364
Dünya tahmin merkezlerinin ilk hesaplamalarına göre, Ural ve Batı Kazakistan üzerinden Rusya'nın Kuzey Avrupa bölgelerinden 9-10 Aralık tarihlerinde Özbekistan'ın kuzey bölgelerine, 11-12 Aralık'ta ise tüm cumhuriyet topraklarına çok soğuk hava kütlesinin girmesi beklenmektedir. Soğuk havada vücutta ne gibi değişiklikler olur? Kışın neden baş, dudak ve eller korunmalıdır? Aşağıda Elle dergisi uzmanı Daniel Atkinson'ın bilgilerine dayanarak bu sorulara cevap aramaya çalışacağız.
Bilinmektedir ki, düşük sıcaklık vücudun farklı bölgelerine farklı etkiler yapar.
Beyin
Beyindeki hipotalamus soğuğa duyarlı sinir sinyallerine yanıt verir, vücut sıcaklığını düzenlemek ve hayati organları sıcak tutmak için hormonlar salgılar. Aynı zamanda, düşük sıcaklıkta kan damarları daralır. Vücut uzun süre şiddetli soğuğa (hipotermi) maruz kaldığında, hipotalamusun fonksiyonu düşünme sürecini etkileyebilir, bu yüzden soğuktan donan kişi net düşünme yeteneğini kaybeder.
Kalp
Kış mevsiminde ısınmak için daha fazla oksijen alınması ve hayati organlar çevresinde daha fazla kan dolaşımı gerekir, bu yüzden kalp bu ihtiyacı karşılamak için daha hızlı çalışır.
Ayak ve el parmakları
Kan dolaşımının bozulması özellikle el ve ayak parmaklarını etkiler. Bu hemen fark edilir çünkü parmaklar önce beyazlar, sonra maviye döner, uyuşma ve sonunda donmaya yol açar. Karmaşık durumlarda uzun süre negatif sıcaklığa maruz kalan dokular ölebilir (nekroz başlar) ve bu cerrahi müdahale ile alınmasını gerektirir.
Saç
Hipotalamus tarafından salgılanan hormonlar insan derisinde yalıtkan görevi görür ve vücut sıcaklığını korur. Soğukta saçlar vücut sıcaklığından ayrılır ve deride soğuk algınlığı oluşur.
Burun
Burun içindeki deri soğuk havada kuruyup çatlayabilir ve iltihaplanabilir.
Akciğer
Genellikle burun, ağız ve boğaz havayı akciğerlere ulaşana kadar ısıtır ve nemlendirir. Ancak hava çok soğuksa, ısınmaya vakit bulamaz, bunun sonucunda solunum yollarının kas dokuları kuruyabilir ve spazm oluşabilir. Bu da nefes alma ve öksürükte zorluklara yol açar. Bu yüzden kuru soğuk hava astım ataklarını artırabilir.
Dudaklar
Soğukta dudakların ince derisi kuruyup çatlayabilir. Bu yüzden onu alışılmıştan daha dikkatli korumayı unutmamak gerekir.
Kaslar
Soğuk havanın ilk dakikalarında vücutta kasların zorunlu kasılması olabilir — bu vücudun enerji üretmesi ve kan dolaşımını artırması için gereklidir. Aynı zamanda hafif titreme hissedilir. Vücut düşük sıcaklığa alıştıktan sonra titreme kaybolur.
Damarlar
Oksijeni hayati organlara hızlıca ulaştırmak için kan damarları daralır. Hipotalamus tarafından salgılanan hormonlar damarlara böyle sinyal verir — hayati organlara kan akışını sağlamak için. Ancak çok önemli olmayan organlar yeterince oksijen alamaz. Vücudun bu kısımlarına ayak ve eller dahildir.
Deri
Soğuk hava alerjik reaksiyona yol açabilir. Bu durumda deride kırmızı, kabarcıklı lekeler oluşur.
İdrar çıkarma sistemi
Soğukta tuvalete sık sık gitmek zorunda kalırsanız şaşırmayın. Bunun sebebi kan basıncının artması böbreklerin kandan daha fazla sıvı filtrelemesine yol açar, bu da idrar yapma ihtiyacını artırabilir.
Soğuk havada neler önerilir?
Doktor Atkinson soğuk havada sağlığı korumak için önlemler almanın çok önemli olduğunu uyardı. Çünkü sıcaklığın ani düşüşünde vücut hastalıklara daha yatkın hale gelir. “Soğukta sağlığa yönelik ciddi riskleri bilmek ve koruma için uygun önlemleri almak önemlidir,” diyor uzman.
