Yaz aylarında karpuz, pencere önlerinde ve neredeyse her sofrada sıkça rastlanan, serinlik veren ve vücut için faydalı en popüler meyvelerden biridir. Karpuzun yüzde 90’ından fazlası sudur; 100 gramında yaklaşık 6 gram doğal şeker ve çeşitli mikro elementler bulunur. Aslında karpuz insan sağlığı için tehlikeli değildir; fakat yetiştirme, taşıma ve saklama sürecinde bazen zararlı maddeler veya bakteriler bulaşabilir ve bu da sağlık açısından risk oluşturabilir.
Tehlikeli bakteriler hangi durumlarda risklidir?
Yazın karpuz kabuğunda çeşitli bağırsak enfeksiyonu yapan bakteriler çoğalabilir. Bu tür bakteriler zehirlenme vakalarının başlıca nedenidir. Örneğin, Salmonella Enteritidis veya Campylobacter bakterileri karpuzun depolanması ve taşınması sırasında kabuğa bulaşıp, kesilme sırasında meyvenin içine girebilir. Sonuçta, vücuda giren bu patojenler şu belirtileri ortaya çıkarabilir:
-
ishal,
-
bulantı,
-
karın ağrısı,
-
vücut sıcaklığında artış,
-
baş ağrısı.
Böyle durumlarda zehirlenme birkaç saatten birkaç güne kadar sürebilir, vücudu susuz bırakır ve özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar için tehlikeli sonuçlara yol açabilir.
Nitratlar: hangi durumlarda tehlikeli?
Çiftçiler, verimi artırmak amacıyla karpuz yetiştirirken nitratlardan yararlanır. Ancak bazen bunların miktarı meyvede veya toprakta olması gerekenden fazla olur ve bu da aşağıdaki belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur:
-
dudak ve deride morarma,
-
nefes almada güçlük,
-
ishal ve kusma,
-
vücutta su kaybı,
-
kalp atışında hızlanma,
-
halsizlik,
-
bilinç bulanıklığı,
-
titreme,
-
ağır durumlarda koma.
Yetişkinler için nitratın güvenli günlük miktarı 200–300 mg’dır. En tehlikeli durumlar ise endüstride kullanılan nitrat ve sodyum nitrit ile ilgilidir. Fakat pratikte karpuzdan nitrat zehirlenmesi oldukça nadirdir, çoğunlukla kirli su ile bağlantılı olarak meydana gelir. Hamile kadınlar, bebekler ve küçük çocuklar için nitratlar riskli kabul edilir.
Unutmayın: Karpuzdaki nitrat miktarı normal düzeyde ise, bu ürün sağlık açısından güvenlidir.
Zehirlenme durumunda ilk yardım nasıl olmalı?
Eğer zehirlenme belirtileri (ishal, bulantı, kusma, vücutta susuzluk ve diğer tehlikeli semptomlar) görülürse, önce acil tıbbi yardım çağırmak gerekir. Yardım gelene kadar hastaya bol miktarda temiz su verilmesi önerilir. Eğer hasta çocuk veya yaşlı ise, eczanelerde satılan özel rehidrasyon solüsyonları kullanılması uygundur. Belirtiler şiddetlenirse veya uzun sürerse mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Zehirlenmeyi önlemek için en önemli tavsiyeler
-
Karpuzu sertifikalı ve denetimli satıcılardan alın.
-
Yerde, kamyon kasasında veya yol kenarında satılan karpuzları almayın.
-
Tam, kabuğu zarar görmemiş ve kesilmemiş karpuzları seçin. Satıcıdan “içini göstermek” için karpuzu kesmesini istemeyin.
-
Tüketmeden önce karpuzu iyice yıkayın.
-
Çiğ et veya tavuk için kullanılan kesme tahtasında karpuzu kesmeyin.
-
Karpuz kesildikten sonra 2 saat içinde buzdolabına koyun. Parçaları kapalı bir kapta veya poşette saklamayı unutmayın.
Yaz aylarında karpuz tüketmek sağlık için faydalıdır, ancak temizliğine, saklama koşullarına ve zararlı maddelerden korunmuş olmasına dikkat etmek gerekir. Kendinize ve sevdiklerinize özen gösterin!
Telegram’da «Zamin»i takip edin!
