Çocukların konuşmayı öğrenme süreci doğumla birlikte başlar. Önce dili duyarak algılarlar, ardından yavaş yavaş kelimelerle ifade etmeyi öğrenirler. Bu süreç her çocukta farklı hızda ilerler. Ancak tıbbi ve psikolojik araştırmalara göre çocuklarda konuşma gelişiminin evreleri net olarak belirlenmiştir.
Bir yaşına kadar olan dönem
Doğumdan sonra bebek çevresindeki seslere tepki verir. 2–3 aylıkken çeşitli sesler çıkarmaya başlar — bu evreye “ağulama” denir. 6–7 aylıkken “babıldama” gelişir — “ba-ba”, “ma-ma” gibi benzer sesleri tekrar eder. Bu dönemde bebek duyduğu kelimeleri hafızasında tutar fakat henüz bilinçli şekilde konuşmaz.
Bir ile iki yaş arası dönem
Birçok çocuk 12 ay civarında ilk kelimesini söyler. Bu genellikle “anne”, “baba”, “bu” gibi basit ve sık kullanılan kelimelerdir. 18 aylık olduğunda çocuğun kelime hazinesi ortalama 10–20 kelimeye ulaşır. Bazı kelimeleri sadece belirli durumlarda kullanır ve isteklerini kelimelerle ifade etmeye çalışır.
İki ile üç yaş arası dönem
Bu dönemde çocuğun konuşma yetisi hızla gelişir. İki yaşında kelime sayısı 50–100’e ulaşır, üç yaşında ise 250–500 kelimeye kadar genişler. Çocuklar kelimeleri birleştirerek iki ya da üç kelimelik basit cümleler kurar. Örneğin: “baba işte”, “su ver” gibi.
Üç yaş sonrası dönem
Üç yaşından sonra çocuk kelimelerle tam cümleler kurmaya başlar. Zıt anlamları kavrayabilir ve sorular sorabilir. Dört yaşında düşüncelerini rahatça ifade edebilir. Beş yaşına geldiğinde ise çoğu çocuğun konuşması anlaşılır, büyük oranda doğru ve mantıklı olur — neredeyse yetişkin seviyesine ulaşır.
Konuşma gecikmesi neyle ilgili olabilir?
Çocuk 18–24 aya kadar hiç kelime söylemiyorsa ya da 2 yaşına kadar iki kelimelik cümle kuramıyorsa, bu durum konuşma gecikmesine işaret edebilir. Nedenleri şunlar olabilir:
-
işitme sorunları;
-
nörolojik gelişimde gecikme;
-
konuşma organlarında doğuştan gelen sorunlar (ses telleri, dil, ağız);
-
yeterli dil ortamının olmaması.
Bu durumda bir dil terapisti, çocuk doktoru veya odyolog gibi uzmanlara başvurulması tavsiye edilir.
Telegram’da «Zamin»i takip edin!
