14 ilçede ve şehirde elektrik enerjisi satan özel şirketler açılacak

2023 yılında Özbekistan’daki 14 ilçede ve şehirde HETK’lerle paralel olarak halka elektrik satacak özel şirketler faaliyete geçecek. MET’in elektrik enerjisini tek alım yapma ve ana şebekeleri yönetme yetkileri ayrılarak, tek alıcı olarak ayrı bir şirket kurulacak.

Başkan Şavkat Mirziyoyev 23 Haziran’da elektrik enerjisi işletmelerinin faaliyetlerini dönüştürme konularında toplantı yaptı.

Resmi açıklamaya göre, şu anda 7 milyon tüketici Elektrik enerjisini kontrol ve kayda alma otomatik sistemine bağlanmış olup, halktan tahsilat %100 sağlanmaktadır. Üretim alanında toplam 7 milyar dolarlık 19 güneş, rüzgar ve termik elektrik santrali projelerine yabancı yatırımcılar çekilmiştir.

Bununla birlikte, sektörde rekabet yaratmak, enerji arzının miktarını ve kalitesini artırmak için yapılacak çok iş var. Özellikle, enerji sistemini modernize etmek, ekonomi sektörleri ve halkın ihtiyaçlarını tam karşılamak için önümüzdeki yıllarda yaklaşık 20 milyar dolarlık yatırım gerekmektedir. Bunun için sektörde rekabetçi pazar oluşturmak ve özel yatırımcılara koşulları genişletmek gereklidir.

Bu nedenle toplantıda enerji piyasasını yönetme konusunda yeni sistem oluşturma konuları tartışıldı.

Özel üretim şirketlerinin bağlantısı için eşit koşullar yaratmak amacıyla “Özbekistan Ulusal Elektrik Şebekeleri” AŞ’nin elektrik enerjisini tek alım yapma ve ana şebekeleri yönetme yetkilerinin ayrılması önerildi.

Böylece, tek alıcı şirket tüm elektrik santrallerinden elektrik enerjisini sözleşme ile satın alacak ve büyük işletmelere ile bölgesel elektrik şebekeleri şirketlerine satacaktır. Ana şebeke operatörü ise elektrik enerjisinin iletimini, kayıpların azaltılmasını ve enerji sisteminin teknik yönetimini üstlenecektir.

Önümüzdeki yıl 14 ilçede ve şehirde “Bölgesel Elektrik Şebekeleri” AŞ’ye alternatif olarak, tüketicilere elektrik enerjisi satan özel perakende elektrik satış şirketleri kurulacak.

Ayrıca, şebeke yöneticilerine dönüşüm sürecini hızlandırmak, işletmeleri finansal olarak güçlendirmek ve doğrudan yatırım çekebilen şirketlere dönüştürmek gerektiği vurgulandı.

Sektör işletmelerinin operasyonel giderlerini optimize etmek, elektrik iletim şebekelerini yenilemek konusunda da talimatlar verildi.

Hükümet ve sektör yöneticilerine bu reformları gerçekleştirmek için gerekli yüksek nitelikli personeli yetiştirme programı hazırlama görevi verildi.

Hatırlatmak gerekirse, bu yıl nisan ayında enerji alanında başkanlık kararnamesi imzalanmıştı. Kararnamede, deneysel olarak öncelikle 14 şehir ve ilçede doğal gaz ve elektrik enerjisinin toptan alım ve satım fonksiyonunun özel operatöre verilmesi öngörülmüştü. Bugünkü toplantıda ise seçilen bölgelerde HETK’nin de özel şirketlerle paralel olarak halka elektrik satmaya devam edeceği belirtildi.

Nisan ayındaki karara göre, özel şirketler elektrik ve gazı halk için hükümetin belirlediği tarifelerin üzerinde olmamak kaydıyla satacaklar.

Geçen gün Şavkat Mirziyoyev, doğal gazın merkezi olarak alım ve satım fonksiyonunu yürütecek “UzGasTrade” AŞ’nin kurulması kararını imzaladı.

Hükümet, 2026’dan itibaren elektrik enerjisi, doğal ve sıvılaştırılmış gazın toptan pazarına geçmeyi planlıyor. Plan doğrultusunda, o tarihten itibaren sosyal koruma garantilerini belirleyerek enerji fiyatları “serbest bırakılacak”, yani elektrik enerjisi, doğal ve sıvılaştırılmış gaz fiyatları serbest piyasa koşullarında oluşacak.

Piyasa fiyatlarının sektöre yatırım akışını artırması, böylece kıtlık sorununu (daha basitçe, gaz ve elektrik kesintilerini) çözmesi hedefleniyor. Telegram’da «Zamin»i takip edin!