Birçok insan tuzu yalnızca yemeklere tat katan basit bir baharat olarak görür ve mutfakta eklenen miktarla sınırlandırır. Ancak gerçekte tuzun büyük kısmı yarı hazır gıdalar, sucuk-sosis ürünleri, cips, konserve, ekmek ve diğer işlenmiş gıdalar aracılığıyla vücuda girer. Bu nedenle birçok kişi farkında olmadan önerilen miktarın iki-üç katı kadar tuz tüketir.
Tuz, insan vücudu için gerekli maddelerden biri olsa da fazlası kan hacmini artırarak kalp ve damarlara ekstra yük bindirir. Bu durum, yüksek tansiyon, felç ve kalp krizi gibi tehlikeli hastalıkların gelişme riskini birkaç kat artırır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), yetişkinlerde günlük tuz tüketiminin 5 gramı (bir tatlı kaşığı) geçmemesini tavsiye eder. Ancak araştırmalar, çoğu kişinin bu miktarı iki-üç kat aştığını göstermektedir. Örneğin, dünya genelinde ortalama günlük sodyum alımı 4.310 mg olup, bu yaklaşık 10,78 gram tuza denk gelmektedir.
Gizli tuz kaynakları
Birçok kişi tuz tüketimini sadece yemeklere eklenen miktarla ölçer, ancak asıl kaynaklar şunlardır:
-
sucuk ve sosisler
-
konserve ve hazır yemekler
-
cips ve tuzlu kuruyemişler
-
ekmek ve unlu mamuller
Bu gıdalardaki tuz miktarı çoğu zaman önerilenin birkaç katıdır.
Aşırı tuzun sağlığa etkileri
-
Tansiyonun yükselmesi – Sodyum, vücutta suyun tutulmasına neden olarak kan hacmini artırır ve tansiyonu yükseltir. Uzun süreli hipertansiyon, kalp krizi, felç ve böbrek yetmezliği riskini artırır. Günlük tuz tüketimini sadece 1 gram azaltmak bile tansiyonu düşürüp kalp-damar hastalıkları riskini azaltabilir.
-
Böbreklere fazla yük – Böbrekler fazla sodyumu idrar yoluyla atmak için daha fazla çalışır, bu da kronik böbrek hastalıklarına ve böbrek taşı oluşumuna yol açabilir.
-
Kemik ve kasların zayıflaması – Fazla sodyum, kemiklerden kalsiyumun “yıkanmasına” neden olur ve osteoporoz riskini artırır. Sodyum-potasyum dengesinin bozulması ise kaslarda güçsüzlük ve kramplara sebep olabilir.
-
Mide kanseri riski – Yüksek tuz, mide zarını tahriş eder ve Helicobacter pylori bakterisinin faaliyetini destekleyerek ülser ve kanser riskini artırır.
-
Beyin fonksiyonlarının bozulması – Fazla sodyum damarların esnekliğini azaltır, beyne giden kan akışını düşürerek hafıza, dikkat ve düşünme gibi bilişsel fonksiyonları zayıflatır. Bazı araştırmalar, yüksek tuz tüketiminin bunama ve Alzheimer riskini artırabileceğini göstermektedir.
Tuz tüketimini azaltma önerileri:
-
Paketli ürün etiketlerindeki tuz miktarına dikkat edin
-
Tuz yerine baharat ve yeşillik kullanın
-
Yarı hazır ve işlenmiş gıdaları azaltın
Fazla tuzdan kaçınmak; kalp, böbrek, kemik ve beyin sağlığınızı korur, gelecekte birçok ciddi hastalığın önüne geçer.
Telegram’da «Zamin»i takip edin!
