Ўзбекистонлик олимлар базальт ва нанокарбонни бирлаштириш устида ишламоқда. Бу технология қурилиш материалларининг мустаҳкамлиги ва узоқ муддатга чидамлилигини оширишга қаратилган.
Профессор Тўлқин Пулатов томонидан яратилган "Топул" номли нанокарбон эса фақат қурилиш соҳасида эмас, балки тиббиёт, фармацевтика ва сувни тозалаш каби бошқа кўплаб соҳаларда ҳам қўлланилиши мумкин. Олимнинг айтишича, ушбу кўп қатламли нанокарбон биотехнологияга мос келади ва хавфсиздир.
У "Топул"ни синтез қилиш орқали интеллектуал мулк агентлигидан патентга эга бўлган. Тўлқин Пулатов графен — карбон атомларидан ташкил топган энг юпқа ва мустаҳкам материал устида ишлаган.
У графеннинг тузилишини такомиллаштириб, қалинлиги ва ички тузилишини бошқариш имкониятига эга материални яратди. Ушбу материал электр ўтказувчан ёки изолятор сифатида ишлатилиши мумкин.
Бундан ташқари, "Топул"нинг сувни тозалашдаги самарадорлиги ўзига хос. У фақат оғир металларни ушлаб қолмай, микроорганизмлар ва паразитларни ҳам йўқ қилади.
Шунингдек, "Топул" озиқ-овқат маҳсулотларининг сақлаш муддатини бир неча баробар узайтириш имконини беради. Масалан, сут маҳсулотларига оз миқдорда "Топул" қўшилса, уларнинг сақлаш муддати сезиларли даражада ортади.
Бу озиқ-овқат саноати ва қишлоқ хўжалигида катта ютуқларга олиб келиши мумкин. Олимнинг тадқиқотлари шуни кўрсатдики, базальт аралашмаларига атиги 1,5% "Топул" қўшилиши билан бетон ва базальт материалларининг мустаҳкамлиги учдан бир қисмга ошади.
Натижада, бундай материаллардан қурилган иншоотларнинг хизмат муддати одатий 50 йилдан 200 йилгача узайиши мумкин. Бу, айниқса, кўприклар, йўллар ва саноат объектлари қурилишида катта аҳамиятга эга.
