Özbekistanda ölüm cezası neden yasaklanmıştır?

Yaşama hakkı her insanın vazgeçilmez hakkı olup, kanunla korunur. İnsanın hayatına kastetmek en ağır suçtur.

Özbekistan Cumhuriyeti’nde ölüm cezası yasaklanmıştır. (Madde 24)
Özbekistan Anayasasına değişiklik ve eklemeler yapılması hakkında yasa tasarısına göre, 24. madde böyle yorumlanması öngörülmektedir.

Bizde ölüm cezası verilen suçların sayısı aşama aşama azaltılarak, bu ceza tamamen kaldırılmıştır. Buna rağmen, bazı vatandaşlar tarafından ölüm cezasının yeniden getirilmesi, ceza kanununa tekrar dahil edilmesi hakkında öneriler de sunulmaktadır. Oysa, demokratik ve insancıl fikirleri en yüksek değer seviyesine çıkaran dünyadaki çoğu ülkede ölüm cezası kaldırılmıştır. Çünkü yaşama hakkı – her insanın doğal hakkı olup, bu hakkı devlet değil, Yaratıcı kendisi vermiştir.

1994 yılında kabul edilen Özbekistan Ceza Kanununda 33 madde kapsamında ölüm cezası verilebilirdi. Sonrasında ceza kanunlarının liberalleştirilmesi sonucu 2008 yılına kadar kanunlara göre iki tür suç, yani sorumluluğu ağırlaştıran hallerde kasten adam öldürme ve terörizm suçları için ölüm cezası öngörülmüştü, 1 Ocak 2008’den itibaren tüm suçlar için kaldırılmıştır.

Yapılan değişiklik sadece ölüm cezasının kaldırılması değil, aynı zamanda Özbekistan’da ölüm cezasının kesin olarak yasaklandığını ilan etmektedir.

Bu hüküm yaşama hakkının her insanın vazgeçilmez hakkı olarak tanınmasına temel oluşturmakta ve ülkemizde ölüm cezasının belirlenmesini ve verilmesini yasaklamaktadır. Böylece devletimiz bu çok ciddi konuda asla geri adım atmayacağını, insancıl fikirlere bağlı olduğunu tüm dünyaya açıkça göstermektedir.

Ölüm cezasının yasaklanmasının Anayasaya alınması bunu daha da güçlendirmektedir. Böyle bir değişiklik, bizi izleyen ve Özbekistan’a dost olan ülkeler önündeki itibarımızı bir basamak daha yükseltecek, kanunlarımıza olan saygıyı artıracaktır.

BM’nin 16 Aralık 1966 tarihli Medeni ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi’nin 6. maddesine göre «Yaşama hakkı her insanın vazgeçilmez hakkıdır. Bu hak kanunla korunur. Hiç kimse keyfi olarak yaşamından mahrum bırakılamaz». Ölüm cezasının yasaklanması bu Sözleşmeye 15 Aralık 1989 tarihli ikinci ek protokolün gerekliliklerinden kaynaklanmaktadır.

Yaşama hakkı her insanın vazgeçilmez hakkı olup, kanunla korunması birçok ülkede anayasal düzeyde güçlendirilmiştir. Ölüm cezası Portekiz’de 1867’den, Birleşik Krallık’ta 1969’dan, Fransa’da 1981’den, Doğu Almanya’da 1987’den, İspanya’da 1975’ten beri uygulanmamaktadır.

Günümüzde 106 ülkede (İtalya, Norveç, İsveç, Polonya ve diğerleri) ölüm cezası tüm suçlar için kaldırılmıştır.

Hatırlatmak isteriz ki, Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev yakın zamanda yapılan toplantıda ölüm cezası hakkında görüş bildirerek, «...yaşama hakkı – her insanın doğal hakkı olup, bu hakkı devlet değil, Yaratıcı kendisi vermiştir. Eğer sizler desteklerseniz, Anayasamıza «Özbekistanda ölüm cezası yasaklanır» şeklinde bir önemli norm daha eklenmesini teklif ediyorum», demiştir.

Kaynak: Xabar.uz “Zamin”i Telegram'da okuyun!