326
Fotoğraf: Kun.uz
Genler, fazla kiloya neden olan temel faktörlerden biridir. İnsan, genetik durumu nedeniyle daha fazla açlık hissedebilir ve daha fazla yemek yeme eğiliminde olabilir.
Eğer siz başkalarına göre daha kiloluysanız, bunun genlerinizin etkisi olduğunu biliyor muydunuz?
Bilim insanlarının araştırmalarına göre, genetik mutasyonlar insanların yemekten doymamalarına neden olabilir. Vücutta oluşturdukları durum nedeniyle insan daha sık yemek yer veya yüksek kalorili yiyecekleri tüketmeye eğilimli olur olabilir.
"Obezite bir tercih değildir. Vücut ağırlığının genetiği, beynimizin yemeği nasıl kontrol edebileceğiyle ilgilidir", diyor Cambridge Üniversitesi genetikçisi Giles Yeo.
ABD'de nüfusun yaşlı kesiminin üçte biri, 2 ila 19 yaş arasındaki çocuklar ve ergenlerin ise her altı kişiden biri fazla kilolu.
Obezite sorunu yaşayan yetişkin Amerikalıların beş kişiden ikisi önlenebilir hastalıklar, örneğin tip 2 diyabet, yüksek tansiyon, kardiyovasküler hastalıklar ve bazı kanser türlerine yakalanma riski yüksek gruptadır.
Fazla kilo, tüm dünya için ortak sorunlardan biridir. DSÖ verilerine göre, 2030 yılında dünya nüfusunun %45'i obez olabilir. En kötüsü, özellikle obezlerin koronavirüsü çok ağır geçirmesidir.
İnsanları bu kadar tehlikeye atan obezite salgınının sebebi nedir? Bu bizim alışılmış yaşam tarzımıza mı bağlı yoksa genlerimize mi?
Tüketilen yiyecekler ve yaşam tarzı, fazla kilolu insanların artmasında önemli rol oynar. Ayrıca, tıpkı insan boyu gibi vücut ağırlığı durumu da %50 ila %80 oranında genlere bağlıdır. Tek bir genetik mutasyonla obez olunmasa da, bazı insanların vücudunda daha fazla genetik değişiklikler meydana gelmesi onları obeziteye daha yatkın yapar. Özellikle genetik durum, yaşam tarzının zararlı alışkanlıklarıyla birleştiğinde fazla kilo alma olasılığını artırabilir.
Doğuştan obeziteye yatkınlığın varlığı, 1949 yılında ABD'deki Jackson laboratuvarında tespit edilmiştir. Fareler üzerinde deney yapan araştırmacılar, laboratuvar hayvanlarının bir türünün anormal derecede kilo aldığını fark etmişlerdir. Çünkü bu fareler çok yemek yer, ancak görünüşte aç gibi görünürlerdi. Farelerin kilo almasının ve aşırı yemesinin gen nedeniyle olduğunu kanıtlamak için 45 yıl harcanmıştır. Obezite geni, vücutta leptin adı verilen hormonun üretilmesini sağlar. Leptin hormonu, doygunluk sinyalini beyne göndermelidir. Yeterince leptin yoksa, fareler kendilerini sürekli aç hisseder, yer ve kilo alırlar.
Sonraki araştırmalar, leptin geninin insan iştahını kontrol etmeye yardımcı olan karmaşık bir sistemin sadece bir parçası olduğunu göstermiştir.
Yağ hücreleri leptini kan dolaşımına salar. Leptin ise beyne tokluk sinyalini iletir ve yağın parçalanmasına yardımcı olur. Termometre ev sıcaklığını kontrol ettiği gibi leptin de insan vücudundaki yağı kontrol eder.
Genlerin insan vücuduna etkisini incelemek için yapılan bir araştırmada, 2,9 bin obez kişi ile 5,1 bin sağlıklı kiloya sahip kişi karşılaştırılmıştır. Ve kesin olarak, FTO adlı gende değişiklik olan kişilerin obezite riski %22 daha fazladır.
Geninde obeziteye yatkınlık bulunan kişilerin hareketlerini kontrol etmeye daha fazla dikkat etmeleri, obeziteye neden olan davranışlarını düzenlemeleri gerekir. Çünkü genetik faktörlerin yanı sıra, hazır gıdalar ve şekerli ürünlerin fazla tüketimi, hareketsizlik, ürünlerin agresif pazarlaması, çeşitli ilaçların etkisi ve sağlık bilgisi eksikliği gibi nedenler de obeziteye yol açabilir.
Obeziteye yakalanmamak için nasıl çaba gösterilebilir?
— Süpermarket ve pazarlara liste ile, tok karnına gitmek gerekir. Çünkü aç karnına gereksiz ürünler alınabilir.
— Günde 5 küçük öğün yemek, kandaki şeker seviyesini dengede tutmaya yardımcı olur. Böylece açlık hissi de kontrol altında tutulabilir.
— Fazla kilolu kişilere yemek yerken küçük kaşık kullanmaları tavsiye edilir.
— Yemek yendikten sonra hala açlık hissedilirse, masadan kalkmak gerekir. 15-20 dakika sonra tokluk hissi gelir.
Telegram’da «Zamin»i takip edin!
