Украина атрофидаги дипломатик вазият яна шиддат билан ўзгара бошлади. The Washington Post колумнисти Дэвид Игнатиуснинг ёзишича, янги тинчлик режаси пайдо бўлиши билан Володимир Зеленский президентлик давридаги энг қийин ва масъулиятли танловлардан бирига дуч келган. Журналист Оқ уйдаги бир қатор манбалар билан мулоқот қилиб, уларнинг режа бандлари, улар қандай юзага келгани ва ҳужжат устидаги иш қачон бошлангани ҳақида батафсил ёзган.
Маълум бўлишича, тинчлик таклифи бўйича дастлабки музокаралар бир ойдан кўпроқ вақт аввал бошланган. Жараён эса ўтган ҳафта якунида, Украина Миллий хавфсизлик кенгаши котиби Рустем Умеров Дональд Трампнинг махсус вакили Стив Уиткофф билан Флоридада учрашишга тайёрлигини билдирганидан кейин янада тезлашган. Игнатиус манбаларининг таъкидлашича, Трамп маъмурияти Киевдаги коррупция можароси ва Украина армиясининг Донецк йўналишидаги муваффақиятсизликларини вазиятни кескин бурилиш нуқтасига олиб келди, деб баҳолаган. Шу боис Вашингтонда бу урушни тугатиш учун янги йўл излашга қарор қилинган.
Флоридадаги учрашувда Умеров гўё Зеленский Донбасс бўйича маълум бир муросага бориши ва армия сонини 600 минг кишигача чеклашни кўриб чиқиши мумкинлигини айтган, дейилади мақолада. Умеровнинг ўзи эса бу фикрларни рад этиб, фақат техник вазифаларни бажарганини билдирган.
Шунга қарамай, тинчлик режасида ҳақиқатан ҳам Украина қуролли кучлари сонини чеклаш бўйича банд пайдо бўлган. Европа етакчилари эса бу таклифни қўллаб-қувватламаган. The Washington Post манбалари ушбу ҳужжат Киевга босим сифатида эмас, балки муҳокама учун мослашувчан асос сифатида тақдим этилганини таъкидламоқда.
Америкалик расмийлардан бири журналист билан суҳбатда шундай дейди:
«Украина суверенитети ҳеч қачон хавф остида қолмаслиги керак. Акс ҳолда бутун Европа бўйлаб муаммолар учун эшик очилади. Биз Украинанинг қулашига йўл қўймаймиз», — деб таъкидлаган мулозим.
Трамп маъмуриятининг ўзи ҳам айрим бандларни қайта кўриб чиқишга тайёр экани айтилади. Жумладан, армия сони чекловини юмшатиш ёки умуман бекор қилиш масаласи муҳокама қилинмоқда. Шунингдек, урушдан кейин Украинага узоқ масофали «Томаҳавк» ракеталарини етказиб бериш масаласи тийиб турувчи омил сифатида кўриб чиқилаётгани ҳам маълум қилинган. Европа томони Россиянинг кескин қаршилиги туфайли бу вариантга эҳтиёткорлик билан ёндашмоқда.
Илова қилиб, Трамп маъмурияти Украина билан разведка маълумотларини алмашишни давом эттириш ниятида эканини билдирган. Илгари Reuters Украинанинг тинчлик режасини қабул қилмаслиги маълумотлар алмашинуви тугаши билан якунланиши мумкинлигини ёзганди, бироқ АҚШ давлат котиби Марко Рубио бу таҳдид ҳақида хабардор эмаслигини айтди.
Игнатиус манбалари келишув имзоланганидан кейин 100 кун ўтиб Украинани сайлов ўтказишга мажбур қиладиган бандга ҳам изоҳ берди. Унга кўра, бу сиёсий беқарорлик фонини ҳисобга олган ҳолда киритилган: сайловлар тинчлик шартномасини халқ томонидан ратификация қилиш усули сифатида кўрилган. Шу билан бирга, амнистия банди Зеленский ва унинг ҳукуматини коррупция можароси авж олса, жавобгарликдан ҳимоя қилишга қаратилганлиги айтилмоқда.
Журналистнинг таъкидлашича, Трамп маъмурияти ушбу режа «Россияга бир томонлама ёрдам» эмаслигини исботлашга ҳам ҳаракат қилмоқда. Унинг фикрича, бу масаланинг энг муҳим ҳаками Зеленскийнинг ўзи бўлади: агар президент режани маъқулласа, жавобгарлик Москвага ўтади; агар рад этса, уруш яна бир йил давом этиши эҳтимоли юқори.
Мазкур жараён Украина учун ҳам, Европа учун ҳам, АҚШ учун ҳам янги босқични бошлаб бериши мумкин. Зеленский олдидаги танлов эса бутун минтақадаги геосиёсий мувозанатни белгилаб бериши эҳтимолдан холи эмас.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
Меҳмон гуруҳидаги фойдаланувчилар ушбу мақолага изоҳ қолдира олмайди.
