Jahon banki: O‘zbekistonda issiqxona gazlari ko‘p chiqariladi. Bu mamlakat kelajagiga tahdid

O‘zbekiston issiqxona gazlari chiqarish bo‘yicha dunyoda beshinchi o‘rinda turadi. Bu «Daryo»ga Jahon bankining Uzbekistan: The Second Systematic Country Diagnostic hisobotidan ma’lum bo‘ldi.

Oxirgi yigirma yil ichida pasayish kuzatilganiga qaramay, O‘zbekistonning emissiya intensivligi Markaziy Osiyodagi boshqa davlatlarga qaraganda ikki baravar ko‘p.

Mamlakatda issiqxona gazlari emissiyasi umumiy emissiyaning 79 foizini tashkil etuvchi energetika sektori.

Qishloq xo‘jaligining emissiyasi butun mintaqadagiga nisbatan ancha yuqori emissiya ulushini tashkil etadi.

Energetika tarmog‘ida mamlakatda ishlab chiqarilgan tabiiy gaz ustunlik qiladi, bu umumiy energiya ta’minotining 82 foizini va ishlab chiqarilgan elektr energiyasining 87 foizini ta’minlaydi.

Atmosfera havosiga chiqindi gazlar miqdori bo‘yicha O‘zbekistonning ulushi dunyodagi eng yuqori ko‘rsatkichlardan biridir.

Infratuzilmaning sifati va boshqaruvini yaxshilash, ayniqsa, gazni saqlashda, qochqin chiqindilarni kamaytirish uchun muhim ahamiyatga ega bo‘ladi.

Yo‘ldosh gazni yoqish muammosi ham ko‘rib chiqiladi. O‘zbekiston gazni yoqish bo‘yicha dunyoning 35 yetakchi davlati qatoriga kiradi.

Jahon banki tomonidan boshqariladigan Gaz yoqishni kamaytirish bo‘yicha Global hamkorlik tashkilotining so‘nggi sun’iy yo‘ldosh hisoblariga ko‘ra, 2019 yilda 600 mln kub metrga yaqin gaz isrof qilingan.

O‘zbekiston olovda yoqish intensivligi bo‘yicha dunyoda eng yuqori o‘rinlardan birini egallaydi: ishlab chiqarilgan neftning har barreliga 40 m3 ga yaqin gaz yoqiladi, bu esa dunyodagi o‘rtacha olov intensivligidan 10 baravar yuqoridir.

Buni qanday tuzatish mumkin?
Qayta tiklanadigan energetika O‘zbekistonda ham ishonchli energiya xizmatlari, ham xususiy sektorning energetika sektorida ko‘proq ishtirok etishi uchun manfaatli alternativ hisoblanadi.

Qayta tiklanadigan energiya manbalarining hisoblangan texnik salohiyati elektr energiyasiga bo‘lgan talab darajasidan sezilarli darajada oshadi.

Uning iqtisodiy raqobatbardoshligi doimiy ravishda o‘sib bormoqda, ammo ularning imkoniyatlaridan minimal darajada foydalaniladi.

O‘tgan yillarda tabiiy gaz zaxiralarining ko‘pligi va ulardan foydalanish qulayligi tufayli tashlab ketilgan ushbu tarmoq yaqinda ustuvor yo‘nalishga aylandi.

2017 yildan boshlab yangi me’yoriy-huquqiy bazani yaratish, energiya subsidiyalarini qisqartirish va qayta tiklanadigan energiyaga xususiy sarmoyalarni jalb qilish bo‘yicha islohotlar jadallashtirildi.

O‘zbekistonda qayta tiklanadigan energiya sohasiga xususiy sektor katta qiziqish bildirmoqda.

Quyosh energetikasini rivojlantirish bo‘yicha yirik loyihalar davlat-xususiy sheriklik formatida amalga oshirilmoqda. “Zamin” yangiliklarini “Youtube”da kuzatib boring