Nega koʻpgina uy mushuklarining oyoqlarida oq "belgilar", koʻkragida esa "galstuk" boʻladi?

Koʻpgina uy mushuklarining oq "poyabzal" va "galstuk"ga oʻxshash belgilar bilan ajralib turishi koʻpchilikda zavq uygʻotadi. Bu koʻrinishda ular goʻyo kiyinib olgandek tuyuladi. Ammo yovvoyi tabiatda bunday belgilarga ega mushuklarni deyarli uchratmaysiz. Nega uy mushuklari bunday rang-barang koʻrinishga ega, yovvoyi mushuklar esa yoʻq? Keling, buni tushunib olaylik.

Oq belgilarning kelib chiqishi
Bunday belgilar yovvoyi tabiatda emas, balki insonning uy mushuklarini asrlar davomida uyrotishi natijasida shakllangan. Yovvoyi tabiatda oq belgilarga ega boʻlgan mushuklar ov qilish va nasl qoldirishda katta muammolarga duch kelgan boʻlardi. Shu sababdan, yovvoyi tabiatda bunday belgilarga ega boʻlgan yirtqichlarni (masalan, sher, yoʻlbars) uchratish mumkin emas.

Inson va mushuklar hamkorligi
Mushuklarni uyrotish jarayoni taxminan 10 ming yil avval Yaqin Sharqda boshlangan. Yovvoyi mushuklarning ajdodi boʻlgan Felis silvestris lybica turi tabiatda yashirinuvchi, kamuflyaj vazifasini bajaradigan koʻrinishga ega boʻlgan. Ammo insonning muqim hayot tarziga oʻtishi va er xoʻjaligi bilan shugʻullana boshlashi mushuklar bilan yaqin munosabatni boshlab berdi. Goʻzallikka intilayotgan inson belgiga ega mushuklarni uyrotib, ularning naslini koʻpaytirgan.

Genetika va oq belgilar
Oq "poyabzal" va "galstuk" koʻrinishi mushuklarning genetik xususiyatlari bilan bogʻliq. Bu jarayon homila rivojlanishining dastlabki bosqichlarida yuz beradi. Tananing rangini belgilaydigan melanotsitlar degan hujayralar rivojlanish paytida teng tarqalmagan holatlarda oq belgilar paydo boʻladi. Buning uchun mas'ul gen KIT boʻlib, undagi mutatsiyalar oq belgilar hosil boʻlishiga sabab boʻladi.

Ilmiy tadqiqotlar va selektsiya
Bugungi kunda genetik tadqiqotlar ushbu belgilarni yanada yaxshiroq oʻrganishga yordam bermoqda. Inson, mushuklarning yangi turlarini yaratish uchun bu bilimlardan foydalanib, yanada chiroyli va xilma-xil koʻrinishlarga ega boʻlgan zotlarni yaratmoqda.

Xulosa
Oq "poyabzal" va "galstuk" kabi belgilar inson tomonidan boshqarilgan koʻp asrlik selektsiya natijasi hisoblanadi. Bu mushuklarning genetik fondiga inson qanday ta'sir koʻrsata olishiga aniq misoldir. “Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring