Son yıllarda Özbekistan’da uyuşturucu maddelerle ilgili suçların sayısı keskin bir şekilde artmaktadır.
Resmî verilere göre, son beş yıl içinde bu tür ihlallerin sayısı iki katına çıkarken, ele geçirilen sentetik maddelerin miktarı on kat artmıştır.
Bu bilgi, Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İdaresi’ne bağlı Uyuşturucu Kontrolü Ulusal Merkezi kıdemli müfettişi Sarvar Urmonov tarafından verilmiştir.
Uzman Urmonov’a göre, yalnızca 2024 yılında 12 binden fazla ceza davası açılmıştır — bu, geçen yıla göre yaklaşık yüzde 25 artış anlamına gelmektedir.
“Bu artışın arkasında sadece suç ağlarının faaliyetinin güçlenmesi değil, aynı zamanda uyuşturucu ticareti sisteminin modernleşmiş biçimleri de vardır.
Artık uyuşturucu maddeler, mesajlaşma uygulamaları ve sosyal ağlar aracılığıyla yayılmaktadır.
Kuryeler ‘depo’ yerlerinin koordinatlarını alıyor, ödemeler çevrim içi yapılıyor ve anonimlik, denetimi daha da zorlaştırıyor,” dedi Urmonov.
Sentetik maddeler geleneksel olanlardan daha tehlikeli hale geldi
Eskiden ana tehdit afyon türevlerinden ve klasik uyuşturuculardan geliyordu, ancak günümüzde durum dramatik bir şekilde değişmiştir.
Mefedron, spice, A-PVP ve diğer sentetik maddeler hızla piyasayı ele geçirmektedir.
Bu maddeler gizli laboratuvarlarda ucuz ve hızlı bir şekilde üretilmekte, taşınması kolay ve etkisi oldukça güçlüdür.
“Tam da bu nedenlerle sentetik maddeler geleneksel afyon ve keneviri piyasadan dışlamaktadır.
Bu maddeler yalnızca ucuz değildir, aynı zamanda kişide çok daha hızlı bağımlılık yaratmaktadır,” dedi uzman.
İnternet üzerinden satış — yeni bir uyuşturucu pazarı
Günümüzde uyuşturucu ticareti çoğu zaman internet aracılığıyla yapılmaktadır.
Telegram, Instagram ve benzeri mesajlaşma uygulamalarındaki kapalı kanallar üzerinden satın alma süreci tamamen otomatik hâle gelmiştir:
Alıcı ödemeyi çevrim içi yapar, kurye “depo”yu belirlenen yere bırakır ve ardından fotoğraf raporu gönderir.
Bu yöntem suçlular için güvenli, ancak devlet denetimi için son derece zordur.
Reçetesiz satılan ilaçlar — yeni bir tehdit
Aynı zamanda, yalnızca reçete ile satılması gereken bazı güçlü ilaçların — pregabalin, sibutramin ve tropikamid — yasa dışı dolaşımı son yıllarda ciddi şekilde artmıştır.
Bu maddelerin çoğu internet üzerinden veya denetimsiz eczanelerde satılmaktadır.
Son üç yıl içinde bu tür ilaçların ele geçirildiği vakaların sayısı birkaç kat artmıştır.
Uzmanlar artık bunu “yeni bir bağımlılık salgını” olarak adlandırmaktadır.
Uzmanlar neden endişeli?
Uzmanlar, uyuşturucu sorununu yalnızca bir suç meselesi değil, aynı zamanda halk sağlığı ve toplumsal güvenlik açısından da ciddi bir tehdit olarak değerlendirmektedir.
Sentetik maddelerin ucuzluğu ve kolay ulaşılabilirliği, onları özellikle gençler arasında popüler hâle getirmektedir.
Bu durum, toplum için uzun vadeli sonuçlara — zihinsel sağlıkta bozulma, üretkenliğin düşmesi ve gelecek nesillerin güvenliğinin tehlikeye girmesi — yol açabilir.
Kolluk kuvvetleri bu alandaki mücadeleyi güçlendirmektedir.
Ancak uzmanlara göre, sorun yalnızca cezalandırıcı önlemlerle çözülemez.
Eğitim, önleme çalışmaları ve toplumsal farkındalığın artırılmasıyla birlikte kapsamlı bir yaklaşım gereklidir.
