Urush sabab yurtidan ketayotgan ukrainlar. Ular qaerga boradi?

^{Fotokollaj: Kun.uz}
Rossiya-Ukraina urushi boshlanganiga 5 kun boʻldi. Bu vaqtda yarim million ukrain oʻz yurtini tark etib, qoʻshni davlatlarga ketishga majbur boʻldi. Yana qancha odam mamlakat ichida yashash joyini oʻzgartirgan. Urush jami 18 mln ukrainning hayotiga ta'sir qilishi taxmin qilinyapti.

Ukrainlar chegarani kesib oʻtib, Polsha, Ruminiya, Slovakiya, Vengriya va Moldovaga qarab yoʻnalishmoqda. BMT ma'lumotiga koʻra, 28 fevral holati boʻyicha 500 mingdan oshiq ukrainlar bu mamlakatlarga etib olgan. Polshaning oʻzi hozirgacha 280 ming ukrainni qabul qildi, kuniga 50 ming ukrain bu davlatga kirib kelyapti.

Evropa Ittifoqi prognoziga koʻra, Rossiya hujumi sabab 4 mln.ga yaqin ukrainalik oʻz mamlakatini tark etishga harakat qiladi.

Polsha ukrainlar uchun xizmat koʻrsatishi moʻljallangan tibbiy poezdlar tashkil qilyapti. Ular murojaat qilishi uchun 1,2 mingdan ortiq shifoxonalar roʻyxati ham tuzib chiqildi.

Ukrainlardan qoʻshni davlatlarga kirish uchun alohida hujjat talab qilinayotgani yoʻq. Biroq fuqarolik va xorijga chiqish pasporti, bolalarning tugʻilganlik guvohnomasi, tibbiy hujjatlar boʻlishi tavsiya etiladi.

Ular qoʻshni davlatlarda qochqin maqomini olishi uchun yoki Ukraina fuqarosi, yoki mamlakatda qonuniy yashayotgan, yoki boʻlmasa, xorijlik talaba boʻlishlari zarur.

^{Foto: AFP/Getty Images}
Chegaralardagi ba'zi punktlarda navbatlar kilometrlarga choʻzilib ketgan, u erda odamlar kunlab kutib qolishiga toʻgʻri kelyapti.

Chegaradan oʻtayotgan ukrainlarga qanday yordam berilyapti?
Polsha va Ukrainaning boshqa chegara davlatlari bu hududlarda biror doʻsti yoki yaqinlari boʻlmagan qochqinlarga qabul qilish markazlarida qolishlariga ruxsat berdi. Bu erda ularga oziq-ovqat berilyapti va tibbiy xizmat koʻrsatilyapti.

Vengriya va Ruminiya esa ukrainalik qochqinlarga kiyim-kechak va oziq-ovqat uchun naqd pul beryapti. Bolalarga mahalliy maktablardan joy ajratilgan.

Chexiya migratsiya toʻlqiniga tayyorgarlik rejasini faollashtirdi. Bu rejaga koʻra, ularga mamlakatda qolishlari uchun maxsus vizani osonlashtirilgan tarzda olish imkoni beriladi.

Odatda, mamlakatlar qochqinlarni qabul qilish markazlarida ularning qolishi uchun ma'lum vaqtlik muddat belgilab qoʻyishadi. Biroq ular ukrainlar qancha qolishga ehtiyoji boʻlsa, shuncha qolishlari mumkinligini bildirishmoqda.

Buyuk Britaniya ukrainaliklarning britan millatiga mansub qarindoshlari boʻlsa, bu davlatga ham kelishlari mumkinligini bildirgan. Hozir Kievdagi protsessing markazi yopilgan, biroq Lvov shahridagi ofis ishlayapti. Bundan tashqari, qoʻshni davlatlardan turib ham Buyuk Britaniyaga ketish uchun murojaat qilish mumkin.

Mamlakat ichida koʻchishga majbur boʻluvchilar
BMTning baholashicha, kamida 160 ming odam portlashlar xavfidan qochib, Ukrainaning boshqa joyiga koʻchib oʻtishga majbur boʻlgan. Evropa Ittifoqi bu raqam 7 mln.gacha chiqishi mumkinligini taxmin qilyapti.

Jami 18 mln ukrainning hayotiga (Ukraina aholisi 41 mln.dan oshiq) bu urush ta'sir oʻtkazadi.

^{Foto: AFP/Getty Images}
“Garchi bu raqamlar juda yirik, baholash esa qoʻpol tuyulayotgan boʻlsa-da, biz bu favqulodda vaziyatga tayyor turishimiz kerak”, – deydi Gumanitar yordam va inqiroz menejmenti boʻyicha Evropa komissari Janez Lenarsik.

Ukrainalik migrantlarga qanday huquqlar beriladi?
BBC’ning EI va Frantsiya rasmiylariga tayanib yozishicha, ayni paytda Evropa Ittifoqi urush sabab mamlakatini tark etgan ukrainlarga blokka a'zo boʻlgan 27 ta davlat hududida 3 yilgacha yashash va ishlash huquqini berishga tayyorlanmoqda. Bundan tashqari, ukrainlar ijtimoiy ta'minot, uy-joy, tibbiy xizmat va bolalarining maktabga joylanishi kabi imkoniyatlarga ega boʻlishadi.

Bu Evropa Ittifoqining 1990 yillardagi Bolqon urushidan keyin ishlab chiqilgan, ammo hozirgacha foydalanilmagan qochqinlarni vaqtinchalik himoya qilish direktivasiga mos keladi. “Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring