Doktor reçetesi olmadan alınması tehlikeli olan 6 vitamin

^{Foto: Marie Claire}
Günümüzde vitaminler neredeyse her hastalığın önlenmesi için evrensel bir araç olarak kabul edilmekte ve kullanımlarıyla ilgili öneriler her internet portalında bulunmaktadır. Ancak, bunların çoğunu uzmanına danışmadan almak vücut için tehlikeli olabilir mümkündür.

Vitaminler sağlık için çok önemli olan biyolojik aktif bileşiklerdir. Vitaminlerin kendine özgü özelliği, çoğunun vücudumuzda oluşmaması, bu yüzden onları sürekli olarak dışarıdan gıda yardımıyla sağlamamız gerektiğidir.

Ancak, besinlerden yeterli miktarda vitamin alınamadığı durumlar vardır. Böyle durumlarda bu önemli maddelerin belirli miktarlarını içeren takviyeler reçete edilebilir. Fakat tüm vitaminleri doktor reçetesi olmadan almak mümkün değildir. Bazıları kontrolsüz alındığında vücuda ciddi zararlar verebilir.

D vitamini
D vitamini dünya çapında oldukça popüler hale gelmiştir. İçeriği ve etkisi bakımından bu madde hormonlara benzer. D vitamini kalsiyum metabolizmasında önemli rol oynar, bağırsaktaki kalsiyum emilimini artırır ve vücuttan atılımını azaltır. Ayrıca, kalsiyumun kemik dokularına girmesine yardımcı olur, kemiklerin güçlenmesini sağlar.

D vitamini kalsiyum değişimine etkisinin yanı sıra özellikle prenatal dönemde bağışıklık durumunun şekillenmesinde önemli rol oynar, yani aslında otoimmün süreçlerin gelişimini engeller. Viral ve bakteriyel enfeksiyonlara karşı direnci artırır, kanser ve diyabet riskini azaltır; bağışıklık sistemi üzerindeki etkisi kanıtlanmıştır.

Vurgulanması gereken, bu hastalıkların gelişimini engellemek değil, sadece riski azaltmakla ilgili olduğudur çünkü hastalığın gelişimine başka faktörler de etki eder. D vitamini vücuda besinlerle girer ve ayrıca güneş ışınları etkisiyle deride sentezlenir. Balık, yumurta, tereyağında az miktarda D vitamini bulunur ve bunlar günlük ihtiyacı karşılamaz.

Preparatın kontrolsüz kullanımı olumsuz sonuçlara yol açabilir: hiperkalsemi – kanda çok fazla kalsiyum birikmesi durumu ve bunun damarlar veya yumuşak dokularda çökelmesi. D vitamininin aşırı tüketimi böbrek taşlarının oluşması ve hatta kırık riskinin artmasıyla ilişkilendirilebilir.

E vitamini
Aslında bu sadece tek bir vitamin değil, yağda çözünen vitaminlerin tüm grubudur. Buğday tohumu, avokado, ceviz, ayçiçeği tohumu ve çeşitli sebzelerde bulunur. E vitamininin yeterli miktarı bitkisel yağlarda mevcuttur.

E vitamininin temel etkisi antioksidandır. Hücrelerde peroksidasyonun önlenmesini sağlar ve bağışıklığın artırılmasında, kanser, kardiyovasküler hastalıklar ve iltihaptan korunmada önemli rol oynar.

Ancak E vitamininin yüksek dozları kan pıhtılaşmasını engelleyerek kanamaya yol açabilir. Bu özellikle kan sulandırıcı ilaçlar kullananlar, örneğin aspirin, ayrıca hemorajik inme veya karaciğer hastalığı olan kişiler için çok tehlikelidir.

C vitamini
C vitamini suda çözünen bir vitamindir, bu yüzden genellikle vücutta kalmaz, idrarla atılır. Bu vitamin neredeyse tüm bitkisel ürünlerde – özellikle narenciye meyveleri, dolmalık biber ve brokolide bulunur.

C vitamini dokuların büyümesine ve yenilenmesine yardımcı olur, bağışıklık sistemini etkiler, kolajen sentezini teşvik eder, serotonin oluşumunda rol oynar ve ayrıca antioksidan özellikler gösterir.

Bazı kişilerde C vitamininin yüksek dozları ishal, mide bulantısı, mide yanması, gastrit, yorgunluk, ateş, baş ağrısı ve uykusuzluk gibi belirtilere yol açabilir ve bunları doktorla danışmadan almak mümkün değildir. Kronik karaciğer veya böbrek hastalığı, gut veya böbrek taşı olan kişiler C vitamininin yüksek dozlarını almamalıdır.

A vitamini ve beta-karoten
A vitamini görme yeteneği için vazgeçilmez güçlü bir antioksidandır. Kemik, diş ve ciltlerin sağlıklı oluşumu ve korunmasında rol oynar. Yumurta, et ve süt ürünleri gibi hayvansal ürünlerde bulunur. Beta-karotenin kaynakları: koyu turuncu ve sarı renkli meyve ve sebzeler, koyu yeşil yapraklı sebzeler.

A vitamininin yüksek dozlarda kontrolsüz kullanımı hamile kadınlar için, özellikle erken dönemlerde tehlikelidir. Çünkü bu, fetüs kusuru riskinin artmasıyla ilişkilidir. Vitamin antioksidan özelliklerine rağmen, uzun süre A vitamini, beta-karoten ve E vitamini tüketimi sigara içenlerde akciğer kanseri riskinin artmasıyla ilişkilidir.

Folik asit (vitamin B9)
Yeni hücrelerin oluşumu için çok önemlidir. Gebeliğin başında alındığında fetüste beyin ve omurga kusurlarının önlenmesine yardımcı olur. Kalp hastalığı riskini azaltabilir. Bazı bilim insanlarına göre, folatın yeterli miktarı DNA hatalarını düzelterek kanser tümörlerinin gelişiminden koruyabilir, ancak folik asidin fazlalığı mevcut tümörlerin büyümesine de yardımcı olur. B9 vitamininin kaynakları: sebzeler, özellikle koyu yeşil, taze meyveler, karaciğer, deniz ürünleri ve yumurta.

Vitamin B6
Bu vitamin de birçok metabolik süreçte yer alır, kalp hastalığı gelişme riskini azaltmaya yardımcı olur. Serotonin sentezinde, uyku sürecinde, iştah ve ruh halinin kontrolünde önemli rol oynar, hemopoezde görev alır. Bilişsel yetenek ve bağışıklık fonksiyonlarını etkiler. Et, balık, kümes hayvanları, patates, narenciye dışı meyvelerde bulunur.

Bir yıl veya daha uzun süre yüksek miktarda B6 vitamini tüketimi periferik sinirlere zarar verebilir ve kemik ağrısı, kas zayıflığı, uykusuzluk, el ve ayak kaslarının istemsiz kasılmaları ve yürüme zorluğuna yol açabilir.

Sonuç olarak, vitamin alımı bazen sağlığa zararlı olabilir. Vitamin almaya başlamadan önce eksiklik belirtilerini belirlemede yardımcı olacak bir doktorla danışmak gerekir. Ayrıca, bunları tespit etmek için gerekli testlerden geçmek gerekir. Laboratuvar testleriyle kanda neredeyse tüm vitaminler tespit edilebilir. Eğer analizlerde sorun bulunursa, doktor tedavi ve eksikliğin önlenmesi için gerekli dozu hesaplar. Telegram’da «Zamin»i takip edin!