Özbekistan’da 1 Mart 2026 tarihinden itibaren son kullanma tarihi geçmiş ürünlerin satışı teknik olarak imkânsız hale gelecek. Bu, ülkede tüketici haklarının korunması alanında yeni bir dönemi başlatan önemli bir reform olarak değerlendiriliyor.
Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in 6 Ekim’de imzaladığı “Tüketici Haklarının Etkin Korunmasına İlişkin Tedbirler Hakkında” karara göre, artık pazarlarda ve mağazalarda süresi geçmiş ürünlerin satışı otomatik olarak durdurulacak.
QR sistemiyle kontrol: ödeme gerçekleşmeyecek
Karara göre, 2026 yılından itibaren dijital etiketli her ürünün son kullanma tarihi QR kod sistemi aracılığıyla kontrol edilecek. Eğer ürünün süresi dolmuşsa, alışveriş sırasında QR kod tarandığında ödeme işlemi gerçekleşmeyecek — sistem bu işlemi otomatik olarak engelleyecek.
Bu, süresi dolmuş ürünün satılması ya da satın alınmasının teknik olarak mümkün olmayacağı anlamına geliyor. Satıcı ya da kasiyer bilerek bu ürünü geçirmeye çalışsa bile, elektronik terminal fiş vermeye izin vermeyecek.
115 binden fazla ürün dijital denetimde
Şu anda Özbekistan’da dijital etiketleme sistemi tütün ürünleri, alkollü içecekler, bira, ev aletleri, ilaçlar, tıbbi ürünler, su ve alkolsüz içecekleri kapsıyor. Ulusal katalogda 115 binden fazla ürün kayıtlı durumda.
Bu sistem yalnızca tüketici güvenliğini sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda sahte ve yasa dışı ürünlerin dolaşımını da engelliyor. Uzmanlara göre dijital denetim, piyasada şeffaflığı sağlıyor, güveni artırıyor ve sağlıklı bir rekabet ortamı oluşturuyor.
Tüketici haklarının korunmasında yeni dönem
Karar kapsamında 15 Ekim 2025’ten 1 Ocak 2027’ye kadar sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla özel bir pilot proje uygulanacak. Bu proje, “gizli alışveriş yapanlar” aracılığıyla piyasadaki durumu test etmeyi amaçlıyor.
Ayrıca, bu yılın 1 Aralık tarihinden itibaren tüketici başvurularını hızlı ve şeffaf biçimde değerlendirecek yeni bir elektronik platform devreye alınacak. Bu platform sayesinde vatandaşlar şikayet ve önerilerini hızlı, resmi ve açık bir şekilde iletebilecek.
Yeni sistem, devlet kurumları, girişimciler ve kamu arasındaki iş birliğini güçlendirecek. Böylece tüketici artık sadece “ürün satın alan” değil, aynı zamanda piyasa denetiminin aktif bir katılımcısı olacak.
“Zamin”i Telegram'da okuyun!
