyon bo‘ladi.
Yurak urishini qanday sekinlashtirish mumkin?
- Yurak faoliyatini tinchlantirish uchun stressdan qochish, yetarlicha uxlash va xotirjamlikni saqlash kerak.
- Yana bir oddiy chora — tez-tez peshob qilish. Agar hojatxonaga tez-tez bormay, chidab o‘tirsangiz, bu asab tizimi va qon tomirlariga salbiy ta’sir qiladi, yurak urish tezligini oshiradi.
- Chuqur nafas olish va chiqarish ham yurak urishini sekinlashtiradi.
- Kaliy, kalsiy va magniyga boy oziq-ovqat yurak tezligini kamaytirishga yordam beradi. Ratsioningizni tinchlantiruvchi o‘simlik choylari bilan to‘ldiring.
