Xorijdagi o'zbekistonliklar va onlayn to'lov muammosi

So'nggi vaqtlarda xorijda yashayotgan o'zbekistonliklar banking ilovalaridan foydalanishda jiddiy muammolarga duch kelmoqdalar. Telefon almashtirish yoki ilovani qayta o'rnatish holatlarida foydalanuvchilardan shaxsini qayta tasdiqlash talab qilinmoqda, lekin bu jarayon faqat O'zbekiston hududida amalga oshirilishi mumkin.

Shuningdek, banklar tasdiqlash kodlarini faqat telefon orqali yuborib, elektron pochta orqali yuborishni yo'lga qo'ymagan. Bu esa xorijdagi o'zbekistonliklar uchun qo'shimcha qiyinchiliklarni keltirib chiqarmoqda.

Markaziy Bank ma'lumotlariga ko'ra, bu cheklovlar kiberxavfsizlikni kuchaytirish maqsadida joriy etilgan. So'nggi yillarda bank kartalari bilan bog'liq firibgarlik holatlarining ko'payishi sababli, 2024-yil sentabr oyidan boshlab banking ilovalariga ilk marta kirish yoki yangi qurilmada qayta ro'yxatdan o'tish faqat O'zbekiston hududida amalga oshirilishi shart qilib belgilangan.

Ammo avvaldan ro'yxatdan o'tgan foydalanuvchilar xorijda banking ilovalaridan foydalanishda davom etishlari mumkin. Markaziy Bankning Kiberxavfsizlik markazi rahbari o'rinbosari Davron Abdulloyevning ta'kidlashicha, bu chora firibgarlik holatlarining oldini olish uchun zarur edi.

Shu bilan birga, banklar mijozlarga yordam berish uchun 24 soatlik call-markazlar tashkil qilgan. Maxsus holatlarda mijozlar bank xodimlari bilan videokonferensiya orqali shaxsini tasdiqlash imkoniyatiga ega bo'ladi.

Biroq, xorijdagi foydalanuvchilar SMS kodlarning faqat O'zbekiston telefon raqamlariga yuborilishi, elektron pochta orqali tasdiqlash imkoniyati yo'qligi haqida shikoyat qilishmoqda. Iqtisodchi Botir Qobilov ushbu muammoni Telegram'dagi postida tanqid qilib, SMS orqali tasdiqlashdan voz kechish va email yoki push-xabarnomalarni joriy etishni taklif qildi.

Mutaxassislarning fikricha, O'zbekistonda banking xizmatlariga qo'llanilayotgan qat'iy geografik cheklovlar foydalanuvchilarga noqulaylik tug'dirmoqda. Zamonaviy texnologiyalar yordamida xavfsizlikni ta'minlash bilan birga qulaylikni saqlab qolish mumkin.

Masalan, adaptiv autentifikatsiya, video orqali shaxsni aniqlash va biometriyadan foydalanish kabi texnologiyalar samarali yechim bo'lishi mumkin. Markaziy Bank xalqaro tajribani o'rganish maqsadida KPMG kompaniyasi bilan hamkorlikda keng ko'lamli tahlillarni boshlagan.

Ular banking infratuzilmasi va kiberxavfsizlik tizimlarini takomillashtirish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqadilar. Ushbu jarayon 2025-yil davomida yakunlanishi kutilmoqda.

“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!