Jismoniy mashqlar orqali qon bosimni qanday tushirish mumkin?

^{Foto: «Domashniy ochag»}
Hatto yarim soatlik yurish ham qon bosimini pasaytiradi. Quyida gipertoniyani yengish uchun sport bilan qancha shug‘ullanish kerakligini ma’lum qilamiz.

Turli manbalarga ko‘ra, 50 yoshdan oshgan kattalarning uchdan bir qismi gipertoniyaning qandaydir shaklidan aziyat chekmoqda, bu ularning sog‘lig‘iga va insult yoki yurak xuruji kabi jiddiy kasalliklarni rivojlanish xavfiga ta’sir qilishi mumkin. Agar qon bosimi 130/80 dan oshsa, holatni doimiy ravishda kuzatib borish va shifokorning barcha tavsiyalariga amal qilish kerak. Diyeta, kerak bo‘lsa dori-darmonlar va jismoniy mashqlar qon bosimini nazorat ostida ushlab turishga yordam beradi.

Yuqori qon bosimi nima uchun xavfli?
Barqaror yuqori qon bosimi yurak xuruji va qon tomirlarining asosiy sabablaridan biridir. Uning ta’siri shundaki, gipertoniya amalda hech qanday tarzda o‘zini namoyon qilmaydi, shuning uchun hech narsa bezovta qilmasa ham, bosimni nazorat qilish va uni muntazam ravishda o‘lchash muhimdir.

Oddiy qon bosimi 120/80 mmHg dan kam. Sistolik qon bosimi, yuqori raqam, yurak urganida qon arteriyalarga qanchalik kuch berganini ko‘rsatadi. Bundan farqli o‘laroq, diastolik qon bosimi qanchalik kichik bo‘lsa, yurak dam olayotganda arteriyalardagi kuchni ifodalaydi.

Yuqori qon bosimi (gipertoniya) bosqichma-bosqich tashxis qilinadi. Arterial gipertoniyaning 1-bosqichi – 130/80 mm Hg qon bosimi yoki undan yuqori. Arterial gipertoniya 2-bosqich – qon bosimi 140/90 mm Hg dan yuqori. Shu bilan birga, hatto juda yuqori bo‘lmagan qon bosimi ham xavfli bo‘lishi mumkin va oxir-oqibat jiddiy sog‘liq muammolariga olib keladi.

Sport bilan shug‘ullanish gipertoniyada qanday yordam beradi?
Qon bosimi darajasining ozgina pasayishi ham yurak xastaligi va insult xavfini sezilarli darajada kamaytirish uchun yetarli bo‘lishi mumkin va tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, jismoniy faollik bunga yordam beradi. Qon bosimini yaxshilashning eng yaxshi usuli aerobik mashqlardir, chunki u qon tomirlarini mustahkamlaydi, ularning devorlari yuqori qon bosimidan doimiy stress tufayli zaiflashadi. Masg‘ulotning optimal soni haftada 150 daqiqani tashkil qiladi va uni muntazam ravishda, kuniga yarim soat davomida bajarish mumkin.

Qon bosimini pasaytirish uchun qanday mashqlar tavsiya etiladi?

Yurish
Har kuni ertalab yarim soat piyoda yurish qon bosimini tushirishning eng oson usuli hisoblanadi. 2019 yilda Hypertension nashrida chop etilgan tadqiqot, yurish ortiqcha vaznli va keksa odamlarda qon bosimiga ijobiy ta’sir ko‘rsatishini tasdiqladi.

Qancha yurish kerak? 2021 yili taqdim etilgan yana bir tadqiqot har 1000 qadam sistolik qon bosimini 0,45 punktga kamaytirishini tasdiqladi. Tadqiqotchilarning hisob-kitoblariga ko‘ra, kuniga 10 000 qadam yuradigan odamda sistolik qon bosimi kuniga atigi 5 000 qadam yuradigan odamga qaraganda 2,25 ball past bo‘ladi.

Aerobik mashqlarning boshqa turlari
Suzish, velosipedda yurish, arqondan sakrash va eshkak eshish ham ajoyib tanlovdir. Qaysi turdagi aerobik mashg‘ulotlarni tanlamaslikdan qat’i nazar, ushbu mashg‘ulotlar vazn yo‘qotish, yurakni mustahkamlash va yuqori qon bosimining yana bir sababi bo‘lgan stress darajasini kamaytirishga yordam beradi. Bundan tashqari, birinchi natijalar ikki haftalik muntazam mashg‘ulotlardan keyin paydo bo‘ladi.

Quvvat mashqlari
Agar yuqori qon bosimi mavjud bo‘lsa, quvvat mashqlari majburiy emas. Ammo muntazam ravishda aerobik mashqlar bilan shug‘ullanilsa va shifokor bunga rozi bo‘lsa, haftasiga bir yoki ikkita quvvat mashqlarini qo‘shish mumkin. Bu foydali bo‘ladi, chunki u gipetoniyaga qarshi kurashda muhim omil bo‘lgan vazn yo‘qotish va nazorat qilishga yordam beradi.

Jismoniy mashqlar1, Qon bosimni tushirish1, Yurish1, Gipertoniya1, Yurak xuruji1 “Zamin” yangiliklarini “Twitter”da kuzatib boring