Britaniyalik olimlar hayratlanarli tabiat sirini ochishdi — chumolilar ham kasallik xavfini his etganda o‘z uylarini “qayta loyihalashar” ekan.
Bristol universiteti tadqiqotchilari aniqlashicha, chumolilar infeksiya tarqalishini oldini olish uchun uyalarining ichki tuzilishini o‘zgartirishadi. Ular kirish joylarini kengaytirib, kameralarni ajratib qurish orqali hasharotlar orasidagi bevosita aloqani kamaytiradi.
Tadqiqot phys.org saytida chop etilgan bo‘lib, mutaxassislar buni hayvonlar olamida birinchi marta kuzatilgan holat sifatida ta’kidlashgan. Olim Lyuk Lekining so‘zlariga ko‘ra:
“Bu — insondan boshqa jonzotning o‘z muhitini kasallik tarqalish xavfini pasaytirish maqsadida o‘zgartirishi ilk bor ilmiy isbotlangan holat”, — dedi u.
Tadqiqot jarayonida olimlar ikki guruhga bo‘lingan 180 ta ishchi chumolini kuzatishgan. Ular tuproq bilan to‘ldirilgan idishlarda yangi uya qurishgan. Bir guruhga keyinchalik zamburug‘ sporalari ta’sir ettirilgan va 6 kun davomida ularning faoliyati maxsus mikro-KT skaner orqali 3D formatda tahlil qilingan.
Natijalar shundan dalolat berdiki, chumolilar qurgan “qayta loyihalangan” uyalar infeksiya tarqalish xavfini ancha pasaytiradi. Bu esa ularning ijtimoiy immunitet tizimida muhim rol o‘ynaydi.
Mutaxassislar ta’kidlashicha, bu kashfiyot inson jamiyati uchun ham ibrat bo‘lishi mumkin. Ayniqsa, epidemiyalar davrida shaharlar arxitekturasi va jamoat muhitini shunday tarzda boshqarish mumkinki, xavf darajasi sezilarli kamaysin.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
